Descartes'da epistemolojik özneden ahlaki özneye
From epistemological to moral agent in descartes
- Tez No: 590036
- Danışmanlar: PROF. DR. DOĞAN GÖÇMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Ahlak, ruh, beden, yöntem, ruh beden ikiliği, cogito, tutku, akıl, özne, insan, Morality, Spirit, Body, Method, Spirit Body Duality, Cogito, Passion, Mind, Agent, Human
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Bu tez, René Descartes'ın Yöntem Üzerine Konuşmalar'ında bulunan ahlak teorisinin belirlenmesini amaçlamaktadır. Ahlak anlayışı, Yöntem Üzerine Konuşmalarda temellendirilen asıl düşünce olmada da eserin üçüncü bölümünde ahlaka ilişkin bazı ilkesel belirlemeler yapılmaktadır. Bu belirlemelerden hareketle Descartes'ın ahlak teorisi ortaya konmaktadır. Descartes'ın teorik felsefesinin ve yazıldığı dönemin merkezi kitaplarından biri olduğu gibi, günümüzde de güncelliğini korumaktadır. Felsefe tarihinde önemli bir konuma sahip olan Yöntem Üzerine Konuşmalar, felsefenin epistemoloji, ontoloji vb. birçok alanındaki problemlerin belirlenmesinde ve olası çözümlerinin gösterilmesinde felsefe tarihi açısından önemli bir konuma sahiptir. Diğer yandan bu eser, Descartes felsefesinin yöntem ve teorisinin anlaşılması bakımından da merkezi bir yerde bulunmaktadır. Bu çalışmada öncelikle, 'Yöntem Üzerine Konuşmalar' bölümünden, Descartes'ın geride kalmış ve üzerinde çok durulmayan ahlak görüşleri ortaya çıkarılmıştır. Sonrasında diğer metinlerinde bulunan geneli göz önünde tutarak buradaki anlayış bir dayanak olarak ele alındı. Birinci bölümde; etiğin art alanı olarak, Descartes'in tarihsel süreçteki önemi ve çağcıllarıyla olan ilişkisi ortaya koyulmuştur. Ardından onun felsefesinde önemli bir anlamı olan öznenin referansları araştırılmıştır. Görüşlerinin dayandığı matematik anlayışının öneminden ve tanrının varlığına ilişkin düşüncelerinden söz edilmiştir. Ve nihayetinde ruh ve beden ikiliğine v ilişkin ontolojik dayanaklar araştırılmıştır. Bu yolun izlenmesiyle özne kavramını oluşturan zemin ortaya konmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde ise Descartes'ın epistemolojik öznenin yapısına ilişkin görüşleri ortaya konularak 'Cogito' kavramının ayrıntıları incelendi. Ardından Cogito'nun önemli bir aşaması ve izlemesi gereken yol olan şüphe sürecinden bahsedilerek kesin bilgiye ulaşmak için ortaya konan yöntemin dayanakları belirlenmiştir. Bu yöntem Descartes'in görüşlerinde bir süre sonra ortaya çıkmış gibi görünse de aslında kesin bilgiye ulaşırken kullanılacak adımlardan biridir. Bu sebeple bu yönteme sıkı sıkıya bağlı kalınması gerektiğinin üzerinde durulmuştur. Sonrasında bu yöntemin hem bilimsel anlamda izlenmesi gereken bir yol olduğunu hem de pratik alanda uygulanabilir olduğunu ifade etmek üzere yöntem üzerinden ulaştığı siyaset görüşlerine değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise filozofun öncelikle Yöntem Üzerine Konuşmalar'da ileri sürdüğü ahlak görüşleriyle beraber değişik zamanlar yazılmış metinlerde ortaya koyduğu ahlak görüşleri de incelenmiştir. Bu bölümdeki görüşlerinde“geçici ahlak”olarak ifade etse de kalıcı ve evrensel bir ahlakın ilkelerini ortaya koyduğu görüşleri ele alınmıştır. Ayrıca bu ilkelerin dayandığı insan doğası görüşleri ortaya konmuştur. İnsan doğasının rasyonelliği üzerine vurgu yapılarak ruhun kaynaklık ettiği tutkuların kökenleri ve bedenin kaynaklık ettiği davranışlar incelenmiştir. Ruh ve beden ikiliği görüşünün pratik alandaki yansımaları ile oluşan sorunlar bağlamında“insanı ahlaklı kılanın ne olduğu”üzerine incelemeler yapılmıştır. Böylece Descartes için ahlaki öznenin nasıl olduğuna ve bu öznenin çeşitli bağlamlarda sürekli kendi üzerine dönük düşünerek nasıl kontrol edebileceğine dair düşünceleri tartışılmıştır. Sonuç olarak Descartes'in tutkularını rasyonel hale getirmesiyle birlikte pratik alanda ortaya koyduğu ahlak anlayışı ve bu