Yeşilova Höyüğü (İzmir) Neolitik Çağ Yontmataş Endüstrisi
Neolithic Chipped Stone Industry of Yesilova Höyük (Izmir)
- Tez No: 593714
- Danışmanlar: PROF. DR. HARUN TAŞKIRAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Öncesi Arkeolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 526
Özet
“Yeşilova Höyük (İzmir) Neolitik Çağ Yontmataş Endüstrisi”başlıklı tezimiz kapsamında Yeşilova Höyük'ün Neolitik Çağ yerleşimine ait IV.8-1 tabakalarının yontmataş endüstrileri çalışılmıştır. Bu tabakalardan ele geçen toplam 8793 parça incelenmiştir. Toplam 149 adet çekirdek ve çekirdek parçası, 6966 adet yongalama ürünü ve teknolojik parça üzerinde tekno-tipolojik analizler yapılmıştır. Bunlara ek olarak 1678 adet döküntü parça bulunmaktadır. Endüstride, 2193 makrolit ve 143 mikrolit tanımlanmıştır. Neolitik Çağ'ın tüm tabakalarında, çakmaktaşı ve obsidiyen hammaddenin kullanımına dayalı bir endüstri görülmektedir. Obsidiyen büyük oranda Melos Adası kökenlidir. Az sayıda Anadolu obsidiyenine de rastlanmıştır. Kalsedon, çört, silisli kalker ve kuvarsit Yeşilova Höyük Neolitik Çağ yontmataş endüstrilerinde görülen diğer hammaddelerdir. Yonga üretiminde çakmaktaşı daha çok tercih edilirken, dilgi üretiminde öncelikli olarak obsidiyen tercih edilmiştir. Yonga üretiminde doğrudan vurma tekniği uygulanmış, dilgi/dilgicik üretiminde ise baskı tekniği ile daha az oranda dolaylı ve doğrudan vurma teknikleri kullanılmıştır. Çekirdekler arasında yonga çekirdeklerine daha çok rastlanmaktadır. Alet topluluğunda az sayıda mikrolit görülmektedir. Tamamı geometrik olmayan mikrolitlerdir. Makrolitler arasında düzeltili dilgi, düzeltili yonga ve ön kazıyıcılar baskındır. Yeşilova Höyük'te ilk yerleşim evresini oluşturan Neolitik I Evresi'nde (IV.8-7-6), hammadde kullanımında çakmaktaşı daima %50'nin üzerindedir. En erken tabakalardan itibaren Melos kökenli obsidiyen kullanıldığı görülmektedir. Obsidiyenin %99,21'i Melos, %0,79'u Anadolu kökenlidir. Yerleşimin en erken tabakalarından itibaren baskı tekniği ile dilgi üretimi yapıldığı görülmektedir. Neolitik II Evresi'nde (IV.5-4-3) hammadde kullanımı, üretim teknikleri ve alet topluluğu açısından önemli farklar bulunmamaktadır. IV.3 tabakasında artan Anadolu obsidiyeni, hammadde tercihlerinde bir değişime işaret ediyor gibi görünse de Anadolu obsidiyeninin oranı %8'i geçmemekte ve bir sonraki evrede tekrar azalmaktadır. Yine IV.3 tabakasında ortaya çıkan 1 adet keski ağızlı ok ucu av silahları açısından bölgede bir yenilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Keski ağızlı ok uçlarının 2 örneğine sonraki evrenin IV.2 tabakasında da rastlanmıştır. Keski ağızlı ok uçlarının diğer tabakalarda bulunmamasının nedeni bu uç formunun başka bir kültür bölgesinin etkisiyle endüstriye girmiş olabileceği gibi kazıda uygulanan toplama yöntemleriyle de ilişkili olabilir. Son yerleşim evresi Neolitik III'te (IV.2-1) çakmaktaşı kullanımındaki artış dikkat çekmektedir. IV.1 tabakasında çakmaktaşının endüstrideki oranı %81'e ulaşmıştır. Bununla birlikte obsidiyen kullanımı %16'ya gerilemiştir. Yerel kaynaklara yönelmenin sebebi, obsidiyen temininde bir takım değişimler olması ya da artan nüfus nedeniyle daha kolay ulaşılabilir hammaddelerin tercih edilmiş olması olabilir. Bu evrede de üretim teknikleri ve alet topluluğu açısından önemli değişimler görülmemektedir. IV.1 tabakasında bulunan 1 adet kazma yeni bir alet tipi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
