Kıssa-i Anter (1. cilt / H.1145) inceleme-metin-sözlük
Qissa-i Antar (volume I / H.1145) [analysis-text-dictionary]
- Tez No: 597617
- Danışmanlar: PROF. DR. YAVUZ BAYRAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Anter, kıssa, cilt, Topkapı Sarayı, Antar, qıssa, volume, Topkapı Palace
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1274
Özet
Miladî VI. yüzyılda yaşamış, kahramanlığı ve şairliği ile ün salmış Anter bin Şeddâd'ın hayatı etrafında oluşturulan destansı hikâye Sîretü'l-Anter, Doğu âlemi başta olmak üzere asırlarca ülkeden ülkeye dolaşmıştır. Sîretü'l-Anter'in Türkçedeki izlerinin görülmesi 1477 yılında Fatih Sultan Mehmed'in emriyle yapılan“Kıssa-i Anter bin Şeddâd bin Kırâd el-Absî”adlı 3 ciltlik tercümeyle başlamaktadır. Eski Anadolu Türkçesi ile kaleme alınmış mütercimi belli olmayan bu eser, Osmanlı toplumunda asırlarca padişahlardan saray ahalisine, farklı kademelerdeki askerlerden kahvehanelerdeki halka kadar toplumun birçok kesimi tarafından beğenilerek okunmuştur. Çalışmamızın konusunu Anter bin Şeddâd'ın hayatı, Sîretü'l-Anter ile alakalı bilgiler, Kıssa-i Anter'e ve tespit ettiğimiz 35 farklı el yazmasına ait bilgilerle birlikte, eserin Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde H.1145 arşiv numarası ile kayıtlı birinci cildinin transkripsiyonlu metninin yazılıp incelenmesi ve sözlük çalışması oluşturmaktadır. Çalışmamızın temel amacı ise geniş hacmiyle, içeriğiyle ve Osmanlı toplumu nezdindeki yeriyle bir dil ve kültür hazinesi olan bu eseri Türk kamuoyu ve ilim âleminin gündemine taşımaktır. Dört bölümden oluşan çalışmamızın birinci bölümünde Anter bin Şeddâd'ın hayatı, Sîretü'l-Anter ile Kıssa-i Anter'e dair bilgiler ve tespit edilen 35 farklı el yazmasının tanıtımı yer almaktadır. Çalışmamızın ikinci bölümünü Kıssa-i Anter'in içerik ve imlâ hususiyetleri açısından değerlendirmesi oluşturmaktadır. Üçüncü bölümde ise Kıssa-i Anter'in birinci cildinin transkripsiyonlu metni mevcuttur. Son bölümde Kıssa-i Anter'in birinci cildine ait sözlük çalışması yer almaktadır. Tarama Sözlüğü'ne de kaynaklık etmiş olan Kıssa-i Anter adlı eserin birinci cildi üzerinde yaptığımız çalışmalar neticesinde eserin bilinenin aksine XIV. yüzyılda değil XV. yüzyılda (1477) kaleme alındığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca birinci cildin mukaddimesinde yer alan bilgilerin Türkçenin ilk çeviri eleştirisi olma özelliği taşıdığı tespit edilmiştir. İmlâ hususiyetleri açısından yapılan incelemeler ve sözlük çalışmasında özellikle sözlüklerde tespit edilemeyen kelime ve kelime gruplarıyla Kıssa-i Anter'in Eski Anadolu Türkçesi ve Türk dili açısından zengin bir kaynak niteliğinde olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
An epic story created about the life of Antar ibn Shaddad, who lived in VI. century of Gregorian calendar and who was famous for his heroism and poetry, Sirat Antar traveled from one country to another for centuries, especially in the eastern world. The traces of Sirat Antar in Turkish can be found in“Qıssa-i Antar bin Shaddad bin Kırâd el-Absî”translated in the 1477 by the order of Sultan Mehmed the Conqueror. This work, which is written in old Anatolian Turkish and the translator is unknown, has been liked and read in the Ottoman society for centuries by the many sections of the society, from the sultans to the people of the palace, from the soldiers of different ranks to the people in the coffeehouses. The subject of our study consists of Antar ibn Shaddad's life, the information about the Sirat Antar and the information about Qıssa-i Antar and the 35 different detected manuscripts, as well as, writing and analyzing the transcribed text of the first volume of the object recorded in the Library of the Topkapı Palace Museum with the H.1145 archive number, and the glossary study. And the main purpose of our study is to carry this object, which is a language and cultural treasure with its large volume, content and place in Ottoman society, to the agenda of the Turkish public and scientific world. In the first chapter of our study, which consists of four chapters, the life of Antar ibn Shaddad, the information about Sirat Antar and Qıssa-i Antar and description of 35 different detected manuscripts are presented. The second part of the study is the evaluation of the Qıssa-i Antar from the points of contents and spelling. In the third chapter, the transcribed text of the first volume of Qıssa-i Antar is presented. And the last chapter consist of the glossary study of the first volume of Qıssa-i Antar. As a result of our study on the first volume of the object called Qıssa-i Antar, which is also the source of the Tarama Sözlüğü (the dictionary of old Turkish), it is found out that, contrary to what is believed, the object was written in XVth century (1477), not in XIVth century. In addition, it was found out that the information contained in the preface of the first volume was the first translation critic of Turkish. In terms of the survey of the spelling issues and the glossary study, it is concluded that Qıssa-i Antar is a rich source of Old Anatolian Turkish and Turkish language especially with its words and word groups which cannot be detected in dictionaries.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- İntramusküler dexmedetomidin premedikasyonunun peroperatif hemodinami, plazma norepinefrin kortizol ve glukoz konsantrasyonları üzerine etkilerinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
CENGİZ KAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
Anestezi ve ReanimasyonOndokuz Mayıs ÜniversitesiAnesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BİNNUR SARIHASAN
- TİVA'nın dengeli inhalasyon anestezisi ile anestetik koşullar ve erken postoperatif dönem özellikleri açısından karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
İ. SERHAT KOCAMANOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1999
Anestezi ve ReanimasyonOndokuz Mayıs ÜniversitesiAnesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. HAYDAR ŞAHİNOĞLU
- İntratekal olarak uygulanan izobarik levobupivakain, izobarik bupivakain ve hiperbarik bupivakainin etkilerinin karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
HAVVA SAYHAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2009
Anestezi ve ReanimasyonSağlık BakanlığıAnesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELEK ÇELİK
- İntravenöz deksmedetomidinin, entübasyon ve ekstübasyona hemodinamik yanıt ve postoperatif analjezik tüketimi üzerine etkisinin araştırılması
Başlık çevirisi yok
RIZA ANVAROĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2007
Anestezi ve ReanimasyonOndokuz Mayıs ÜniversitesiAnesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EBRU KELSAKA