Küçük ve orta ölçek imalat firmalarında olgunluk modeli: beyaz eşya sektöründe bir uygulama
Maturity model in small and medium size manufacturing companies: an application in the home appliance sector
- Tez No: 606234
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT BASKAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, İşletme, Industrial and Industrial Engineering, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
İletişim, etkileşim ve bağlantılılık Dünya'nın her geçen gün küreselleşme oranının artması ile birlikte insanlar, kurumlar ve ülkeler için en önemli yetkinlik olmaya başlamıştır. Günümüzde teknolojide gerçekleşen değişimlerle tüketim alışkanlıklarında ve gereksinimlerinde ciddi değişimler oluşmuştur. Endüstri Devrimi olarak tanımlanan bu geçiş dönemleri insanlık ve ekonomi tarihinde büyük önem arz etmektedir. Dünya sanayi tarihi dört ana devrim noktası ile açıklanmaktadır. 18'inci yüzyılda sanayide buhar makinalarının kullanılmaya başlanması ile ilk mekanik dokuma tezgâhı icat edilmiş böylece sanayide mekanikleşme ilk sanayi devrimini başlatmıştır. İkinci sanayi devrimi seri üretim gerçekleştiren montaj hatlarının 19'uncu yüzyıl sonlarında kullanılmaya başlaması ile gerçekleşmiştir. Bilgisayarların hayatımıza girmesi ile elektronik ve otomasyon uygulamaları sanayideki yerini almıştır. 1960 sonrasında başlayan üçüncü sanayi devrimi ile robot ve otomasyon sistemleri sanayide kullanılmaya başlanmıştır. Endüstri 4.0 olarak da adlandırılan dördüncü sanayi devrimi; hayatımıza nesnelerin interneti sokarak nesnelerin ve insanların hem kendi içinde hem de birbirleri arasında ağ yapılarının kurmasını sağlamıştır. Bu bağ ile bağlantılılık, iletişim ve karar destek sistemleri büyük önem kazanmıştır. Yayınlanan çalışmalarda Endüstri 4.0'ın gerçekleşmesini sağlayan dokuz ana tetikleyici teknoloji olduğu belirtilmektedir. Otomasyon ve robot, simülasyon, yatay ve dikey bütünleşme, nesnelerin interneti, siber güvenlik, bulut, eklemeli üretim, zenginleştirilmiş gerçeklik ve büyük veri analizi hayatımıza her geçen gün daha çok girmektedir. Sanayide yaşanan bu gelişmeler ile firmaların sistemlerini hem yatay hem de dikey boyutunda bütünleştirmesi gereksinimi hissedilmektedir. Dikey bütünleşme satış, ürün geliştirme, satınalma, üretim, lojistik, bilişim teknolojileri gibi firmanın iç birimlerinin kendi içinde siber fiziksel sistemlerle bütünleşmesi olarak tanımlanmaktadır. Yatay bütünleşme ise firmanın tedârikçileri ve müşterileri ile bilişim teknolojileri alt yapılarını ortak bir ağda toplamasını ve birbiri ile anlık olarak iletişim kurabilmesini sağlamaktadır. Yatay ve Dikey Bütünleşme firmalarda Endüstri 4.0'ın uygulanabilir olması için en önemli yapı taşlarından biridir. Firmaların Endüstri 4.0 çalışmalarına başlamadan önce birçok bölümün ve paydaşın etkilenmesi sebebiyle bir değerlendirmeye ve göstergeye gereksinim duyulmaktadır. Olgunluk Modelleri firmaların bu gereksinimlerine karşılık vermektedir. Olgunluk modeli kuruluşların içinde veya çevresinde oluşan talepleri ve gereklilikleri göz önünde bulundurarak iyileştirmelerin gerçekleştirilmesi için özellikle kurumun değerlendirilmesini de içeren süreçler, araçlar ve tekniklerin bütünü olarak tanımlanmaktadır. Olgunluk modelleri ilk olarak bilişim teknolojisi sektöründe kullanılmıştır. Günümüzde olgunluk modelleri; risk değerlendirmede, ürün yaşam döngüsü yönetiminde, süreç ve performans yönetiminde, sürdürülebilirlikte, satınalma ve tedârik yönetiminde ve üretim alanlarında kullanılmaktadır. Yapılan literatür çalışmasında yaygın olarak üç ana olgunluk modeli kullanıldığı gözlemlenmiştir. İş Yapabilme Yeteneği Olgunluk Modeli (CMM: Capability Maturity Model), Yazılım Mühendisliği Enstitüsü tarafından 1986 ile 1991 yılları arasında geliştirilmiştir. CMM yazılım süreçlerinin optimizasyonuna odaklanmakla birlikte ilk geliştirilen ve en yaygın olarak kullanılan olgunluk modellerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Avrupa Kalite Yönetim Vakfı Mükemmellik Modeli (EFQM: European Foundation for Quality Management Excellence Model), Avrupa Kalite Yönetim Vakfı tarafından 1993 yılında geliştirilmiştir. EFQM Mükemmellik Modeli kuruluşların tüm süreçlerine odaklanarak kurumdaki tüm organizasyonların yüksek kalite beklentisi ile inceleyen ve gelişimleri için aksiyonlar oluşturan yapı olarak tanımlanabilir. İş Yapabilme Yeteneği Olgunluk Modeli Bütünleşmesi (CMMI: Capability Maturity Model Integration) ise CMM modelinin gerçekleştirmiş olduğu yüksek başarı sonrasında 2001 yılında