Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi'nde yer alan İrşâdü'l-Murîd İlâ'l-Murat fi Tercemeti Mirsadi'l–İbâd adlı el yazması eserin tezyini açıdan incelenmesi
Analyzing in terms of ornament of İrşâdu'l-Murîd İlâ'l-Murat fî Tercemeti Mirsadi'l–İbâd manuscript in Kastamonu Manuscript Library
- Tez No: 590646
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HATİCE ÖZTÜRK TOZUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Crafts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 319
Özet
Ülkemiz el yazması eser bakımından oldukça zengindir. Özellikle el yazması eser kütüphaneleri çok sayıda esere ev sahipliği yapar. Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi' de bunlardan biridir. 37 HK 3730 envanter numaralı ve teze konu olan yazma eser Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi'nde bulunmaktadır. İrşâdü'l-Murîd İla'l-Murat Fî Tercemeti Mirsadi'l-İbâd isimli ve kütüphane kayıtlarında İslâm Dini - Tasavvuf ve Tarikatlar konulu olduğu belirtilen el yazması eserin sayfaları tezhiplidir. Eserin cildi harap haldedir ve sadece arka kapağı mevcuttur. ikiyüzyetmişikinci varaktan itibaren esere ekleme yapılmış ve bu varaktan sonraki sayfalar tezhipli değildir. Eserin tezhipleri incelendiğinde Kur'an-ı Kerim'lerde sıklıkla karşılaşılan zahriye tezhibinin olmadığı fakat serlevha olarak isimlendirebileceğimiz ilk iki sayfasının yoğun olarak tezhiplendiği görülür. Diğer sayfalarda ise koltuk tezhipleri ve başlık tezhipleri mevcuttur. Sayfanın çeşitli bölgelerine cetvellerle çevrelenerek oluşturulan kapalı alanların içine uygulanan tezhipler her sayfada farklılık arz etmektedir. Tezhipler desen, renk, kompozisyon açısından incelendiğinde 19. yüzyıl tezhiplerinin özelliklerini yansıttığı söylenebilir. Bitkisel kompozisyonlar, rumi kompozisyonları ve geometrik desenler hem birlikte hem de ayrı ayrı kullanılmıştır. İşçilik açısından incelendiğinde 16-17. yüzyıl tezhiplerinde görülen ince işçiliğe rastlanamaz. Fakat hemen hemen her sayfada farklı kompozisyon kullanıldığı için zengin bir kompozisyon çeşitliliğine sahiptir. Bu tezde Türk tezhip sanatının tarihine ilişkin önemli verileri barındıran 37 HK 3730 envanter numaralı eserin tezhiplerinin desen, kompozisyon ve renk açısından incelemesi yapılmış ve bütün desenleri eskize çizilerek kolay anlaşılması sağlanmaya çalışılmıştır. İrşâdü'l-Murîd ila'l-Murat fî Tercemeti Mirsadi'l-İbâd isimli eserin sanat camiasına kazandırılması ve bu konuda araştırma yapan öğrenci ve araştırmacılara kaynak oluşturulması hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
Our country is pretty rich in terms of manuscript, especially manuscript libraries are home to plenty of manuscripts. The manuscript, whose inventory number is '37 HK 3730', is the subject of this study and situated in Kastamonu Manuscript Library. The name of the manuscript, which is remarked as Islamic Sufism and Sect in the library, is“İrşâdü'l-Murîd ila'l-Murat fî Tercemeti Mirsadi'l-İbâd”and its pages contains ornament. The skin of the manuscript is extremely damaged and only the back cover is available. The manuscript was appended after 272nd page and those pages has no decoration. When the manuscript is analyzed, it is clearly seen that there is no 'zahriye' ornament that is frequently seen in Quran; on the other hand, the first two pages, which can be called 'serlevha', are decorated intensively. In other pages, there are mostly 'koltuk' and 'başlık' ornament types. The ornaments that were drawn in the framed-areas, which the frames were drawn by use of ruler, in the several places of the pages differ in every pages. It can be said that when the ornaments are analyzed in terms of pattern, color and composition, they represent the general characteristics of 19th century. Herbal compositions, 'rumi' compositions and geometric patterns are used both together and separately. It cannot be said that they do not have the workmanship as 16th and 17th century ornaments have, however the manuscript has a rich composition variation as every page has a different type of composition. In this study, the ornaments of the manuscript -inventory number 37 HK 3730- which includes significant data related to Turkish ornament art history are analyzed in terms of pattern, composition and color; moreover it is tried to be express clearly by drawing them on tracing papers. One of the goals is to bring the manuscript -İrşâdü'l-Murîd ila'l-Murat fî Tercemeti Mirsadi'l-İbâd- into art society and make it a useful source for students and researchers.
Benzer Tezler
- Kastamonu yazma eserler kütüphanesi'nde yer alan 19. yüzyıl'a ait Kur'an-ı Kerimlerin tezyinat özellikleri ve özgün tezhip çalışmaları
Decorations of 19th century handwritten Holy Qur'ans located in the Kastamonu manuscripts library and genuine illumination works
MİNE DİLBER
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2019
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. SEVAY ATILGAN
- Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü'nde korunan Alanya Müzesi 487 envanter numaralı Kur'an-ı Kerîm'in tezhiplerinin incelenmesi
Analysis of gildings of the holy Quran with inventory number 487 in Alanya Museum preserved in Konya Manuscripts Regional Directorate
UMMUHAN KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET BİLGEN
- Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi'nde korunan elli adet yazma eserin şemseli cilt süslemelerinin incelenmesi
Investigation of fifty manuscripts bindings which has şemse decorations preserved in Kastamonu Manuscript Library
AMİNE UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. MUHAMMET BİLGEN
- Kayseri Raşit Efendi Yazma Eser Kütüphanesi'nde korunan kırk adet yazma eserin tezyini açıdan incelenmesi ve sanatsal üretimler
Examination of forty manuscript works preserved in Kayseri Raşit Efendi Manuscript Library in terms of decoration and artistic productions
BEDRİYE ÖZBEK
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2024
Güzel SanatlarKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. MUHAMMET BİLGEN
- Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesinde korunan 16. yy. a ait el yazması eserlerin ebrularının incelenmesi
Examining of marbling of manuscripts belonging to the sixteenth, protected in the Kastamonu Manuscript Library
MERT COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM MUSTAFA VUSLAT NOYAN GÜVEN