Çağataycanın son dönemine ait bir Köroğlu destanı (İnceleme, transkripsiyon, aktarma, dizin)
Короглу» малый эпос относящийся к последней эре чагайтайской письменности
- Tez No: 613189
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 346
Özet
Bu çalışmada tez konusu olarak ele alınan Köroglu Destanı dil bilgisi, yazıldığı dönem ve bu dönemi temsil etmesi bakımından incelenmiş ve eserin Çağatay Türkçesindeki yeri belirlenip eserden hareketle Çağatay Türkçesinin son dönemine ait gramer özellikleri tespit edilmiştir. Hazırlamış olduğumuz tez çalışması söz konusu destan metninin dil yönünden incelenmesi, transkripsiyonu, Türkiye Türkçesine aktarımı ve dizin-sözlük bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde Çağataycayla ilgili genel bilgi verilmiş, ardından geniş bir coğrafyada çeşitli şekillerde işlenmiş olan Köroğlu Destanı hakkında genel bilgi verilmiş, bu destanla ilgili şimdiye kadar Türkiye'de ve Türkiye dışında yapılmış çalışmalardan bahsedilmiş ve tez çalışmasına esas olan Köroğlu Destanı metninin yazarı olan Ümöt Moldo'nun hayatı ve edebî çalışmaları ele alınarak diğer eserleri hakkında da bilgi verilmiştir. Çalışmanın birinci bölümü imlâ özellikleri ve dil özellikleri olmak üzere iki başlıktan oluşmaktadır. İmlâ özellikleri bölümü seslerin yazıda gösterilmeleri, sözcüklerin ve eklerin yazılış biçimleri gibi alt başlıkları kapsamaktadır. Dil özellikleri bölümü iki başlık altında ele alınmıştır: Ses bilgisi, biçim bilgisi. Ses bilgisi bölümünde metinde yer alan ses değişmeleri ve seslerin birbiriyle olan ilişkileri gibi fonolojik özellikler incelenmiştir. Biçim bilgisi bölümünde metinde kullanılmış olan gramatikal yapılar işlevleri, kullanılışları, anlamları açısından incelenmiş, metin söz varlığı açısından ele alınarak destan metninde kullanılmış olan sözcükler çeşitli başlıklar altında toplanmıştır. Bölümün sonunda destan metninin imlâ ve dil özelliklerinden hareketle taşıdığı nitelikler ve çeşitli Türk lehçeleriyle olan benzer yapılardan bahsedilmiş ve Çağataycanın son dönemiyle ilgili yapılacak çalışmalardaki önemi vurgulanmıştır Çalışmanın ikinci bölümü ise eserin transkripsiyonu ve Türkiye Türkçesine aktarımından oluşmaktadır. Eserin transkripsiyonu ve aktarımı verildikten sonraki kısımda metnin sözlük-dizini ve çalışmada yararlanılan eserlerin bir listesi verilmiştir. Tezin sonunda teze esas olan“Köroglu Cana Asan Kan”adlı el yazması eserin arap harfli metninin kopyası verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Магистрдик диссертацияда Үмөт Түгөлбай уулунун“Көроглу жана Асан кан”аттуу кол жазмасындагы чагатай жазуусунун өзгөчөлүктөрү иликтенет. Текстте байкалган тилдик өзгөчөлүктөрдөн улам кол жазманын XIX кылымдын акыры же XX кылымдын баштарында жазылганын айта алабыз. Үмөт Молдонун бул кол жазмасын магистрдик диссертациябыздын темасы кылып алганыбыздын себеби, чагатай адабий тилинин акыркы доорунда жазылган чыгарманы изилдеп, өтүш мезгилинин өзгөчөлүктөрүн аныктоо, ошону менен бирге Орто Азиядагы түрк тилдерине тиешелүү элементтердин ошол доордогу абалын белгилөө болуп эсептелет. Диссертация киришүү бөлүмүнөн тышкары“Көроглу жана Асан кан”текстинин орфографиялык жана тилдик өзгөчөлүктөрү, тексттин транскрипциясы жана котормосу аттуу 2 бөлүмдөн турат. Иштин биринчи бөлүмүндө чыгарманын орфографиясы, фонетикалык жана морфологиялык өзгөчөлүктөрү иликтелет. Экинчи бөлүмдө тексттин транскрипциясы жана түркчө котормосу берилет. Иштин кийинки бөлүгүндө чыгарманын индекси орун алат. Диссертациянын акырында ишти даярдоо учурунда колдонулган адабияттардын тизмеси жана тексттин түпкү нускасы берилет
Benzer Tezler
- Чагатайчанын акыркы дооруна таандык үч дастан: «көроглы», «жанчар хан падыша газалы», «кыз жибек» (транскрипция, тилдик анализ, индекс)
Çağataycanın son dönemine ait üç destan: 'Köroğlu', 'Cançar Han Padişah Gazalı', 'Kız Cibek' (Transkripsiyon, inceleme, dizin)
AYMİRA MARAT KIZI
Doktora
Kırgızca
2016
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADIRALI KONKOBAYEV
- Kitab-ı Köroğlu (vr.33b-75a) (İnceleme-Metin-Dizin)
Kitab-ı Köroğlu (vr.33b-75a) (Review-Text-Directory)
AYŞE ÖZKAN AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ŞEN
- Кыргызстан тарыхынын окутууда көркөм адабий чыгармаларды колдонуунун педагогикалык негиздери
Cançar Han Badışa Gazali metninin transkripsiyonu, dil incelemesi ve dizini
AYMİRA MARAT KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2010
DilbilimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAALAYBEK ABDİYEV
- Âgehî'nin Riyâzü'd-devle adlı eseri, vr. 117b-vr. 175b: Giriş-metin-dizin
Âgehî's work Riyâz al-dawla, fols. 117b-175b, introduction-text-index
SILA GÜNEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ŞEN
- Mûnis ve Âgehî Firdevsü'l-İkbâl (vr. 1b-156b) (Giriş, İnceleme, Metin, Dizin)
Munis and Agahi Firdawsu'l-iqbal (vr. 1b-156b) (Introduction, Research, Text, Index)
HAYRULLAH KAHYA