anlayışın evrensel nitelikleri analiz edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, we aimed to determine moral theory of René Descartes in his“Discours de la méthode”. Although moral understanding is not the basic argument of the Book, however in the third chapter they are moral principles justified. The Discours de la méthode is a core piece of Descartes's theoretical philosophy and is still more actual than before. The Book has a stunningly important status for epistemology, ontology, etc. special problems of many philosophical areas and providing their possible solutions according to the history of philosophy. On the other side, this Book occupies a central place in methodological theory of Descartes. In this study, general moral views of Descartes, which are underestimated, are worked out from Discours de la méthode. In the first chapter of the thesis, the historical importants of Descartes and to his relations contemporaries has been considered. After this there has been explored the reference points of his theory of agent. The concept of God and mathematics has been referred to as the bases of his theory. And finally, in this chapter, ontology foundations examined. Following this path, the foundation of this theory of agent made visible. In the second chapter, the his approache epistemological questions where presented and his cogito concept analyzed. Then, an important stage of cogito and the sceptical process of achieving certain point of knowledge determined. Although this method appears to have emerged in Descartes' views much later, it was however pointed to as ways to be strictly adhered to gaine reliable knowledge. vii Because of this, it is recommended that this method has to be followed in scientific sense as well as in practical issues. From this the has been concluded some political views of Descartes. In the third chapter, firstly, the philosophers' moral views of Discours de la méthode were examined in relation to his moral views of other works. Here, although he suggest that moral views of Discours de la méthode were temporary, they however where explored as persistent and universal. In addition, Descartes views about human nature were presented as they serve the foundation of his moral theory. With an emphasis on the rationality of human nature, the origins of the passions inspired by the soul and the reactions of the body were examined. In the context of practical reflections about duality of mind and body the problems that arise about human morality were investigated. Thus, from Descartes' point of view there has been discussed what moral agent is and how he/she can control him/herself constantly by thinking about him/herself in various contexts. As a result, Descartes' rationalization of passions and the way how he puts forward the moral values in the practical sense and the universal features of his moral understanding are analyzed.
Benzer Tezler
- Charles Taylor açısından modernite ve eleştirisi
Charles Taylor's conception and criticism of modernity
ÇAĞRI TAŞGETİREN
- Foucault'da epistemolojik özne olarak 'İnsan'
'Man' as epistemological subject in Foucault
İSMAİL YILMAZ
- Une autre fidélité ; le retour d'Alain Badiou à Platon et sa transformation de Platon face aux problèmes philosophiques contemporains
Bir başka sadakat; Alain Badiou'nun çağdaş felsefe problemleri karşısında Platon'a dönüşü ve onun dönüştürüşü
ÖZHAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Fransızca
2023
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER ORHAN AYGÜN
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN YÜCEFER
- Descartes, Spinoza, Leibniz: Töz anlayışları üzerine bir inceleme
Descartes, Spinoza, Leibniz: An investigation on their understanding of substance
EDA HAYRİOĞULLARI
Doktora
Türkçe
2024
FelsefeAydın Adnan Menderes ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ KILIÇ