Geri Dön

Çağdaş Türk dillerinde ortak terminoloji geliştirme imkân ve yöntemleri

Possibilities and methods for developing common terminology in modern Turkic languages

  1. Tez No: 630661
  2. Yazar: ALINA MINSAFINA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HAYATİ DEVELİ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Ortak dil, terminoloji, ortak terminoloji, çağdaş Türk dilleri, terim çalışmaları, Common language, terminology, common terminology, Turkic languages, terminology studies
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 316

Özet

Günümüzde Türk dili değişik dil ve lehçeler şeklinde geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. XX. yüzyılın sonunda Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Türk halklarının tarihî birliğini canlandırma faaliyetleri doğrultusunda Türkler için ortak dil arama çalışmaları önem kazanmıştır. Türkler için ortak dil olarak iki temel çözüm bulunmuştur: Her Türk halkının anlayabileceği yapay dil yaratma veya mevcut Türk dillerinden birini ortak dil olarak kullanma. Bu çalışma ortak dil arama sürecinde bir seçenek olarak Türk dilleri arasında ortak terminoloji geliştirme yolunu teklif etmektedir. Çalışmanın amacı, Türk dilleri için değişik bilim alanlarında kullanılabilecek ortak terminoloji geliştirme imkanlarını ve yöntemlerini araştırarak, ortak terim yapma yollarını ortaya koymak ve ortak terminoloji oluşturma çalışmaları sırasında takip edilebilecek ilkeleri belirlemektir. Bu amaca ulaşmak için Türkiye Türkçesi, Azerbaycan Türkçesi, Kazakça, Kazan Tatarcası ve Özbekçe gibi beş Türk dili ele alınmıştır. Seçilen iki bilim alanı için her beş dilde de aynı kavramları ifade eden terim listeleri hazırlanmıştır. Her beş dilde de terimlerin yapılması için kullanılan yollar incelenip terim yapımında ortak yöntemler belirlenmiştir. Bir sonuca ulaşmak amacıyla Türk dilleri için ortak terminoloji oluşturma girişimleri, başvurulan yöntemler ve ilkeler incelenmiştir. Sonuç olarak ortak terminolojiyi geliştirebilmek için ortak unsurlara (ortak kök, ek ve söz dizimi yapılarına) baş vurmak gerektiği tespit edilmiştir. Bunun için ortak kök ve ortak ek listeleri hazırlanmış, takip edilmesi gereken ilke ve yöntemler önerilmiştir.

Özet (Çeviri)

Turkic language nowadays is represented on a wide geography as different languages and dialects. At the end of XIXth century with the disintegration of Soviet Union reviving the historical unity of Turkic people and as a result efforts to find common language for Turks gained great importance. There are two main solutions represented to solve the problem of common Turkic language. One of them is to create an artificial language which could be understandable by all Turkic people. The second one is to use one existing Turkic language as a common language for all Turkic people. This research proposes its own way to common language through developing common terminology for Turkic languages. The purpose of the study is to investigate the possibilities and methods for developing common terminology, to find out common patterns in terminology of Turkic languages and determine principle to be followed while developing common Turkic terminology. To achieve this goal five Turkic languages were chosen (Turkish, Azerbaijani, Kazakh, Tatar and Uzbek languages). Selected 300 basic concepts in two scientific fields were translated into these five Turkic languages. This material gives ideas about methods in developing terminology common for all selected languages. As a result, it was determined that using common elements such as common roots, affixes and syntax structures will contribute into developing common Turkic terminology. For this, there were common roots and affixes lists prepared and principles and methods proposed.

Benzer Tezler

  1. Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика

    Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler

    ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Rusça

    Rusça

    2024

    Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA

  2. Türkçede soru

    The interrogative in Turkic

    HİLAL OYTUN ALTUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Türk Dili ve EdebiyatıMarmara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ

  3. Abay Kunanbayev'in eserlerinde doğu felsefesi ve kavramları

    The Eastern Philosophy and Concepts in Abay Kunanbay's Works

    DAMİRA GANİYEVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. EKREM AYAN

  4. Kazakçada değer değiştirme kategorileri

    Valency-changing categories in Kazakh

    ZHARKYNAY KYDYRALY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEVLÜT ERDEM

  5. Çağdaş türk yazı dillerinde giyim kuşamla ilgili söz varlığı

    Vocabulary of apparel in contemporary turkish written languages

    EZGİOYA MALKOÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıArdahan Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MAYRAMBEK OROZOBAYEV