Ergenlerin algıladıkları ebeveyn psikolojik kontrolü, erken dönem uyumsuz şemalar ve uyum sorunları ilişkisinin incelenmesi
An examination of the relationship between adolescenst's perceived parental psychological control, early maladaptive schemas and adjustment problems
- Tez No: 594863
- Danışmanlar: PROF. DR. ERCAN KOCAYÖRÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Aile Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Aile Danışmanlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Ailelerin geçirdiği en önemli evrelerden biri çocuklarının ergenlik dönemidir. Ergenlik dönemi aileler için olduğu kadar ergenler içinde zorlu bir dönem olmakta ve ergenler bu dönemde fazlaca uyum sorunları yaşamaktadır. Ergen bireyin özerklik çabasına karşın ebeveynlerin kontrol çabasının bulunduğu bu dönemde ebeveynlerin uyguladığı kontrol oldukça önemlidir. Bu çalışmada ebeveynlerin uyguladıkları psikolojik kontrol, gelişimin erken dönemlerinde başlayan, çocukluk ya da ergenlik döneminde gelişim gösteren, yaşam doyumu ve uyumunu etkileyen bilişsel örüntüler olarak tanımlanan 'erken dönem uyumsuz şemalar ve ergenlerin uyum sorunları arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışmanın amacı, aileden algılanan psikolojik kontrol ve erken dönem uyumsuz şemaların, ergenlerin uyum sorunlarını anlamlı bir biçimde yordayıp yordamadığının incelenmesidir. Araştırmada, ayrıca ebeveyn psikolojik kontrolünün, erken dönem uyumsuz şemalarının ve uyum sorunlarının bazı değişkenlerle (ergen cinsiyeti, ebeveyn eğitim düzeyi, ebeveyn cinsiyeti) ilişkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Türkiye de yaşayan tüm ergenler oluştururken hedef örneklemi ise Çanakkale ili merkez ilçede lise eğitimini sürdüren 9 ve 10. sınıfta okuyan ergenler oluşturmaktadır. Örneklem gurubu, 2018- 2019 eğitim öğretim yılında M.E.B bağlı Çanakkale ili merkez ilçelerdeki liselerde eğitimini sürdüren ergenlerden oluşmuştur ve örneklem sayısı 462'dir. Araştırmada ergenlere Kişisel Bilgi Formu, Psikolojik Kontrol Ölçeği, 10-16 Yaş Çocuk ve Ergenler için Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı (ÇEŞÖT) ve Reynolds Ergenler İçin Uyum Tarama Envanteri (REUTE) uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler Spss 20.0 paket programıyla analiz edilmiş, cinsiyet iv ve diğer değişkenler açısından farklılaşmalar için t Testi ve One-way Anova, ebeveyn psikolojik kontrolü, erken dönem uyumsuz şemalar ve uyum sorunları değişkenlerinin ilişkilerinin analizi için Pearson Korelasyon analizi ve uyum sorunlarını yordayan değişkenlerin belirlenebilmesi için Hiyerarşik Regresyon Analizi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar incelendiğinde, kızların erkeklere göre uyum sorunlarının daha yüksek olduğu ve algılanan psikolojik kontrolün ergenlerin cinsiyetine göre farklılık göstermediği bulunmuştur. Erken dönem uyumsuz şemalar ile cinsiyet arasındaki ilişkide ise kopukluk ve reddedilmişlik, zedelenmiş özerklik ve performans ile aşırı tetikte olma baskılama/ ketleme şema alanlarında kızların lehine sonuçlar elde edilmiştir. Anne baba eğitim düzeylerinin psikolojik kontrol üzerinde anlamlı farklılık göstermediği görülmüştür. Annelerin eğitim düzeyleri yükseldikçe ergenlerin uyum sorunları puanlarının arttığı, babaların eğitim düzeyinin ise ergenlerde yalnızca olumlu benlik sorununda farklılaştığı görülmüştür. Şemalarda ise ebeveyn eğitim düzeyiyle anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Ebeveynleri boşanmış olan ya da ayrı yaşayan ergenlerin uyum sorunlarının evlilere göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Psikolojik kontrol ve erken dönem uyumsuz şemaların birlikte uyum sorunlarının yordanmasında etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the most important stage in families is the adolesence period of their children. During this period, adolescents experience adjustment problems. Adolescents wants to be autonomic. Parents use different control types to bring under the control adolescents. The purpose of this study was to investigate the relationships between psychological control applied by parents, early maladaptive schemas and adolescents adjustment problems. For this purpose, 462 adolescents between the ages 13-16 selected in the current study. Psychological Control Scale, Early Maladaptive Schema Questionnaires Set for Children and Adolescents between the ages of 10-16, Reynolds Adaptive Survey Scale for Adolescents and a demographic information form were used to collect data. Independent samples t-test, hierarchical regression analysis and one-way anova tests were used to analyze the data. Results indicated that, paternal psychological control, disconnection and rejection schema, impaired limits schema, other- directedness schema and overvigilance and inhibition schema werefound as predicters of adjustment problems.
Benzer Tezler
- Ergenlerin anne-babalarından algıladıkları psikolojik kontrol ile öznel iyi oluşları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between psychological control and subjective well-being of adolescents' perceived from their parents
AYŞENUR AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKarabük ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU ÖZYÜREK
- Conceptions of parental authority and the roles of parent-adolescent conflict and parental control behaviors on adolescent adjustment
Ebeveyn otoritesinin kavramsallaştırılmasının, ebeveyn-ergen çatışmasının ve ebeveyn kontrol davranışlarının ergenin uyumu üzerindeki rolü
AYLİN EVRANKAYA
- Psychological well-being of adolescents: maternal rearing behaviors, basic personality traits and emotion regulation processes
Ergenlerin psikolojik sağlığı, çocuk yetiştirme davranışları, temel kişilik özellikleri ve duygu düzenleme süreçleri
DİLEK SARITAŞ
Doktora
İngilizce
2012
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLİN GENÇÖZ
- Ergenlik dönemi agresyonu ile ergenlerin algıladıkları ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between adolescence aggression and perceived parent attitudes
ESRA ÇARSANCAKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Medipol ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM HALUK YAVUZER
- Erken ergenlerde okul, aile ve demografik değişkenlere göre akran zorbalığının incelenmesi
The investigation of peer bullying among early adolescents in terms of school, family and demographic variables
NECLA ERGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM KEKLİK