Milli edebiyat romanlarında aydın tipi
The Intellectual character in the novels of national literature
- Tez No: 62463
- Danışmanlar: PROF.DR. İSMAİL PARLATIR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 416
Özet
ÖZET Tanzimat'tan sonra ortaya çıkan akımlardan biri olan milliyetçilik hareketi, 1911 'de Selanik'te çıkmaya başlayan Genç Kalemler dergisi ile edebiyata da yansımıştır. Böylece ortaya çıkan ve 1940'lı yıllara dek uzanan Millî Edebiyat dönemi, konuşma dilinin egemen olduğu, halkı ilgilendiren konuların işlendiği edebî ürünlerle dikkati çeker. Bu dönemde, roman türünde eser veren belli başlı yazarlar Halide Edip (Adıvar), Yakup Kadri (Karaosmanoğlu), Reşat Nuri (Güntekin), Refik Halit (Karay), Aka Gündüz ve Mithat Cemal (Kuntay/dir. Aka Gündüz dışındaki romancıların tümü de roman kişileri arasında aydın tiplere özel bir yer vermişlerdir. Yukarıda adı geçen romancılar arasında eserlerinde en çok aydın tipe rastlanan yazar, Halide Edip 'tir. Güçlü kadın tipler yaratmasıyla tanınan H. Edip, aydın kadını öteki romancılardan daha çok işlemesiyle de dikkati çekiyor. Ayrıca onun aydın tiplerinin önemli bir yanı da çoğunluğunun idealist olmalarıdır. Yakup Kadri, romanlarında, toplumda yaşanan büyük değişimlerin insanlar üzerindeki olumsuz etkilerini anlatmıştır. Onun eserlerindeki aydınlar da söz konusu olumsuzlukları yaşayan bunalımlı tiplerdir. Geniş okuyucu kitlesine ulaşmış bir Millî Edebiyat yazarı olan Reşat Nuri, öteki roman kişilerine olduğu gibi yanlış davranışlar içinde olan aydınlara da hoşgörüyle yaklaşmıştır. Ona göre önceleri dürüst olan insanların zamanla ilkelerinden ödün vermeleri çevrenin olumsuzluğundan, yaşamın güçlüklerinden kaynaklanmaktadır. 408Refik Halit, çok sayıda romanı olmasına karşın, yalnızca birinde aydın tipe yer vermiştir. O da yurtsever bir öğretmendir. Tek romanı olan Mithat Cemal ise II.Abdülhamit döneminin özelliklerini taşıyan bir yan aydını anlatmıştır. Kanımca, Millî Edebiyat romanları Yeni Türk Edebiyatının klâsikleri arasında yerlerini almışlardır. Başta Yakup Kadri olmak üzere Millî Edebiyat döneminin romancıları hep çağdaşlığı, ilericiliği savunmuşlardı. Onlar, aydın sorumluluğunu irdeleyerek, toplumumuzun düşünce dünyasının genişlemesine büyük katkıda bulunmuşlardır. 409
Özet (Çeviri)
ABSTRACT One of the political movements that emerged after the Tanzimat Period was Nationalism. Genç Kalemler (The New Pens) literary journal published in Salonika in 1911 shows the signs of this movement in literature. This movement lasted until 1940' s and is known as the Era of National Literature. The literary product of the period characteristically covered subject matters that directly related to common public interests using common people's linguistic styles. Halide Edip (Adıvar), Yakup Kadri (Karaosmanoğlu), Reşat Nuri (Güntekin), Refik Halit (Karay), Aka Gündüz (Kutbay), Mithat Cemal (Kuntay), to name a few, are some of the more promineut writers of this era. With the exception of Aka Gündüz, all used as characters in their novels the intellectual types. Halide Edip, one of the writers mentioned above, has made use of the intellectual character casting in her novels more than most. H.Edip is also notable with her characterization of strong and intellectual women in her work. Furthermore, her characters are not only intellectuals but idealists as well. Yakup Kadri' s characters in his novels reflect the effects of a changing society on individuals. His intellectual characters are not immune to these social changes either, most of the time they are frustrated, despressed and confused from such social turmoil. The most read and published National Literature auther is Reşat Nuri. His approack to his characters is usually tolerant and forgiving, he treats all his characters, intellectual or otherwise the same. In his interpretation the reason why honest people do comprimise tehir ideals is because they live in a difficult invironment where the conditions of life are infavorable. 410Refik Halit, in spite of the fact that he has written many novels, has only created one intellectual character in his novels. This character is a nationalistic teacher. Mithat Cemal, writer of a single novel, has created a pseudo- intellectual character portreying Abdiilhamit II., period. In my opinion, National Literature works has taken their place among the classics of The New Turkish Literature. Lead by Yakup Kadri, all National Literature figures have defended the merits of modernizm and progress in their novels. They, by questioning the responsibilities of the intellectuals in the society, have contributed considerably to the formation and development of our intellectual outlook. 411
Benzer Tezler
- Cengiz Aytmatov'un romanlarında şahıslar kadrosu
Person staff in Cengiz Aytmatov novels
SELMA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ŞÜKRÜ ÇORUK
- Anadolu'ya yönelen aydınların ilk dönem romanlarındaki temsili
The representation of intellectuals turning to Anatolia the first-term novels
EBRU TALİP
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Türk Dili ve EdebiyatıGümüşhane ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH YALÇIN
- Marûf el-Arnâût ve tarihî romanları (Teknik ve tematik inceleme)
Marouf al-Arnaout and his historical novels (Technical and thematic review)
MUSTAFA GÖRDEBİL
Doktora
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KÂZIM ÜRÜN
- Sevinç Çokum'un romanlarında kadın izleği
Women problem in Sevinç Çokum's novels
ESRA SAYMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. SEZAİ COŞKUN
- Kemal Beyatlı'nın hikâye ve romanlarında yapı ve izlek
Structure and theme in Kemal Beyatli's stories and novels
HİBA AYDIN ASAAD
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALEV SİNAR UĞURLU