Expressive speech acts in the Kyrgyz literature from the aspect of corpuslinguistics
Derlem dil bilimi yöntemleri açısından kalıp sözler
- Tez No: 615198
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AİDA KASİYEVA, ÖĞR. GÖR. KASIM BARKTABASOV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Mütercim-Tercümanlık, Linguistics, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Kırgızca korpus, kalıp sözler, işlevsel-pragmatik çeviri yöntemi, pragmatik dil bilimi, sözcük etiketleme
- Yıl: 2019
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
“Derlem Dil Bilimi Yöntemleri Açısından Kalıp Sözler”adlı Yüksek Lisans tezinde Kırgızcadaki kalıp sözler genel dil bilimi, derlem dil bilimi ve pragmatik dil bilimi açısından incelenmiştir. Ayrıca Kırgızcadaki kalıp sözler pragmatik dil bilimi objesi olarak derlem dil bilimi yöntemleri kullanılarak incelenmeye alınmıştır. İncelenen kalıp sözler Kırgızca edebî eserlerden fişlenerek İngilizce çevirileriyle karşılaştırılmıştır. Çeviri yeterliği ise J. House'nin işlevsel-pragmatik çeviri yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Pragmatik dil bilimi bakımından iletişim, aynı anda gerçekleşen üç farklı olaydan ibarettir: ifade kullanımı, konuşma amacının belirtilmesi ve dinleyicinin duydukları karşısında tepki vermesi. Kalıp sözler konuşmacının duygularını yansıttığından dolayı farklı bağlamlarda konuşmanın amacını belirtmeye ve dinleyicinin verdiği tepkiyi daha iyi açıklamaya yardımcı olmaktadır. İncelenen kalıp sözlerin analizi ve sınıflandırılması N. Horric'in (1978) geliştirdiği teori ve sınıflandırma temelinde yapılmıştır. N. Horric'e göre kalıp sözler 8 ayrı grupta incelemek mümkündür: Selamlaşma, özür dileme, başsağlığı dileme, tebrik etme, kınama/ azarlama, acı çekme/ üzülme, affetme, övme ve teşekkür etme. x mümkündür: Selamlaşma, özür dileme, başsağlığı dileme, tebrik etme, kınama/ azarlama, acı çekme/ üzülme, affetme, övme ve teşekkür etme. Mevcut Yüksek Lisans tezinde ilk kez Kırgızcadaki kalıp sözlerin konuşma amacını belirlemedeki rolü, Saarland Üniversitesinde (Almanya) yakın geçmişte (18.04.2019) oluşturulan Kırgızca Külliyat (korpus) temelinde belirlenmeye çalışılmıştır. Kırgızca Külliyat (korpus) 84 edebî eserdeki toplam 1243101 kelimeden oluşmaktadır. Kalıp sözlerin kullanım sıklığı ve bağlamları, dil bilimsel araştırmalarda kullanılan yeni web sistemi (işleme istekleri için işlemci) yardımıyla saptanmıştır. İnceleme sonunda elde edilen sonuçlar pragmatik dil bilimi, derlem dil bilimi ve hesaplamalı dil bilimi araştırmalarında, eğitim sürecinde ve çeviri eleştirilerinde kullanılabilir.
Özet (Çeviri)
Кыргыз адабиятындагы экспрессивдүү сүйлөө актыларына корпустук лингвистиканын ыкмаларын колдонуу“Кыргыз адабиятындагы экспрессивдүү сүйлөө актыларына корпустук лингвистиканын ыкмаларын колдонуу”аттуу диссертациялык иш, тил илиминин прагмалингвистика, корпустук лингвистика жана котормо таануу сыяктуу багыттарынын алкагында экспрессивдүү сүйлөө актыларын изилдөөгө арналат. Прагмалингвистканын бир бөлүгү катары саналган экспрессивдүү сүйлөө актылары, бул илимий эмгекте корпустук лингвистиканын ыкмаларын жана методдорун колдонуу жолу аркылуу изилденет. Кыргыз адабиятынан тандалып алынган эксрессивдүү сүйлөө актыларын алардын англис тилиндеги котормосу менен салыштыруу жана баалоо максатында Ж. Хаустун фунционалдык-прагматикалык модели колдонулат. Прагмалинвистикада сүйлөө бул бир эле учурда үч кептик актыны аткарууну камтыйт. Алар локутивдик (сүйлөөнүн өзү), иллокутивдик (айтылган сөз кандай максатты көздөдү) жана перлокутивдик (айтылган сөздүн угуучуга карата таасири) актылары. Экспрессивдүү кептик актылар сүйлөөчүнүн эмоционалдык viii абалына байланыштуу жана алар адамдардын ар кандай социалдык кырдаалда кандай аракеттерди жасарын жана кырдаалга жараша кандай сөздөрдү колдоноорун түшүндүрүүгө өбөлгө түзөт. Кыргыз тилиндеги экспрессивдүү сүйлөө актылары Н. Норриктин классификациясына таянып анализденет. Н. Норрик экспрессивдүү сүйлөө актыларын: учурашуу, кечирүү, көңүл айтуу, куттуктоо, жемелөө, капалануу, мактоо жана ыраазуу болуудагы колдонулган актылар деп тогуз түргө бөлгөн. Бул илимий иште Германиядагы, Саарлан университетинде түзүлгөн кыргыз корпусун колдонуп, экпрессивдүү сүйлөө актыларынын иллокутивдик максаты менен перлокутивдик таасирин изилдөөгө аракет жасалат. Кыргыз корпусу 1243101 сөздү камтыган, 84 тексттен турат. Кыргыз тилиндеги экспресивдүү сүйлөө актыларынын конкордансы жана сөздөрдүн колдонулуш жыштыгы дал ушул программа аркылуу анализденет. Изилдөөнүн жыйынтыгы прагмалингвистика, корпустук жана компьютердик лингвистика, ошондой эле котормо сапатын баалодо лингвистикалык изилдөөлөрдү жүргүзүү, тилди үйрөтүү жана үйрөнүү үчүн колдонууга мүмкүнчүлүк берет. Ачкыч сөздөр: Кыргыз корпусу, экпрессивдүү сүйлөө актылары, функионалдыкпрагматикалык модель, прагмалингвистика, тегдештирүү, корпустук изилдөө. ÖZ Hazırlayan : Medina Kadyrb
Benzer Tezler
- Evaluating speech acts elements in english as a foreign language textbooks published in Turkey
Türkiye'de basılan yabancı dil olarak ingilizce ders kitaplarında sözeylemlerin değerlendirilmesi
YAREN KARATAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
İngiliz Dili ve EdebiyatıÇukurova Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM CAN
- Pragmatic analysis of speech acts in headlines of The Independent newspaper
The independent gazetesinin başlıklarındaki söz edimlerinin pragmatik analizi
ODAY ADWAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Batı Dilleri ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PHİLİP GIOVER
- Endülüs edebî nesrinde edimbilimsel özellikler
Pragmatic features in Andalusian literary prose
AYAT ALKHLIF
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR KINAR
- Eski Türkçede kalıplaşmış dil birimleri (Edimbilimsel bir inceleme)
Formulaic language units in old Turkic (A pragmatic analysis)
BOTAN CUDİ EKMEN
Doktora
Türkçe
2024
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ELMALI