An etymologıcal dıctıonary of pre-thırteenth century Turkish'in sözcük yuvaları
An etymological dictionary of pre-thirteenth century Turkish's world slots
- Tez No: 587127
- Danışmanlar: PROF. DR. KAMİL VELİ NERİMANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Etimoloji, Etimolojik Sözlük, S. Gerard Clauson, Söz Yuvaları, EDPT, Etymology, Etymological Dictionary, S. Gerard Clauson, Word Slots, EDPT
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
Sözlük, bir dilin başlangıçtan günümüze kadar sahip olduğu birikimin görülebileceği yegane kaynaktır.Etimoloji de bu birikimin paydaşı olan söz varlığının kökenlerini irdeleyen bilim dalıdır. Türkçenin etimolojisi üzerine Türkiye'de ve yurt dışında pek çok çalışma yapılmış olup bunlardan en önemlisi Türk dilinin XIII. yüzyıla kadar olan söz varlığını inceleyen Sir Gerard CLAUSON'un An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish adlı eseridir. XIII. yüzyıl öncesinin Türkçe söz varlığıyla yaklaşık 9250 madde başından oluşan Clauson'un An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkishadlı etimoloji sözlüğü alışılagelmiş sözlük anlayışının oldukça dışındadır: Alfabetik sırayla oluşturulmayan sözlük, önce sesli harfler sonra sessiz harfler şeklinde sıralanmış olup bu sessiz harflerden bazıları (ötümlü-ötümsüz karşıtlığı bulunanlar; b/p, d/ḏ, d/t, k/g, ḳ/ǵ/ḫ) sözlükte tekrardan ve çoklu girişlerden kaçınmak için aynı sesmiş gibi düşünülmüştür. Benzer bir dizgi o/ö/u/ü; ı/i; e/é/a ünlü sesleri için de yapılmıştır. Tüm bunlar, sözlüğün verimli biçimde kullanılmasını zorlaştırmış ve An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish'in Sözcük Yuvaları adlı çalışmamızın da çıkış noktası olmuştur. Çalışmamızın amacı ilgili sözlüğü tarayarak tespit edilen sözcükleri listelemek, listelenen her bir sözcüğün anlamlarını vermek ve en önemlisi; 9250 madde başını tarayarak ulaştığımız yaklaşık 7600 sözcüğü kendileriyle ilişkili olan aile sözcükleriyle bir yuvaya yerleştirmek suretiyle sözlüğün derin yapısının daha iyi anlaşılmasını sağlamaktır. Böylece 9250 madde başını tarayarak ulaştığımız 7600 sözcük, Clauson'un önce sesli sonra sessiz harflere göre dizdiği sırayla, yaklaşık 1800 sözcük yuvasında daha işlevsel bir kullanım alanına sahip olacaktır.
Özet (Çeviri)
The dictionary is the only source where the accumulation of a languaġe from the beginning to the present can be seen. Etymology is the science that examines the origins of vocabulary, which is the stakeholder of this accumulation and is one of the most challenging fields in our country as in the whole world. There are many studies on the etymology of Turkish by both local and foreign linguists both at home and abroad. The most important of these studies is the XIII. century by Sir Gerard CLAUSON's An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Clauson's etymological dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish, which consisted of 9250 items with the Turkish vocabulary of the pre-13th century, is far from the usual dictionary understanding. This dictionary is not created in alphabetical order. They are listed first as vowels and then as consonants. Some of these consonants (voiced and unvoiced; b/ p, d / ḏ, d / t, k / g, ḳ / ǵ / ḫ) are considered to be the same sound in the dictionary. A similar string o / ö / u / ü; i / i; e / é / a famous made for sounds as well. All this makes it difficult to use the dictionary efficiently. An Etymological Dictionary Of Pre-Thirteenth-Century Turkish's Word Slots was also the starting point of our work. Our study aims to list the identified words by scanning the relevant dictionary and give the meanings of each word listed. Most importantly, it aims to provide a better understanding of the deep structure of the dictionary by placing the 7600 words we have reached by scanning 9250 headings in a slot with the family words associated with them. Thus, the 7600 words we have reached by scanning 9250 headings will have a more functional area of use in approximately 1800 word slots, in the order that Clauson first aligns them with vowels and consonants.
Benzer Tezler
- An etymological dictionary of pre-thirteenth-century Turkish., (Sir Gerard Clauson); anlam dizininden alfabetik dizine aktarım, Türkçeye çevirim (A-E-É maddeleri)
Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish., (Sir Gerard Clauson); transference from semantic index to alphabethical index, Turkish translation (A-E-É sections)
GÜLŞEN DİRİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. SALİM KÜÇÜK
- Ahlat ağzı
Ahlat dialect
SERVET ERTEKİNOĞLU
Doktora
Türkçe
2015
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Eski Türkçede yansımalı sözcükler
Onomatopeic words in old Turkish
GÜLSEN AKGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Anadolu ağızlarında eskicil söz varlığı
The archaic words which survive in Anatolian dialects
NERMİN DEĞER
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Altay Türkçesinin tarihî karşılaştırmalı ses bilgisi
Historical comparative phonetics of Altai Turkish
ŞİMA DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ KAYMAZ