Preterm bebeklerin izlemlerinde aile hekimlerinin yaklaşımları: İstanbul örneği
Approaches of family physicians in preterm infant follow-up: İstanbul case
- Tez No: 598195
- Danışmanlar: PROF. DR. SALİHA SERAP ÇİFÇİLİ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Aile Hekimliği, Eğitim, İzlem, Özyeterlilik, Preterm
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Giriş ve Amaç: Son yıllarda bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel olarak yenidoğan yoğun bakım birimlerinde (YDYBB), erken doğmuş bebeklerin hastalık ve ölüm oranları azalırken, bu bebeklere özgü erken dönemde ortaya çıkan sağlık sorunlarının yanında takipte gelişen sorunların görülme sıklığı da artmıştır. Ülkemizde bu hasta grubunun taburculuk sonrası takip programları ve izlemleri ile ilgili geniş kabul görmüş standart bir uygulama henüz oluşturulamamıştır. Bu durum, Türkiye'de aile hekimlerine; preterm doğumun hem erken dönemde hem de uzun vadede bebeğe getireceği sağlık sorunlarının erken dönemde tespit edilmesi, tedavi ve rehabilitasyonuna yönelik girişimlerin yönlendirilmesi, ebeveynlerin, bebeğin bakımına yönelik gereksinimlerinin belirlenmesi ve bu gereksinimler doğrultusunda bakım, eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi gibi sorumluluklar getirmektedir. Birinci basamağa özgü standartların oluşturulabilmesi için preterm bebeklerin izlemlerinin birinci basamakta nasıl yürütüldüğüne ilişkin verilere ihtiyaç duyulmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada aile sağlığı merkezlerinde (ASM) görev yapan aile hekimlerinin, preterm bebeklerin izlemleri, preterm bebeklerde karşılaşılan sağlık sorunları ve bu sağlık sorunlarına birinci basamaktaki yaklaşımları konularındaki bilgi ve tutumlarının ortaya konulması varsa farklı yaklaşımlarının ya da eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmamız tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Veri toplama süreci 1 Mart 2019 - 1 Haziran 2019 tarihleri arasında İstanbul'un tüm ilçelerinden, örneklem grubuna dâhil olan ve en az 1 yıldır ASM'de çalışmakta olan toplam 440 aile hekimine ulaşılarak gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak; hekimlerin sosyodemografik özelliklerinin, hizmet vermekte oldukları nüfusun özelliklerinin, preterm bebeklerde sık karşılaştıkları sağlık sorunlarının ve bu sorunlara yaklaşımlarının yanında preterm bebek ve çocuk izlemleri ile ilgili bazı bilgi ve becerilerdeki öz yeterliliklerinin ve eğitim ihtiyaçlarının değerlendirildiği anket formu uygulanmıştır. Elde edilen veriler ile tanımlayıcı ve karşılaştırmalı analizler yapılarak p< 0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan aile hekimlerinin; % 11,8'i (52 kişi) uzman aile hekimi, meslekteki görev süreleri ortanca 17 yıl (min:1, max: 45) olarak bulunmuştur. Son 1 yılda; toplam 440 aile hekimliği biriminde kesin kayıtlı olan 0-1 yaş arasındaki 26725 bebeğin; 1614 (% 6,20)'ünün preterm olarak dünyaya geldiği; tek birime düşen yıllık ortanca preterm doğum sayısının ise 3 (min: 0, max: 16) olduğu görülmüştür. Katılımcıların % 42,3'ü riskli yenidoğan bakımı konusunda daha önce hiç teorik eğitim almadığını, %60,7'si ise pratik eğitim almadığını belirtmiştir. Aile hekimlerinin % 69,8'i ise konuyla ilgili eğitime ihtiyaç duyduklarını belirtmişlerdir. Buna rağmen hekimlerin % 79,8'inin preterm bebek izlemleri ile ilgili genel öz yeterlilik (GÖY)'leri yüksek bulunmuştur. En fazla 'yüksek öz yeterlilik (YÖY)' hissedilen konu % 79,5 (349 kişi) oranında preterm bebeklerin bağışıklanması olmuştur. Sevk etme ihtiyacı duyulduğunda bebekteki sağlık sorunun en sık (% 73) büyüme geriliği olduğu belirtilmiştir. Daha önce hem teorik eğitim alan hekimlerin, hem de pratik eğitim alan hekimlerin preterm bebek izlemleri ile ilgili 'GÖY skorları' eğitim almayan ya da hatırlamayanlara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (her ikisi için de p< 0,005). Ayrıca uzman hekimlerde uzman olmayanlara göre (p: 0,003), üst basamaklara nadiren ya da hiç sevk etmeyen hekimlerde daha sık sevk edenlere göre (p< 0,001) ve verdiği hizmeti yeterli bulanlarda bulmayanlara göre (p< 0,001) daha önce konuyla ilgili teorik eğitim almış olma oranı anlamlı olarak yüksektir. Benzer şekilde uzman hekimlerde diğer hekimlere göre (p< 0,001), hizmetini yeterli bulanlarda bulmayan ya da kararsız olan hekimlere göre (p< 0, 003) pratik eğitim alma sıklığının anlamlı olarak yüksek olduğu görülmüştür. Bağımlı değişkenler arasında yapılan korelâsyon analizi incelendiğinde ise hekimlerin, izlemler ile ilgili verdikleri hizmetleri yeterli bulmaları ile GÖY skorları arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir korelâsyon saptanmıştır (p< 0,001 rho: 0,424). Buna göre hekimlerin GÖY skorları arttıkça, verdikleri hizmeti daha yeterli bulmaktadırlar. Bu analizde ayrıca izlemlerin çoğunlukla üst basamaklarda değil birinci basamakta yapılabileceğini düşünmeleri ile hekimlerin GÖY skorları arasında pozitif yönde zayıf düzeyde anlamlı bir korelâsyon saptanmıştır (p< 0,001 rho: 0,268). Buna göre hekimlerin GÖY skorları arttıkça preterm bebek ve çocuk