Paradigma bağlamında sosyoloji disiplini: Sosyolojinin tarihsel sürecine dair epistemolojik bir çözümleme
Discipline of sociology in the context of paradigm: an epistemological analysis of the historical process of sociology
- Tez No: 612546
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMER FAİK ANLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Sosyoloji, Philosophy, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilim Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Thomas Kuhn'un bilim teorisini temellendirdiği Bilimsel Devrimlerin Yapısı eseri, sosyal bilimlerin -özelinde sosyolojinin- epistemolojisinde büyük dönüşümler yaratmıştır. Bunun temelinde, Kuhn'un bilim teorisini somutlaştırdığı paradigma kavramının sahip olduğu anlamlar vardır. Margaret Masteman'a göre, Kuhn eseri boyunca paradigma kavramını farklı anlamlara gelecek şekilde kullanmıştır. Masterman, bu farklı anlamlarının bazılarını 'sosyolojik' olarak nitelendirmiştir. Kuhn'un eserinin önsözünde paradigmaya dair yaptığı ilk tanımda kullandığı“bilimsel başarım”ve“bilimsel alışkanlıklar”anlamları, paradigmaya 'sosyolojik bir yön' katmıştır. Sosyal bilimlerin öncüsü konumundaki sosyoloji için, paradigmanın sahip olduğu sosyolojik vurgu, Kuhn'un bilim teorisini bu alanın metodolojisini açıklamak adına önemli bir yerde konumlandırır. Buradan hareketle, paradigma ve sosyolojinin uzlaştırılabilir olup olmadığı sorusu doğmuştur. Bu uzlaşının olanaklılığını inceleyebilmek adına, sosyolojinin tarihsel sürecine bakmak ve geçmişten günümüze kadar gelen kuramların, yöntemlerin, isimlerin, ana hatlarıyla alanın konularının ortaya konulması gerekmektedir. Bu inceleme sonucunda sosyolojide paradigma(lar) olduğu görülür: Kuhn'un bilim teorisinde bir bilimin sahip olması gereken tek ve hâkim tarzda bir paradigmanın yerine, sosyolojide birden fazla alana etki eden paradigmalar ortaya konulmuştur. Sosyoloji yapısı itibariyle 'çok sesli' bir bilim olmuştur ve kurulduğu andan itibaren bu şekilde gelişim göstermiştir. Bu yapısal özelliği kavramak adına, tez içerisinde alanın kurulduğu dönem (Comte, Durkheim, Marx, Weber bağlamında) incelenmiştir. Bu tarihsel süreç analiziyle birlikte, paradigma ve sosyolojinin uzlaştırılabilmesinin mümkün olup olmadığını ortaya koymak ve sosyolojinin geçirdiği metodolojik/paradigmatik dönüşümleri açıklamak amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The Structure of Scientific Revolutions, on which Thomas Kuhn based his theory of science, has created great transformations in the epistemology of sociology. According to Margaret Masteman, Kuhn used the concept of paradigm in different meanings throughout his work. Masterman described some of the different meanings of the paradigm as 'sociological'. The meanings of“scientific achievement”and“scientific habits”added a 'sociological aspect' to the paradigm. For sociology, the sociological emphasis of the paradigm places Kuhn's theory of science in an important place to explain the methodology of this field. With this result, the question arises whether paradigm and sociology can be reconciled. To examine the possibility of this compromise, it is necessary to look at the historical process of sociology and to reveal the theories, methods, names, and topics of this field. As a result of this, it is seen that there are paradigm(s) in sociology: In Kuhn's theory of science, paradigms that affect more than one field in sociology are introduced instead of the single dominant paradigm that a science should have. Sociology has been a 'multiple' science in terms of its structure and has evolved in this way since its establishment. In order to comprehend this structural feature, the period in which the field was first established (in the context of Comte, Durkheim, Marx, Weber) was examined in the thesis. With this, it is aimed to reveal whether it is possible to reconcile paradigm and sociology and to explain the methodological/paradigmatic transformations that sociology has undergone.
Benzer Tezler
- Pozitivizmin Türk sosyolojisinin kuruluş sürecindeki etkileri
The effects of positivism on the formation process of Turkish sociology
UĞUR KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
SosyolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMALEDDİN TAŞ
- Bir sosyal bilimler alanı olarak çeviribilim ve disiplinlerarasılık bağlamında çeviribilim paradigmaları
Translation studies as a branch of social sciences and it's paradigms in terms of interdisciplinarity
MERAL CAMCI
Doktora
Türkçe
2014
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE NİHAL AKBULUT
PROF. DR. ALİ TURGAY KURULTAY
- Çağdaş Türk sinemasında dinin inşası- Rüya filmi örneği
The construction of religion in contemporary Turkish cinema- The example of the Rüya film
ŞULE HARAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞABAN ERDİÇ
- Türk sosyolojisinin disiplinel inşası: Aktörler, dönemler ve temalar
The disciplinary construction of Turkish sociology: Actors, periods and themes
FARUK TURĞUT
- Byung-Chul Han düşüncesinde dijital toplum eleştirisi
Criticsm of digital society in the thought of Byung-Chul Han
REVŞAN BEDİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiFırat ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YELDA SEVİM