Türkiye'deki toplumsal tasarım uygulamaları: Katılım ve işbirliğine dair eleştirel bir analiz
Socially oriented design practices in Turkey: A critical analysis of participation and collaboration
- Tez No: 595550
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HARUN KAYGAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 352
Özet
Bu çalışma, Türkiye'deki son on yılın toplumsal sorunlara odaklanan tasarım uygulamalarının ayrıntılı bir incelemesini sunmaktadır. Çalışma, tasarım literatüründe bu uygulamalara odaklanan akademik çalışmaların azlığına atıfta bulunarak, eleştirel bir analiz oluşturmak için bu uygulamaların tüm süreçlerini keşfetmektedir. Metin analizi yaklaşımı uygulanarak iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, ilk olarak 93 uygulama, Türk tasarım medyasındaki temsilleri üzerinden araştırılmış ve derlenmiştir. Ardından, 35 tanesi toplumsal sorunlara odaklanan tasarım literatüründen türetilen kriterler ile belirlenmiş ve göze çarpan özellikleri süreçlere katılan aktörler, bu uygulamaların başlatıcıları tarafından ele alınan konular, amaçladıkları hedefler ve uyguladıkları yöntemler açısından incelenmiştir. İkinci aşamada, öncelikle çalışmanın geçerliliği için 5 yüz yüze uzman görüşmesi yapılmıştır. Bu uzmanların önerilerine ve literatürden elde edilen kriterlere dayanarak, ikinci olarak, bu uygulamaların süreçlerini derinlemesine analiz edebilmek için 16 uygulama başlatıcısı ile 13 görüşme yapılmıştır. Buradaki temel amaç, ilk aşamada tanımlanan uygulamaların medyadaki söylemlerinde görünür olanın ötesine geçebilmek ve aktörlerin ilişkileri, rollerin dağılımı ve katılım ve işbirliği yaklaşımları açısından tüm süreçleri ayrıntılı olarak incelemektir. Bu uygulamaların başlatıcılarının izlerinin sürüldüğü ikinci aşamada, materyal-semiyotik bir teorik çerçeve uygulanmıştır. Çalışma, Türkiye'deki toplumsal sorunlara odaklanan tasarım uygulamalarının mevcut durumunu, başlatıcıların motivasyonlarını, katılım ve işbirliği açısından süreçlerin gerekliliklerini, farklı aktörlerin değişen tanımlarını ve rollerini ve bu aktörlerin süreçlere katılımında benimsenen stratejileri ve değerleri ortaya koymaktadır. Son olarak, çalışmaya dair çıkarımların tartışması yürütülmüş ve Türkiye'de yürütülen SOD uygulamalarının çeşitliliğini yansıtacak şekilde, öne çıkan karakteristik özellikleri ortaya koyan bir model tanımlanmıştır, ayrıca çalışmanın katkısı ile gelecek çalışmalar için öneriler de yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study provides a detailed examination of socially oriented design (SOD) practices of the last decade in Turkey. Referring to the lack of academic studies in the design literature focusing on SOD practices, I aimed at discovering the entire processes of these practices to construct a critical analysis. The study was conducted in two stages by applying a textual analysis approach. In the first stage, initially, 93 SOD practices were compiled and explored through their representations on Turkish design media. Then, 35 of them were determined by the criteria derived from the SOD literature and their salient features were examined in terms of the range of actors involved in the processes, the prominent issues tackled by the initiators of these practices, objectives they intended for and methods they applied. In the second stage, firstly, five face-toface expert interviews were conducted to the validity of the study. Based on the recommendations of these experts and the criteria derived from the literature, secondly, 13 interviews were carried out with 16 initiators to analyze the processes of these practices deeply. The purpose was to go beyond what is visible in the media discourse of the initiatives identified in the first stage and to examine the entire processes in terms of the relationships of the actors, the distribution of roles, and the approaches of participation and collaboration. In the second stage, where the traces of initiators of SOD practices followed, a material-semiotic theoretical framework was applied. As a result, the study reveals the current situation of SOD practices in Turkey, the motivations of the initiators, the requirements of the processes in terms of participation and collaboration, the changing roles of actors, and the strategies and values adopted in the involvement of different actors. In conclusion, a detailed discussion of the implications of the study was conducted, and by reflecting the diversity of SOD practices in Turkey, a model that demonstrates the prominent characteristics was introduced. The contribution of the study and the recommendations for future studies was also made.
Benzer Tezler
- Exploring opinions of corporate instructional designers on their professional development and training needs
Kurumsal öğretim tasarımcılarının mesleki gelişim ve eğitim ihtiyaçları konusundaki görüşlerinin araştırılması
NAZLI GÖKALP
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
DR. ELİF ÖZTÜRK
- Re-thinking the cities in the digital era: An urban living lab concept
Dijital çağda kentleri yeniden düşünmek: Kentsel yaşam laboratuvarı konsepti
ÖZGE ÇELİK YILMAZ
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZHAN ERTEKİN
- Türkiye'deki kentsel dönüşüm alanlarına yönelik bilişim teknolojilerine dayalı katılımcı tasarım modeli önerisi
An ict-based participatory design model proposal for urban transformation areas in Turkey
AHMET GÜN
Doktora
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YÜKSEL DEMİR
PROF. DR. BURAK PAK
- Çevrim içi platformlarda sunulan ikinci el lüksün tüketici perspektifinden değerlendirilmesi
Evaluating second-hand luxury on online platforms from a consumer perspective
FATMA NUR SARIKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLŞAH CAVDAR AKSOY
- Kentsel tasarımda toplum katılımına yönelik dijital araçların kullanımı
Use of digital tools for public participation in urban design
ARAF ÖYKÜ TÜRKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU