Türkiye Türkçesinde türetkenlik: Eşzamanlı bir değerlendirme
Productivity in Turkish: A synchronous evaluation
- Tez No: 592563
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEVLÜT ERDEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Dilleri ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Bu çalışmada Türkiye Türkçesinde morfolojik türetkenlik süreçleri incelendi. Bu çalışmanın amacı eşzamanlı bir derlem üzerinden, sayısal veriler temelinde, Türkçedeki türetkenlik süreçlerini ortaya koymak ve batı dilleri üzerinde yapılan değerlendirmelerin bir benzerini Türkçeye uygulayarak Türkçenin türetkenliği üzerine ayrıntlı bir değerlendirme fırsatına sahip olmaktı. Bu çalışmayla birlikte Türkçedeki eklerin türetkenliği üzerine genel kabul görmüş varsayımlar sınandı ve ilk defa Türkçedeki türetkenlik edebi eserlerden oluşmuş eşzamanlı bir derlem üzerinden incelendi. Bunu gerçekleştirmek amacıyla, Türkçede geleneksel olarak türetken olan veya türetken olmayan olarak kabul edilen 13 ek seçildi ve bu derlemde bu eklerin kullanım sıklığı araştırıldı. Derlemden elde edilen veriler ışığında, seçilen eklerin türetkenliği sıklık ve olasılık modelleri çerçevesinde değerledirildi. Bu değerlendirmenin sonucunda geleneksel çalışmaların türetkenliğe dair yaptığı yorumların modern ölçüm denemeleriyle ölçülebileceği gösterilmiş oldu. Sayısal verilerin incelenmesi sonucunda, sınırlılık faktörlerin de etkisiyle, türetken olan veya olmayan ekler hakkında geleneksel dilbilgisi kitaplarıyla aynı sonuca ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study examined the morphological productivity processes in Turkish. The purposee of this work was to illustrate these processes through a corpus formed on the basis of the synchroneity principle which has given various numerical data on the given subject, and to have an opportunity to make a detailed evaluation on the productivity in Turkish by applying similar procedures that were used for Western languages. With this study, generally accepted assumptions on the productivity of Turkish were questioned and, for the first time, this subject was studied by using a corpus consisted of literary works. To realize these purposes, thirhteen suffixes, accepted as productive and non-productive in Turkish, were chosen and the frequency of the words with these suffixes was investigated on the corpus. In the light of datas acquired from this corpus, the productivity of chosen suffixes were evaluated within the framework of frequency models and probabilistic models. The result of these evaluations has shown that the comments made by the traditional studies on productivity can be measured by modern measurement models. On the basis of numerical data, this thesis has reached the same conclusion with the traditional grammatical studies on productive and non-productive suffixes.
Benzer Tezler
- Türkmencenin türetim morfolojisi
Derivational morphology in Turkmen
MARAL TÖRE
Doktora
Türkçe
2021
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ASLAN DEMİR
- Türkçede ettirgen yapılar
Causative constructions in Turkish
SIDIKA DURSUN
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YILMAZ
- Türkiye Türkçesinde soru sözcüklerinin çekim morfolojisi
Inflectional morphology of question words in Turkish
AİYM KUZENBAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
- Türkiye Türkçesinde örtmeceler
Euphemism in Turkish
GULMİRA OSPANOVA
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Türkiye Türkçesinde yapım eki işleviyle kullanılan çekim ekleri
Inflectional suffixes with the fuction of derivation in modern Turkish
ÜMMÜ NUR ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜRRİYET GÖKDAYI