Çanakkale koşullarında bazı yulaf çeşitlerinin azot kullanım etkinliklerinin belirlenmesi
Determination of nitrogen use efficiencies of several oat cultivars in Çanakkale ecological conditions
- Tez No: 626072
- Danışmanlar: PROF. DR. MEVLÜT AKÇURA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Tarımda verimliliğin artmasının öncelikli yollarından biri azot kullanım etkinliğinin arttırılmasıdır. Bu çalışma Chekota, Kahraman, Sebat, Seydişehir ve Yeniçeri çeşitlerinin 0, 5, 10, 15 ve 20 kg N/da azotlu gübre uygulamaları altında azot kullanım etkinliği, tane verimi ve verim unsurlarının incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Denemeler 2015-2016 ve 2017-2018 yetiştirme dönemlerinde ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Çiftliği Bitkisel Üretim ve Araştırma Biriminde bölünmüş parseller deneme desenine uygun şekilde 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Hasat olgunluğu döneminde parsellerden yapılan örneklemeler ile tane verimi, bin tane ağırlığı, hasat indeksi, biyolojik verim, bitki boyu, salkım boyu, salkımda tane sayısı, salkımda tane ağırlığı ve çeşitlerin azot verimleri belirlenerek azot kullanım etkinlikleri hesaplanmıştır. Yapılan varyans analizi sonuçlarına göre incelenen tüm özelliklerde çeşit, doz ve çeşit x doz etkileşimleri önemli bulunmuştur. Yulafta en yüksek tane verimi ve biyolojik verimin 15 kg N/da, azot verimlerinin ise 20 kg N/da dozlarında görüldüğü; buna karşılık azot kullanım etkinliğinin uygulanan saf azot miktarına bağlı olarak azaldığı gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, geleneksel – uzun boylu (Chekota ve Seydişehir) ve yeni tescilli – kısa boylu (Kahraman, Yeniçeri, Sebat) yulaf çeşitlerinin azot dozlarına olan tepkilerinde önemli farklılıklar bulunduğuna işaret etmektedir. Kahraman ve Sebat çeşitleri Çanakkale koşullarında en yüksek tane verimine ulaşan çeşitler olmalarının yanında, regresyon denklemleri ile yapılan tahminlemelere göre aynı zamanda en yüksek verim potansiyeline sahip olan çeşitler olarak belirlenmiştir. Bunun yanında Kahraman çeşidi yüksek biyolojik verim ve bin tane ağırlığı ile de öne çıkarken Sebat çeşidi tane verimi bakımından azotlu gübreye en yüksek tepkiyi veren ve özellikle artan azot dozlarında en yüksek azot kullanım etkinliğine sahip olan çeşit olmuştur. Çeşit x doz etkileşimlerinin incelendiği PCA Biplot analizi sonuçlarına göre 0, 5 ve 10 kg N/da dozlarının uygulandığı parseller azotça fakir, 15 ve 20 kg N/da dozlarının uygulandığı parseller ise azotça zengin doz grubunda yer alırken yeni çeşitlerin tüm dozlarda eski çeşitlere göre daha iyi tane verimine sahip oldukları belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Çanakkale koşullarında azot kullanım etkinliği ve tane verimi bakımından yüksek azot dozlarını daha iyi kullanabilen yeni yulaf çeşitlerinin tercih edilmesinin daha kazançlı olacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Increasing nitrogen use efficiency is a primary consideration to enhance the productivity of agriculture. This research aims to evaluate nitrogen use efficiency, grain yield and yield components of Chekota, Kahraman, Sebat, Seydişehir and Yeniçeri oat varieties in 0, 5, 10, 15 and 20 kg N/da N rates. Field experiments were conducted according to split block design in Unit of Agricultural Production and Research of ÇOMÜ Faculty of Agriculture in 2015-2016 and 2017-2018 growing seasons with four replications. Grain yield, thousand kernel weight, harvest index, biomass, plant height, panicle length, grain number per panicle, grain weight per panicle and nitrogen yield was determined from the plant samples taken during harvest maturity, after which nitrogen use efficiency was calculated. Analysis of variance results indicated significant variety, fertilization and variety x fertilization interaction effects on all investigated parameters. Highest grain yield and biomass in oat varieties were obtained at 15 kg N/da nitrogen rates when the highest nitrogen yields were recorded at 20 kg N/da application. Nitrogen use efficiencies of all genotypes significantly reduced with increasing rates of fertilizer. Results indicated that traditional – lengthy oat varieties (Chekota and Seydişehir) and new – short varieties (Kahraman, Yeniçeri, and Sebat) differed in terms of their responses to increasing nitrogen levels. Apart from having the highest grain yield averages, predictions made with regression equations also showed that Kahraman and Sebat varieties also had the highest grain yield potentials. Highest biomass and thousand kernel weights were obtained from Kahraman variety when Sebat were the most responsive variety to nitrogen rates, thus having higher nitrogen use efficiencies especially in higher nitrogen rates. According to PCA Biplot of variety x fertilization interaction of grain yields, 0, 5 and 15 kg N/da N rates were grouped together and apart from 15 and 20 kg N/da; creating N-poor and N-rich dose groups, respectively. Based on all our findings, we recommend new oat varieties for Çanakkale conditions for higher nitrogen use efficiency, grain yield and their ability to use higher N rates more efficiently.
Benzer Tezler
- Çanakkale koşullarında bazı yulaf genotiplerinin verim ve verim unsurlarının incelenmesi
Evaluation of grain yield and yield components of oat genotypes in Çanakkale conditions
BURCU SABANDÜZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT AKÇURA
- Çanakkale koşullarında bazı makarnalık buğday çeşitlerinde kuru madde, azot birikimi ve taşınmasının değerlendirilmesi
Evaluation of biomass and nitrogen accumulation and translocation in some durum wheat cultivars grown under the Canakkale condition
ESİN ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT AKÇURA
- Çanakkale koşullarında bazı yerel çavdar çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının incelenmesi
Evaluation of yield and yield components of some rye genotypes in Çanakkale conditions
DERYA KABAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT AKÇURA
- Bazı sorgum genotiplerinin çanakkale koşullarında verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
Investigation of the productivity and quality characteristics of some sorghum genotypes in çanakkale conditions
AILA CHALIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT AKÇURA
- Çanakkale koşullarında yetiştirilen bazı kayısı çeşitlerinde farklı ambalaj uygulamalarının meyve kalitesi üzerine etkileri
Effects of different packaging applications on fruit quality of some apricot varieties grown in çanakkale province
ARZU ÖNDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. FATİH CEM KUZUCU