Gesellschaftskritik in Friedrich Dürrenmatts Der Besuch der alten Dame und in Haldun Taners Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım
Friedrich Dürrenmatt'ın Yaşlı Hanım'ın Ziyareti' ve Haldun Taner'in Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım adlı eserlerinde toplumsal eleştiri
- Tez No: 586831
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SANİYE UYSAL ÜNALAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, Karşılaştırmalı Edebiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature, Comparative Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: hasta/sağlıklı toplum, psikanaliz, tiyatro, ayna, toplumsal figürler, sane/insane society, humanistic psychoanalysis, mirror, theatre, social figures
- Yıl: 2019
- Dil: Almanca
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Tezin ana hedefi, toplumların hasta ve/veya sağlıklı olmasına neden olan etkenleri iki edebi eser üzerinden araştırmak, bu etkenler doğrultusunda eserlerde gözlemlenen toplumsal eleştiriyi ortaya koymaktır. Bu tez; 'Toplum nedir?' sorusuna yanıt ararken, 'Sağlıklı ve/veya hasta bir toplumun belirtileri nelerdir?' sorusuyla bütünleşmiş ve toplumsal, insancıl psikanaliz ışığı altında toplumsal eleştiri kavramı, Alman-İsviçre Edebiyatı'na ait İkinci Dünya Savaşı'nın önemli bir tanığı olan Friedrich Dürrenmatt'ın kaleminden Yaşlı Hanım'ın Ziyareti adlı ve Türk Edebiyatı'na ait İkinci Dünya Savaşı'nın bir diğer önemli tanığı olan Haldun Taner'in Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım adlı iki modern tiyatro eserde ele alınmıştır. Tez yedi bölüme ayrılıp incelenmiştir: Birinci bölümde; her iki eserin bu tezde neden incelendiği açıklanmıştır. İkinci bölümde; toplum kavram olarak ele alınmış, toplumsal eleştiri kavramı hastalık kavramından yola çıkılarak tanımlanmıştır. Sonra, sahne bir laboratuvar olarak ele alınmış, toplumsal, insancıl psikanaliz kavramından yola çıkarak toplumların nasıl giydirildiği, maskelerinin altında yatan savaş, kriz vs. gibi sebepler tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde; eserlerdeki çizilen toplum resimleri detaylı olarak incelenmiştir. Dürrenmatt'ın ve Taner'in sahnedeki toplumda karikatürleştirdiği figürleri nasıl resmettiği, iki eser arasındaki benzerlikler ve zıtlıklar ortaya konmuştur. Dördüncü bölümde; Brecht'ten etkilenen her iki yazarın yabancılaştırma efektini eserlerinde nasıl incelediği ele alınmıştır. Özellikle dildeki yabancılaştırma, müzik ve koroların eserlerdeki rolü ve son olarak eserlerde kilit rol oynayan anlatıcı ya da anlatıcı rolü üstlenmiş eserlerdeki figürlerin üzerinde durulmuştur. Beşinci bölümde, eserlerde trajik ve komedi unsurları taşıyan öğeler üç ana mekânda incelenmiştir: dünya mekânı, tiyatro mekânı ve toplumsal mekân. Bu mekânlar baz alınarak, sahnedeki figürlerin taşlama, ironi, mizah, kimi zaman grotesk, kimi zaman da parodi ve paradoks ile resmedildiği tespit edilmiştir. Altıncı bölümde, her iki eserde epilog ya da epilog olarak tanımlanabilecek bölümlerin ışığı altında, toplumun hasta mı yoksa sağlıklı mı olduğu sorusu üzerinde durulmuştur. Hasta bir toplumun bağışıklık sistemini zayıflatan etmenlerin doğurduğu sonuçların, toplumdaki figürlerin maskelerini nasıl düşürdüğü anlatılmıştır. Sonuç olarak, yedinci bölümde savaş ve/veya kriz atlatmış bir toplumun sağlıklı olabilmesinin mümkün olmadığı; ama varlığını koruduğu sürece, hastayı da sağlıklıyı da bir arada barındırdığı için normal, makul bir toplum olarak görülebileceği düşüncesi ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
The main purpose of the thesis is to research the factors that cause the societies to be sane and/or insane in both plays and to put down the social criticism, which was observed in these plays being departed from these factors. While this thesis is searching for an answer of following question: 'What means society?', it communes with another question: 'What are the symptoms of a sane and/or insane society?'; social criticism is approached with recourse to the humanistic, social psychoanalysis in both modern theatre plays belonging to German Literature written by Friedrich Dürrenmatt who was a witness of Second World War, The Visit and belonging to Turkish Literature written by Haldun Taner who was also a witness of Second World War, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım. This thesis is divided into seven chapters: In the first chapter, it is explained why this plays are analyzed in this thesis. In the second chapter, the term society is focused and the term social criticism is defined related to the term disease. Then, the stage is considered as a laboratory and on the ground of humanistic and social psychoanalysis, it is tried to identify the reasons how the societies are dressed up and what is hidden under masks, like war, crisis etc. In the third chapter, social figures, who are caricatured, are examined in detail. The differences and similarities between both plays are explained; also it is shown how Dürrenmatt and Taner describe their figures, who are caricatured in society on stage. In the fourth chapter, it is dealt with how both dramatists impressed by Brecht use the alienation effect in their plays. It is especially focused upon the alienation of language, the role of music and choruses in plays and the role of narrator, who plays a key role in plays or the figures who take on tasks of narrator. In the fifth chapter, tragic and comedic elements are examined in three basic spaces: world space, theatre space and society space. Basing on these three spaces, it is determined that the figures on stage are portrayed with satire, humor, irony, sometimes with grotesque and sometimes also with paradox and parody. In the sixth chapter, it is dwelled on the question whether the society is sane or insane in the light of epilogue or the act regarded as epilogue. It is explained how the masks of figures in the society are unmasked because of the consequences which are caused to weaken the immune system of a sane society. As a conclusion, it is ascertained in the seventh chapter that the society faced with a war and/or a crisis cannot be defined as sane society, but as long as the society preserves its existence, it can be seen as a normal, reasonable society as it represents all together both sane and insane figures.
Benzer Tezler
- Friedrich Dürrenmatt'ın 'Yaşlı kadının ziyareti' ve 'Fizikçiler' adlı eserlerinde toplum eleştirisi
Gesellschafskritik in 'Dem besuch der alten dame' und im 'Physiker' von Friedrich Dürrenmatt
MURAT BOZDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Alman Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN GÜRGÜR
- Gesellschaftskritik in Thomas Manns 'Der Zauberberg' und Heinrich Manns 'Der untertan'
Başlık çevirisi yok
NEVZAT KAYA
Yüksek Lisans
Almanca
1992
Alman Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜRSEL AYTAÇ
- Gesellschaftskritik in den Novellen 'Im Saal' 'Auf dem Staatshof' und 'Im Schloss' Theodor Storms
Başlık çevirisi yok
İHSAN İNCE
- Gesellschaftskritik im romanwerk von Feridun Zaimoğlu
Social criticism in Feridun Zaimoğlu' works
NURHANIM AYDIN
Yüksek Lisans
Almanca
2020
Alman Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜNAL KAYA
- Gerhart Hauptmann ve Necati Cumalı'nın tiyatro eserlerinde toplum eleştirisi
Başlık çevirisi yok
AHMET CUMA
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Alman Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ALİ OSMAN ÖZTÜRK