Lârendeli Hamdî'nin Leylâ vü Mecnûn mesnevisi (bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)
The Leylâ vü Mecnûn mathnawi of Larendeli Hamdi's concordance and functional glossory
- Tez No: 629765
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TUBA ONAT ÇAKIROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 2623
Özet
Klâsik Türk edebiyatı, kökeni çok eskilere dayanan kesintisiz bir kültür geleneğinden beslenir. İslam merkezli Arap, Fars ve Türk edebiyatı bu gelenek çerçevesinde hem şekil hem de içerik olarak önemli ölçüde birbirlerini etkilemiştir. Bu sebepten dolayı geçmişi köklü ve çok uluslu bir yapıya sahip olan Klasik edebiyatın hakkıyla anlaşılabilmesi için atılması gereken önemli adımlardan biri, arka plandaki kültür geleneğini göz önüne alarak metinlere yaklaşmaktır. TEBDİZ projesi bu minvalde edebi metinleri günümüz okuru için anlaşılır kılmayı ve bu doğrultuda söz konusu kültürel varlığı gözler önüne sermeyi amaçlayan bir projedir. Biz de çalışmamızda Lârendeli Hamdî'nin Leylâ vü Mecnûn Mesnevisi'nin sözlüğünü TEBDİZ (Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük) sistemi aracılığıyla hazırladık. Lârendeli Hamdî'nin Leylâ vü Mecnûn Mesnevisi'nin sözlüğünün ortaya konmasıyla üç şey amaçlanmıştır: Birincisi Lârendeli Hamdî'nin Leylâ vü Mecnûn Mesnevisi'nin anlam dünyasını tüm incelikleriyle ortaya çıkarmak ve şairin ferdî üslûbunun ortaya konmasında onun sözvarlığının ne kadar önemli olduğunu göstermek. İkinci önemli amacı; Lârendeli Hamdî'nin mesnevisinden hareketle ortaya konan bu söz varlığını eş zamanlı bir yöntemle anlamlandırmak ve bağlamlı dizin (concordance) temelinde işlevsel bir sözlük hâline getirmektir. Böylelikle tarihsel sözlük çalışmasına ufak da olsa bir katkı sağlanması hedeflenmektedir. Üçüncü olarak, bu çalışma ile Lârendeli Hamdî'nin standart dildeki malzeme ile deyimler, kalıplaşmış ifadeler, alıntılar gibi dilsel öğeleri nasıl işlediği ve bunları hangi bağlamlarda kullandığı ortaya konulmak suretiyle, şiir şerhi çalışmalarına da katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Lârendeli Hamdî 16. yüzyılda yaşamış bir Klâsik Türk şairidir. Şair yaşadığı devirde çok bilinmemektedir. Yaptığımız araştırmalarda; döneminde ve sonrasında yazılan tezkirelerde sadece Latifî'nin tezkiresinde kendisine aidiyeti şüpheli olan“Sâhirî”maddesinde kendisinden bahsedilmektedir. Leylâ vü Mecnûn adlı mesnevisi üzerine doktora düzeyinde iki çalışma yapılmıştır. Biz de Lârendeli Hamdî'nin sanat dünyasını ve ferdî üslubunu anlamak için ayrıntılı bir içerik ve şekil incelemesi yaptık. Her başlık altında şairin şiirinden örnekler sunduk. Mesnevisini kaleme alırken etkilendiği isimlerin eserleriyle Leylâ vü Mecnûn mesnevisini kıyaslamaya tabi tutarak benzer ve farklı yönlerini ortaya koymaya çalıştık. Tezimizin ek kısmına ise işlevsel sözlük kısmını ekledik. Kullandığımız kaynakları dipnot ve kaynakça şeklinde belirttik. Böylelikle Lârendeli Hamdî'nin sanat dünyasını anlamak adına edebiyat dünyasına küçük bir katkı sağlamış olmayı umuyoruz.
Özet (Çeviri)
Classical Turkish literature is nourished from an uninterrupted cultural tradition that dates back to ancient times. Islam-based Arabic, Persian and Turkish literature influenced each other significantly both in form and content. For this reason, one of the important steps that must be taken in order to understand the classical literature which has a deep-rooted and multinational structure, to approach the texts by considering the cultural tradition in the background. TEBDİZ project aims to make the literary texts understandable for today's reader and to reveal the cultural assets in question. In our study, we have prepared the dictionary of Lârendeli Hamdî's Leylâ and Mecnûn Masnavi through TEBDİZ (Contextual Directory and Functional Dictionary) system. With the introduction of the dictionary of Larendeli Hamdi's Layla and Majnun Mathnawi, three things were aimed: First of all, to reveal the world of meaning of Larendeli Hamdi's Layla and Majnun Mathnawi with all their subtleties and to show how important his vocabulary is in the elaboration of the individual style of the poet. The second important purpose; The aim of this study is to make a meaningful meaning of this vocabulary which is set out from the mathnawi of Larendeli Hamdi and to make it a functional dictionary based on contextual index. Thus, it is aimed to make a small contribution to the study of historical dictionary. Thirdly, this study aims to contribute to the study of poetry by revealing how Larendeli Hamdi handles linguistic elements such as idioms, stereotypes, quotations and quotations in standard language and in which contexts he uses them. Larendeli Hamdi was a classical turkish poet who lived in 16th century. The poet is not well known in his time. In our researches, in the tezkires written in the period and after, only in the article of Sahiri which is suspected of belonging to him in Latifi's tezkire is mentioned. Layla and Majnun on the mathnawi two Postgraduate -level studies have been made. We made a detailed analysis of the content and form in order to understand the art world and individual style of Larendeli Hamdi. Under each title, we presented examples of poet's poems. While we were writing his mesnevi, we tried to compare the works of the names he was influenced with Layla and Majnun mathnawi and reveal similar and different aspects. In the appendix of our thesis, we added the functional dictionary section. The sources we use are stated in footnotes and bibliography. In this way, we hope to make a small contribution to the literary world in order to understand the art world of Larendeli Hamdi.
Benzer Tezler
- Larendeli Hamdi'nin Leyla ile Mecnun Mesnevisi (metin/inceleme ve diğer Leyla ile Mecnun mesnevileriyle mukayesesi
The Leyla and Mecnun masnavi of Hamdi from Larende (Analysis-a textual and other Leyla and Mecnun masnavis with comparative)
RIFAT KÜTÜK
Doktora
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. NUMAN KÜLEKÇİ
- Leylâ ile Mecnûn mesnevisinin Arap, Fars ve Türk Edebiyatı'nda ele alınmış biçimi ve Larendeli Hamdî'nin eseri
Investigation of Leyla and Mejnun methnevi in Arabic, Persian and Turkish Literature and the work of Larendeli Hamdi
BELAL SABER MOHAMED ABDELMAKSOUD
Doktora
Türkçe
2004
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEKTA SARAÇ
- Fuzuli'nin Leyla ve Mecnun Mesnevisinde tabiat tasvirlerinin estetik olarak kullanımı
Aesthetic use of naturel portrayings in Leyla and Mecnun story by Fuzuli
HÜSEYİN YAKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET NUR DOĞAN
- XVI. yüzyıl bazı Leylâ ve Mecnûn mesnevileri üzerine bir inceleme
A review on the XVI th century some Leyla and Majnun mesnevis
İSMAİL GÜLCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. KADİR GÜLER
- Lârendeli Şânì Gülşen-i Efkâr (inceleme-metin)
Larendeli Şani?s Gülşen-i Efkar (analysis-text)
CENGİZ VELİ KURMUŞ
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. MİNE MENGİ