Sivil toplum: Düşünsel temelleri ve Türkiye perspektifi
Civil society: Philosophical roots and the perspective of Turkey
- Tez No: 62449
- Danışmanlar: PROF. DR. ADNAN GÜRİZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
ÖZET Son yıllarda sivil toplum, demokratikleşme ile birlikte sıkça sözü edilen bir kavram haline gelmiştir, özellikle Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından ortaya çıkan post-komünist ülkelerde, sivil toplumun bulunmadığı vurgulanmakta ve istikrarlı bir demokratik siyasî düzen için, sivil toplumun zorunlu bir unsur olduğu belirtilmektedir. Bu bağlamda, son yıllarda, siyaset felsefesi alanında, özellikle Doğu Avrupa'da sivil toplumun gelişimi ile ilgili birçok çalışmanın yapıldığı gözlenmektedir. Kanımızca, sivil toplum konusunda üzerinde durulması gereken bir örnek daha vardın Türkiye. Demokrasi ve sivil toplum arasındaki sıkı bağ dikkate alındığında, Türkiye'de sivil toplumun gelişmi üzerinde durmak yararsız olmayacaktır. Sivil toplumun kökleri Batı siyasî düşünce tarihinde yer almaktadır. Genel olarak, sivil toplum, gönüllü, devletten özerk, kendi kendine oluşmuş kendi iç düzenini kendisi sağlayan, bir hukuk düzenine tabi sosyal bir yapı olarak tanımlanabilir. Sosyal sözleşmeci teorisyenler sivil toplumu, bu tanımlamadan çok farklı bir biçimde, devletle özdeşleştirmişler, doğa halinden çıkışı ve bir siyasî düzenin tesisini vurgulamak için kullanmışlardır (Hobbes). Mülkiyet ilişkileri ve kapitalist uygulamaların artışıyla birlikte, sivil toplum- devlet özdeşliği bulanıklaşmaya başlamıştır (Locke). Hegel, sivil toplumu aile ve devletin dışında, bu ikisi arasında yer alan bir sosyal alan olarak tasvir edilmiştir. Marx ise, sivil toplumu bir ekonomik ilişkiler ağı olarak görmüş, burjuva kapitalist toplumuyla bir tutmuştur. Sivif toplum, tarihsel olarak, Batı'da toplumsal bir aşamayı nitelemek için de kullanılmıştır. Bu bağlamda, feodalitenin temellerinin sarsılmasıyla birlikte gündeme gelen özerk kentler, sivil toplumun nüveleri olarak kabul edilebilir. Batı'daki devletten özerk kentlere denk yapılar Osmanlı İmparatorluğu'nda bulunmamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu, yönetme erkinin büyük ölçüde sultanda toplandığı patrimonyal bir devlet örneğidir. Bu nedenle, devletten bağımsız işleyen ve devletle birey arasında aracı konumunda bulunan toplumsal yapıların Osmanlı'da bulunmadığı söylenebilir. Ancak, özellikle merkezî otoritenin zayıfladığı dönemlerde faaliyet alanları nisbeten genişleyen sivil örgütlenmeler mevcuttur. Bunlar arasında, vakıflar, loncalar, azınlıklar, İmparatorluğun son dönemlerinde güçlenen ayanlar sayılabilir. Osmanlı imparatorluğu, XIX yüzyılda bir reform sürecine girmiş, ilk kez, Batılı düşünce akımları etkinlik kazanmış, bir kamuoyu teşkil etmeye başlamış 167ve bir kamusal alan anlayışı doğmuştur. Reform süreciyle birlikte yaşanan toplumsal değişim, Cumhuriyet rejimiyle birlikte gerçek bir yenileşme hareketine dönüşmüştür. Cumhuriyet rejiminin kendisi ve onun getirdiği anayasal düzen sivil toplumun gelişmesi için elverişli ortamı yaratmışsa da, tek partili dönemde, millet- devlet- parti özdeşliği ile ifade edilebilecek monolitik yapı, çoğulcu bir sivil toplumun gelişmesine olanak tanımamıştır. Çok partili döneme geçiş ile birlikte toplumsal yaşamda meydana gelen hareketlilik, 1961 Anayasası döneminde, yerini, katı ideolojilere bağlılığın getirdiği siyasî kutuplaşmanın yarattığı anarşik bir ortama terk etmiştir. 1980 askeri darbesinin ardından 1983 yılında yeniden çok partili bir siyasî demokrasiye geçilmiştir. 1990'lara gelindiğinde, Türk siyasî kültüründe meydana gelen değişim doğrultusunda sivil toplumun gelişmesi yönünde olumlu adımlar atıldığı söylenebilir. 168
Özet (Çeviri)
SUMMARY Nowadays the idea of civil society is central to any discussion of democratization. Especially after the collapse of Soviet Block, it has been recognised that post-totalitarian societies were characterised by the absence of civil society which is a necessary precondition of stable democratic political institutions. Therefore a great deal of interesting work regarding Eastern Europe has been done in political philosophy. Yet there is another interesting case which is neglected: Turkey. Due to the democratization process, in Turkey civil society is an important as post-communist countries: but it differs from these societies. Primarily, democracy is not the first experience of Turkey and liberal economy is not far from Turkish economic system. On the other hand, although its more than %90 citizens are Muslims, Turkey is a secular state. Therefore, it also differs from Islamic countries. So, the attention is to be focused on the concept of civil society with respect to this sui generis structure of Turkey. First of all, as a Western concept civil society must be denied within Western political thought. Generally, civil society is conceived as the realm of organised social life which is voluntary, self generating, autonomous from the state, and bound by a legal order. Paradoxically, the early usages of the term“civil society”, far from establishing an opposition between state and civil society, conflated the two.