Özbekistan'da dil politikası: Standartlaşma ve modernizasyon
Language policy in Uzbekistan: Standardization and modernization
- Tez No: 625146
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEMA ASLAN DEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 307
Özet
Dil, yapısı itibariyle bir toplumun kendini geleceğe taşımasında önemli bir araçtır. Gerek ulusal kimliğin tesisinde gerekse bağımsızlığın tarih sahnesinde kanıtlanmasında bir gösterge olan dil, onu yazı diline dökmekte kullanılan alfabe ile kalıcı bir hâle gelir. Bundan hareketle, dil politikasını hem dil hem de alfabe üzerindeki bir mühendislik faaliyeti olarak değerlendirmek yerinde olacaktır. Buna göre, Özbekistan'ın Sovyetlerden miras aldığı geniş yelpazeli kalıntılar günümüzde dil politikasının yürütülmesinde ve başarıya ulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Özbekistan'da günümüzde uzun yıllar süren Sovyet iktidarının ardından güçlendirilmeye çalışılan Özbek kimliği ve bağımsızlık duyguları da bu minvalde uygulanan dil politikasına yansımaktadır. Latin alfabesine geçiş sürecinin uzamasında, devlet ve toplum hayatında Özbekçenin kullanımının standart bir hâle getirilmesinde eski anlayışlar karşılaşılan önemli zorluklardan biridir. Özbekçenin resmi dil olarak Latin alfabesi ile standart bir hale gelmesi ve çağın şartlarına göre birincil dil olarak kullanılması Özbek dil politikasının esasını oluşturmaktadır. Bu tez çalışmasında öncelikli olarak dilin yakından ilişkili olduğu kavramlar ele alınmış, akabinde Sovyetler Birliği dil politikaları ve günümüz Özbek dil politikası tartışılmıştır. Bu tartışmanın doğrulanması için açıklayıcı araştırma yöntemine başvurularak dokümanların sistemli analizi yapılmıştır. Bu tez çalışmasında Özbekistan'ın bağımsızlık öncesi ve sonrasında alfabesi ile dilinde yaşanan değişim ve gelişim sürecinin irdelenmesi amaçlanmaktadır. Böylelikle tezin ana fikrini Özbekistan'ın Sovyetler Birliği'nden devraldığı miras oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
Language is an important tool for a society to carry itself to the future. The language, which is an indicator of establishing national identity and proving independence on the stage of history, becomes permanent with the alphabet used to transcribe it into written language. Therefore, it would be appropriate to consider language policy as an engineering activity on both language and alphabet. Accordingly, the wide range of ruins that Uzbekistan inherited from the Soviet Union today plays an important role in the execution and success of language policy. In Uzbekistan, Uzbek identity and feelings of independence, which are tried to be strengthened after the Soviet power that has lasted for many years, are also reflected in the language policy implemented in this way. Old insights are one of the important difficulties in extending the transition to the Latin alphabet and standardizing the use of Uzbek language in state and social life. The standardization of the Uzbek language with the Latin alphabet as the official language and its use as the primary language according to the conditions of the age constitute the basis of the Uzbek language policy. In this thesis, firstly, the concepts which are closely related to the language are discussed and then the Soviet Union language policies and today 's Uzbek language policy are discussed. To verify this discussion, systematic analysis of the documents was made by applying to the explanatory research management. In this thesis, it is aimed to examine the change and development process of Uzbekistan's alphabet and language before and after independence. Thus, the heritage of Uzbekistan from the Soviet Union forms the main idea of the thesis.
Benzer Tezler
- Türkistan'da dil tartışmaları Özbekçe'nin icat edilişi (1917-1940)
Başlık çevirisi yok
MEHMET UZMAN
Doktora
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÖZKAN
- English-medium instruction at tertiary level in Uzbekistan: Policy, challenges and benefits
Özbekistanda yüksek öğretimde İngilizce dilinde eğitim: Politikalar, zorluklar ve faydalar
GULCHEHRAHON RAHMANOVA (BAKİEVA)
Doktora
İngilizce
2023
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GONCA YANGIN EKŞİ
- Тил билан жамият алоқаларининг қонуниятлари
Dil ile Toplum İlişkilerinin Kanunları
MURAD (ELMUROD) HALMET (KHOLMATOV)
Yüksek Lisans
Özbekçe
2005
DilbilimÖzbekistan Devlet Dünya Dilleri Üniversitesi - TaşkentGenel Dilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. А. С. СОДИҚОВ
- A case study of language policy and change of script in Kazakhstan: Beyond ethnic-civic nationalism
Kazakistan'da alfabe değişikliği ve dil politikası üzerine bir vaka çalışması: Etnik ve sivil milliyetçiliğin ötesinde
FATMANUR ERAY ÇAPAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Siyasal BilimlerAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiSiyaset Bilimi Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FİLİZ TUTKU AYDIN BEZİKOĞLU
- Şâh-ı zinde yapılarından şirin bika aka, tuman aka ve emirzade makberelerinde kâşî / çini tezyinatı ve Osmanlı sanatına yansımaları
Kashi/tile decorations and reflections on Ottoman art of shirin beka oko, tuman oko and amirzoda mausoleum in the shah-i zinde complex
MERVE AKYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AZİZ DOĞANAY