izlemlerinin çoğunlukla üst basamaklarda değil birinci basamakta yapılabileceği yönündeki kanaatleri de artış göstermiştir. Tartışma ve Sonuç: Prematürite ve prematüriteye bağlı sağlık sorunları Türkiye'de ve Dünya'da çocukluk çağındaki mortalite ve morbidite nedenlerinin önemli bir kısmını oluşturmaktır. Sorunun çözümüne yönelik atılabilecek önemli adımlardan bir tanesi de prematür bebek ve çocuk izlemlerinin niteliğinin iyileştirilmesidir. Ülkemizde halen riskli bebek izlemlerinin nasıl, nerede ve kimler tarafından yürütülmesi gerektiğine ilişkin yeterli bir protokol ya da standardizasyon bulunmasa da gerek temel tıp eğitimi müfredatının gerekse de uzmanlık eğitimi müfredatının riskli bebeklere yönelik pratik ve teorik eğitimlerle zenginleştirilmesi ve sahada aktif olarak çalışmakta olan hekimlerin bilgilerinin hizmet içi eğitimlerle tazelenmesi ve pekiştirilmesi gerektiği açıktır. Uzman hekim sayısının artırılması ve evde bakım hizmeti kapsamında daha fazla sayıda preterm bebeğe ulaşılması da atılabilecek diğer önemli adımlar olarak görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Introduction and aim: In recent years, with the development of science and technology, the morbidity and mortality rates of preterm babies have decreased in neonatal intensive care units (NICU), while the incidence of follow-up problems has increased in addition to the early health problems specific to these babies. In our country, a widely accepted standard practice regarding the follow-up programs and follow-up of this patient group after discharge has not been established yet. Beside, family physicians in Turkey; It is responsible for detecting the health problems that preterm delivery will bring to the baby both early and in the long term, directing the interventions for treatment and rehabilitation, determining the needs of the parents for the care of the baby and providing care, education and counseling services in line with these needs. In order to establish standards specific to primary care, data on how the follow-up of preterm babies is carried out in primary care is needed. Therefore, in this study, it was aimed to reveal the knowledge and attitudes of family physicians working in family health centers (FHC) about the follow-up of preterm babies, health problems encountered in preterm babies and their approaches in primary care, and to determine different approaches or educational needs. Materials and methods: This study is a descriptive study. The data collection process was carried out between March 1, 2019 - June 1, 2019, by 440 family physicians from all districts of Istanbul who were included in the sample group and had been working in FHC for at least 1 year. As data collection tool; In addition to the sociodemographic characteristics of the physicians, the characteristics of the population they serve, the health problems they frequently encounter in preterm babies and their approaches to these problems, self - efficacy and educational needs of some knowledge and skills related to the follow - up of preterm infants and children were evaluated. Descriptive and comparative analyses were performed with the data obtained and p
Benzer Tezler
- Kalite güvencesi göstergeleri açısından, ebe tarafından tutulan gebe ve çocuk izleme kayıtlarının değerlendirilmesi. (Ergazi Sağlık Ocağı, 1992)
Başlık çevirisi yok
HALİL AKCENGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Halk SağlığıHacettepe ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞATAY GÜLER
- Prematüre bebeklerde SINC beslenme protokolünün kilo alımı, oral beslenmeye geçiş ve hastanede kalış süresi üzerine etkisi: Randomize kontrollü çalışma
Effect of SINC feeding protocol on weight gain, transition to oral feeding and the length of hospitalization in premature infants: Randomized controlled study
RAZİYE ÇELEN
Doktora
Türkçe
2019
HemşirelikSelçuk ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA TAŞ ARSLAN
PROF. DR. HANİFİ SOYLU
- Fototerapi ihtiyacı olan hiperbilirubinemili term ve preterm bebeklerde oksidatif stres ve DNA hasarının karşılaştırılması
Comparison of oxidative stress and DNA damage in term and preterm infants requiring phototherapy due to hyperbilirubinemia
ONUR DURSUN TOMBAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA BÜYÜKKAYHAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU CEBECİ
- Preterm yenidoğanlarda immünglobulin düzeyleri
Preterm yenidoğanlarda immünglobulin düzeyleri
MUSTAFA NALBANT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul ÜniversitesiPediatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ASUMAN ÇOBAN
- Doğumda göbek kordonu sıvazlanan çok düşük doğum ağırlıklı prematüre bebeklerin 5-7 yaşlarındaki uzun dönem izlemlerinde prematüre morbiditeleri ve gelişimsel değerlendirme sonuçları açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the effect of umblical cord milking on premature morbi̇di̇ty and developmental outcomes at 5-7 years of age in preterm i̇nfants born very low birth weight
KAMİLE AKYOL ÖZKARA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAADET ARSAN