“Civil society”was synonymous with the“commonwealth”or“political society”(Hobbes). When property relations and capitalist appropriation advanced, this identity blurred (Locke). Hegel distinguished civil society from the family and state. It was the market, the commercial sector of society and the institutions which protect their members. Marx used the term of civil society in the narrower Hegelian sense and equated it with bourgeois capitalist society. To determine what the civil society is or is not, all these variations and shifts in meaning must be explored. Historically,“civil society”is conceived as a socio- cultural development in which urban life and commercial activities flourished in the West. In Western towns, bourgeois, trough commercial activities, not only increased their wealth but also provided some privileges (and rights) from feudal nobles. Hence, towns were recognize as units which were autonomous from the state. To this was added the corporate autonomy of the churches, and the guilds. But no equivalent development to these existed in the Ottoman Empire. Ottoman 169Empire was typically a“patrimonial”state. All political power concentrated in the hands of the Sultan. There were no social structures which operated independently from the government and which played a cushioning role between the state and individual. However, especially in the falling period of the Empire, some civil groups were considered to be existed: Wakfs, ayan (local nobles), ulema (religious scholars), lonca (commercial guilds). Religious minorities which were permitted to conduct their religious practices, personal laws and religious endowments in accordance with their religions were appended to these institutions. Turkey has Islamic socio cultural tradition. However, in Ottoman Empire legal system was based on pure shari'ah (Islamic Law). Furthermore, with the Kemalist reforms secularism become not only a principle which split divine and worldly rule but also a way of life. It is obvious that secularism creates quite a proper atmosphere to organising civil institutions. Keeping apart the reformist period of Ottoman Empire, Turkish Repuclic itself, and constitutional norms and laws guaranteed to the citizens to express theirselves paved the way for organising civil society. Although it has been interrupted thrice since 1960, democracy has been the rule in Turkish Republic. Turkey overall degree of success with democratic government can be described as“mixed”or“unstable”.In the last consolidation period of democracy, democratic culture is strengthened with constitutional and legal amendments. Through more democratic institutions, it is believed that civil society can be advanced easily in Turkey. 170
Benzer Tezler
- Sivil toplumun düşünsel temelleri ve Avrupa Birliği sürecinde Türkiye'de sivil toplumun görünümü: Sivas'ta sivil toplum kuruluşu olarak dernekler özelinde bir çalışma
Intellectual bases of the civil society and outlook of Turkish civil society in the European Union process: A study regarding the organizations as non-governmental organizations in Sivas
ÖZGE NİHAN ÇUBUKÇU YILDIZLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Kamu YönetimiCumhuriyet ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLAY ERCİNS
- Türkiye'de insan haklarının gelişim süreci ve insan hakları alanında faliyet gösteren sivil toplum kuruluşları: İnsan Hakları Derneği ve MAZLUMDER üzerine bir inceleme
The development of human rights in Turkey and civil social organizations active in field of human rights: One experimentative chapter focusing on the organization of human rights and organization for Human Rights and solidarity for oppressed people
RECEP ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Kamu YönetimiCumhuriyet ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLAY ERCİNS
- Yerel demokrasi, katılım ve yönetişim: Adana örneği
Local democracy, participation and governance: A case study for the city of Adana
TAYLAN KOÇ
Doktora
Türkçe
2009
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. BİRGÜL AYMAN GÜLER
- Kayseri Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu'nun kuruluş ve gelişimi (tarihsel bir değerlendirme)
Foundation and development of Kayseri social service and society for the protection of children (a historical evoluation)
GÜLHAN SEYHUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSTAFA KESKİN
- 1980'den günümüze Türk yazılı basınında doğu Türkistan
East Turkestan in the Turkish journalist press in 1980
İSMAİL ŞENTÜRK