diğer iş süreçlerine uygulanması amacı geliştirilmiştir. CMMI firmaların örgüt içi tüm iş süreçlerine odaklanarak tanımlanması, ölçülmesi ve geliştirilmesi için CMM altyapısını kullanarak bir model oluşturmaktadır. Olgunluk modelleri düzey ve boyut olmak üzere iki açıda değerlendirilmektedir. Yapılan literatür taramasında üç, dört, beş ve altı düzeyden oluşan çalışmalar bulunmaktadır. Oluşturulmuş olan olgunluk modeli Düzey 1; Başlangıç, Düzey 2; Tekrarlanabilen, Düzey 3; Tanımlı, Düzey 4; Nicel Olarak Yönetilebilen ve Düzey 5; Optimize olmak üzere beş düzeyden oluşmaktadır. Düzeylerin yanında litertürde birçok farklı boyut vardır. İlgili boyutların çeşitliliği ihtiyaca ve sektöre göre değişiklik göstermektedir. Çalışmada Strateji ve Politika, İnsan ve Kültür, Organizasyon ve Süreçler, Bilişim Teknolojileri, Ürünler ve Müşteriler olmak üzere beş boyut kullanılmıştır. 2018 Küresel Rekabet Raporu'na göre genel sıralamada Türkiye 140 ülke arasında 61'inci sıradadır. Makro ekonomik istikrar göstergesinde Türkiye 140 ülke arasıdan 116'ıncı sırada bulunmaktadır. Bununla beraber iş gücü piyasası verimliliğinde aynı ülkeler arasında Türkiye 111'inci sırada kendine yer bulmuştur. İnovasyon göstergesine baktığımızda Türkiye 47'inci sırada bulunmaktadır (WEF, 2018). Devlet Planlama Örgütü'nün verilerine göre Türkiye'nin 2017 yılı Gayri Safi Yurt İçi Hasılası 3,1 Trilyon Türk Lirası olarak belirtilmiştir, bu gelirin içindeki sanayiinin payı ise 640 Milyar Türk Lirasıdır (Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2019). TÜİK verilerine göre ise 2018 yılı 15-64 yaş arası toplam çalışan sayısı 27.8 Milyon'dur ve bu çalışanların %18'ine karşılık gelen 5,8 Milyon'u imalat sektöründe çalışmaktadır (TUİK, 2019). Türkiye'nin küresel rekabet piyasasında konumunu yukarıya çıkarmak için yapılacak en önemli hamle imalat sektöründeki firmaların Endüstri 4.0'a olabildiğince hızlı ayak uydurmasıdır. Küçük ve orta büyüklükte işletme (KOBİ), yıllık ortalama en az 250 kişi istihdam eden ve net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 125 Milyon Türk Lirasını aşmayan kurumlar olarak tanımlanabilir (KOSGEB, 2019). Avrupa Komisyonu KOBİ'yi tanımlarken 250 kişiden az çalışanı olan ve yıllık cirosu 50 Milyon Euro'nun altında olan veya toplam mali bilançosunun 43 Milyon Euro'yu aşmayan işletmeler olarak tanımlamaktadır (European Commission, 2019). KOBİ'ler Türkiye'deki tüm işletmelerin %99,83'ünü oluşturmaktadır. İmalat sektörü ise tüm işletmelerin %9'unu oluşturmakta ve sektördeki KOBİ oranı %99,89 ile nerdeyse aynı değerdedir (KOSGEB, 2019). Bu değerler göstermektedir ki KOBİ'ler Türkiye Ekonomisinin en önemli parçalarından biridir. İmalat Sanayii firma sayısına göre Türkiye'nin en önemli 5 sektöründen bir tanesidir. Bir sonraki bölümde bahsedilecek olan önerilen olgunluk modeli Türkiye ekonomisine katkı sağlaması amacı ile KOBİ'ler için hazırlanmıştır. Olgunluk Modeli Küçük ve Ortak Ölçek İşletmeler baz alınarak hazırlanmıştır. KOBİ Olgunluk Modeli olarak adlandırdığımız model beş düzey (Başlangıç, Tekrarlanabilen, Tanımlı, Nicel Olarak Yönetilebilen ve Optimize) ve beş boyuttan (Strateji ve Politika, İnsan ve Kültür, Organizasyon ve Süreçler, Bilişim Teknolojileri ve Ürünler) oluşmaktadır. Değerlendirmeyi gerçekleştirmek için hazırlanan soru listesi 84 sorudan oluşmaktadır. KOBİ Olgunluk Modeli beyaz eşya sektöründe üretim yapan 23 plastik proses firmasına uygulanmıştır. Uygulama yapılan 23 firma 4 farklı lokasyonda (Ankara, Eskişehir, İstanbul ve Tekirdağ) beyaz eşya ana sanayilerine üretim yapmaktadır. Çalışma KOSGEB'in standartlarına göre küçük, orta ve büyük ölçek firmaları kapsayacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre değerlendirilen firmaların genel olgunluk düzeyleri, bölgesel olgunluk düzeyleri ve firmanın ölçeğine göre olgunluk düzeyleri karşılaştırılmıştır. Firmaların ölçek düzeyi ile olgunluk düzeyi doğru orantılıdır. Bununla birlikte bölgesel olarak beyaz eşya sektöründeki olgunluk düzeyleri arasında küçük farklar vardır. Çalışmada beyaz eşya sektöründeki KOBİ statüsündeki tedârikçilerin olgunluk düzeyinin belirlenmesi ve firmaların Endüstri 4.0'a uygun büyük işletme düzeyine gelebilmesi için bir yol belirlenmesi hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