Within the scope of our thesis titled“Neolithic Chipped Stone Industry of Yesilova Höyük (İzmir)”, the chipped stone industries of the Neolithic layers IV.8-1 of Yeşilova Höyük were studied. A total of 8793 fragments recovered from these layers were examined. Techno-typological analyzes were performed on 149 cores and core parts, 6966 chipping products and technological parts. In addition, there are 1678 pieces of debris in the industry and 2193 macrolithes and 143 microlithes were identified. An industry based on the usage of flint and obsidian raw material is encountered in all levels of the Neolithic. The origin of obsidian is largely of Melos Island. A small number of Anatolian obsidian was also found. Chalcedony, chert, siliceous limestone and quartzite are the other raw materials seen in chipped stone industries of Yeşilova Höyük Neolithic. Flint is more preferred in chip production, whereas obsidian was preferred in blade production. In chip production, direct tapping technique was used, and in blade/bladelets production, pressure technique and less indirect and direct percussion techniques were used. Among the cores, chip cores are more common. A small number of microliths are observed in the lithic group. They are non-geometric microliths produced from bladders that retourched in various ways. The macroliths are dominated by retouched blades, retouched flakes and end scrapers. In the Neolithic Phase I (IV.8-7-6), which constitutes the first settlement phase in Yeşilova Höyük, the usage of flint as a raw material is always above 50%. It is seen that Melian obsidian was used from the earliest levels. 99.21% of obsidian is Melos and 0.79% is of Anatolian origin. Starting from the earliest levels of the settlement, blades were produced by pressure technique. In Neolithic Phase II (IV.5-4-3), there are no significant differences in the usage of raw materials, production techniques and tool assemblages. Although the increase in Anatolian obsidian in layer IV.3 seems to indicate a change in raw material preferences, the rate of Anatolian obsidian does not exceed 8% and decreases in the next phase again. A transversal arrowhead, which appeared in the layers of IV.3, is a novelty in the region in terms of hunting weapons. Two examples of transversal arrowheads were also found in layer IV.2 of the next phase. The reason that the transversal arrowheads were not found in the other layers is that this form may have entered the industry due to the influence of another cultural region or even may be related to the collection methods used in excavation. The increase in the use of flint is remarkable in the last settlement phase Neolithic III (IV.2-1). The level of flint in industry reached 81% in layer IV.1. However, obsidian use decreased to 16%. The reason for turning to local resources may be the changes in obsidian supply or the availability of more accessible raw materials due to the increasing population. In this phase, no significant changes are observed in terms of production techniques and tools assemblages. 1 pick in layer IV.1 is a new type of tool.
Benzer Tezler
- Yeşilova Höyüğü çevresinde Neolitik-Tunç Çağ Dönemleri'nde evcil ve yaban domuzları bulgularına dair etnozoolojik çalışma
Ethnozoological study on the findings of domestic and wild boars in Yeşilova Höyük During Neolithic and Bronze Age
MISRA YANIK
- İzmir Yeşilova Höyüğü kazıyıcı, kesici aletleri ve çekirdekleri
The scraper, blades and cores of İzmir Yeşilova Höyük
FİLİZ AY
- Yeşilova Höyüğü iskelet buluntularının anatomik ve antropolojik açıdan incelenmesi
Anatomical and anthropological examination of the skeletal remains in Yeşilova Tumulus
İLKE TÜRKORAL
- Yeşilova höyüğü arkeolojik örneklerinin termolüminesans yöntemi ile tarihlendirilmesi
Dating of archaeological samples from Yeşilova tumulus using termoluminescence technique
ELÇİN TEKİN
- Yeşilova Höyüğü'nde ele geçen çakmaktaşı buluntuların hammadde kaynaklarının tespiti ve deneysel çalışmalar
Determination of raw material sources of flintstone finds uncovered in the Yeşilova Höyük and experimental studies
ŞAHİN MENTEŞE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiEge ÜniversitesiProtohistorya ve Önasya Arkeolojisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZAFER DERİN