Globalization rate of the world is increasing, communication, interaction and connectedness have become the most important competence for people, institutions and countries. Today, serious changes in consumption habits and needs have occurred with the changes in technology. These transition periods, defined as the Industrial Revolution, are of great importance in human and economic history. World industrial history is explained by four main points of revolution. With the introduction of steam machines in the 18th century, the first mechanical weaving loom was invented so that mechanization in the industry started the first industrial revolution. The second industrial revolution took place when the assembly lines, which carried out mass production, began to be used at the end of the 19th century. With the introduction of computers into our lives, electronic and automation applications have taken their place in the industry. With the third industrial revolution that started after 1960, robots and automation systems were used in the industry. The fourth industrial revolution, also called Industry 4.0; By introducing the Internet of things into our lives, it has enabled the objects and people to establish network structures both within themselves and between each other. Connectivity, communication and decision support systems have gained great importance. According to the published studies, there are nine main triggering technologies that enable Industry 4.0 to be realized. Automation and robotics, simulation, horizontal and vertical integration, internet of things, cyber security, cloud, additive production, augmented reality and big data analysis are entering our lives more and more every day. With these developments in the industry, companies need to integrate their systems both horizontally and vertically. Vertical integration is defined as the integration of internal units of the company such as sales, product development, purchasing, production, logistics and information technologies with cyber physical systems. Horizontal integration enables the company to gather information technology infrastructures with its suppliers and customers in a common network and communicate with each other instantly. Horizontal and Vertical Integration is one of the most important building blocks for the applicability of Industry 4.0 in companies. Before starting the Industry 4.0 studies of companies, an assessment and indicator is needed because many departments and stakeholders are affected. Maturity Models respond to these needs of companies. The maturity model is defined as the totality of processes, tools and techniques, including the evaluation of the institution, for the realization of improvements taking into account the demands and requirements that arise within or around the organizations. Maturity models were first used in the information technology sector. Today, maturity models; It is used in risk assessment, product lifecycle management, process and performance management, sustainability, procurement and supply management and production areas. In the literature study, it was observed that three main maturity models were commonly used. Capability Maturity Model (CMM) was developed between 1986 and 1991 by the Software Engineering Institute. Although CMM focuses on optimization of software processes, it is one of the most widely used maturity models. The European Foundation for Quality Management Excellence Model (EFQM) was developed in 1993 by the European Foundation for Quality Management. EFQM Excellence Model can be defined as a structure that focuses on all processes of organizations and examines all organizations in the organization with high quality expectations and creates actions for their development. Capability Maturity Model Integration (Capability Maturity Model Integration) was developed in 2001 after the high success achieved by the CMM model. CMMI creates a model by using CMM infrastructure to define, measure and develop companies by focusing on all business processes within the organization. Maturity models are evaluated in two aspects: level and size. In the literature review, there are three, four, five and six levels studies. The maturity model created is Level 1; Initial, Level 2; Managed, Level 3; Defined, Level 4; Quantitavely Management and Level 5; It consists of five levels to be Optimized. Beside the levels, there are many different sizes in the liters. The diversity of the relevant dimensions varies according to the need and sector. Five dimensions of Strategy and Policy, Human and Culture, Organization and Processes, Information Technologies, Products and Customers were used in the study. Turkey is standing in 61st among 140 countries in the overall according to the Global Competitiveness Report. Macro-economic stability indicators in Turkey ranks among the 116th among 140 countries. However, The labor market in Turkey ranks 111th has found its place among the same countries in productivity. When we look at innovation indicators in Turkey ranks 47th (WEF, 2018). State Planning Organization in 2017 in Turkey, according to the Gross Domestic Product is specified as 3.1 trillion Turkish Liras, while the share of industry in this income to 640 billion Turkish Liras (Strategy and Budget Department, 2019). According to TUIK data, the total number of employees between the ages of 15-64 in 2018 is 27.8 million and 5.8 million, 18% of which are employed in the manufacturing sector (TUIK, 2019). Turkey's position in the global competition to be held up to remove the most important companies in the manufacturing sector moves fast pace Industry 4.0 is possible. Small and medium-sized enterprises (SMEs) can be defined as institutions that employ at least 250 people on average annually and whose net sales revenue or financial balance does not exceed 125 Million Turkish Liras (KOSGEB, 2019). The European Commission defines SMEs as enterprises with less than 250 employees and annual turnover of less than EUR 50 million, or whose total financial balance does not exceed EUR 43 million (European Commission, 2019). SMEs constitute 99.83% of all enterprises in Turkey. The manufacturing sector accounts for 9% of all enterprises and the share of SMEs in the sector is almost the same with 99.89% (KOSGEB, 2019). This value shows that SMEs are one of the most important parts of Turkey's economy. Manufacturing firms by the number 5 is one of Turkey's most important sectors. Proposed maturity model which will be discussed in the next section is intended for SMEs with the aim to contribute to Turkey's economy. Maturity Model is based on Small and Medium -sized Enterprises. The model, which we call the SME Maturity Model, consists of five levels (Initial, Managed, Defined, Quantitavely Management and Optimized) and five dimensions (Strategy and Policy, Human and Culture, Organization and Processes, Information Technology, Products and Customer). The list of questions prepared to perform the assessment consists of 84 questions. The SME Maturity Model was applied to 23 plastic process companies in the home appliance sector. The 23 companies are producing in 4 different locations (Ankara, Eskişehir, İstanbul and Tekirdağ) for the main household appliances industries. The study was carried out to cover small, medium and large scale firms according to the standards of KOSGEB. According to the results of the analysis, general maturity levels, regional maturity levels and maturity levels of the firms were compared. The scale level of the firms is directly proportional to the maturity level. However, regionally there are small differences between maturity levels in the home appliance sector. In this study, it is aimed to determine the maturity level of SME suppliers in the home appliance sector and to determine a way for firms to reach the large enterprise level in accordance with Industry 4.0.
Benzer Tezler
- Küçük ve orta ölçekli işletmeler ((KOBİ)) için uluslararası ticareti kolaylaştırmada aracıların rolü
The role of intermediaries in facilitating internationaltrade for small and medium-sized enterprises (SMES)
SARA ISHAQ MOHAMMAD ALKALOUTI
- Türk imalat sektöründe küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin piyasa paylarını etkileyen faktörler
The determinants of small and medium size enterprises? market share in turkish manufacturing industries
HANDE SULTAN KARAGÜL
- Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde bir öz yetenek oluşturma stratejisi olarak inovasyon: Balıkesir ili ve çevresinde bir araştırma
Innovation as a strategy for developing core competence in small and medium sized enterprises: A study in Balıkesir province and its neighborhood
RECEP KILIÇ
Doktora
Türkçe
2011
İşletmeSüleyman Demirel Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN İBİCİOĞLU
- Küçük ve orta ölçekli işletmelerin pazarlama sorunları ve çözüm yolları (Sektörel bazda anket çalışması)
Başlık çevirisi yok
AHMET MANİSALI
- Denizcilik sektöründe kümelenme modelleri: İstanbul denizcilik kümelenmesi örneği
Clustering models in maritime sector: case of Istanbul maritime cluster
CENGİZ BAHADIR KARAHAN
Doktora
Türkçe
2019
Denizcilikİstanbul Teknik ÜniversitesiDeniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEVENT KIRVAL