Özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerin kişilik özellikleri ile çift uyumları arasındaki ilişkide bağlanma yaralanmalarının aracı rolü
The mediating role of attachment injuries in the relationship between personality traits and couple adjustment of the individiuals have a child with special needs
- Tez No: 631879
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞERİFE IŞIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Bağlanma yaralanmaları, kişilik özellikleri, çift uyumu, özel gereksinimli çocuğu olan bireyler, Attachment injury, personality traits, couple adjustment, individuals have a child with special needs
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Bu çalışmanın genel amacı; özel gereksinimli çocuğu olan, en az bir yıldır evli bireylerin kişilik özellikleri ile çift uyumları arasındaki ilişkilerde bağlanma yaralanmalarının aracılık rolünün incelenmesidir. Bu genel amaç doğrultusunda bu araştırma kapsamında iki çalışma yürütülmüştür. İlk olarak evli bireylerin bağlanma yaralanmalarını belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirme çalışması yürütülmüştür. Bu doğrultuda toplamda 522 kişiden oluşan iki farklı çalışma grubu ile yapılan Açımlayıcı Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi çalışmaları sonucunda“bağlanma”ve“travma”olarak adlandırılan iki boyut ve 17 maddeden oluşan geçerliği ve güvenirliği test edilmiş“Evlilikte Bağlanma Yaralanmaları Ölçeği”elde edilmiştir. İkinci olarak özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerin kişilik özellikleri ile çift uyumları arasındaki ilişkide bağlanma yaralanmalarının aracılık rolü incelenmiştir. Çalışma grubu özel gereksinimli çocuk sahibi ve çalışmaya katılmak için gönüllü 167 evli bireyden oluşmaktadır. Çalışmanın verileri“Kişisel Bilgi Formu”,“Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi”,“Evlilikte Bağlanma Yaralanmaları Ölçeği”ve“Çiftler Uyum Ölçeği”aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde Pearson Momentler Çarpımı Korelâsyon Analizi, Basit Doğrusal Regresyon Analizi, Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ve Sobel Testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak elde edilen sonuçlara göre, özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerin kişilik özellikleri (nevrotizm, dışadönüklük, deneyime açıklık, yumuşak başlılık, sorumluluk), bağlanma yaralanmaları ve çift uyumları arasında anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerin kişilik özellikleri (nevrotizm, dışadönüklük, deneyime açıklık, yumuşak başlılık, sorumluluk) bağlanma yaralanmalarını, bağlanma yaralanmaları çift uyumlarını ve kişilik özellikleri çift uyumlarını anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Son olarak özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerin kişilik özellikleri ile çift uyumları arasındaki ilişkilerde bağlanma yaralanmalarının aracılık rolü bulunmuştur. Nevrotizm ile çift uyumu, yumuşak başlılık ile çift uyumu ve sorumluluk ile çift uyumu arasındaki ilişkilerde bağlanma yaralanmalarının kısmi aracılık rolü olduğu bulunurken; dışadönüklük ile çift uyumu ve deneyime açıklık ile çift uyumu arasındaki ilişkilerde bağlanma yaralanmalarının tam aracılık rolü olduğu bulunmuştur. Çalışmanın sonuçları ilgili literatüre dayalı olarak tartışılmış ve gelecek yapılacak çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to investigate the mediating role of attachment injuries in the relationship between personality traits and couple adjustment of the couples who have been married for at least one year and have a child with special needs. For this purpose, two studies have been conducted within the scope of this research study. First of all, a valid and reliable measurement tool was developed to determine the attachment injuries of married individuals. Exploratory and Confirmatory Factor Analysis were carried out with the different study groups consisting of 17 items and two dimensions, which were called“attachment”and“trauma”was developed and tested for validity and reliability. Secondly, studies were conducted to examine the mediating role of attachment injuries in the relationship between the personality traits and couple adjustment of married individuals who have children with special needs. The study group consists of 167 married individuals who have children with special needs and who volunteered to participate in the study. The data were collected through“Personal Information Form”,“Adjective Based Personality Scale”,“Marital Attachment Injuries Scale”and“Dyadic Adjustment Scale”. In analyses of the data, Pearson Moment Product Correlation Analysis, Simple Linear Regression Analysis and Sobel Test were used. According to the results obtained from the research, there are significant relationships between the personality traits (neuroticism, extraversion, openness to experience, agreeableness, conscientiousness), attachment injuries and couple adjustment of the individuals who have children with special needs. Personality traits (neuroticism, extraversion, openness to experience, agreeableness, conscientiousness) of married individuals with children with special needs significantly predict their attachment injuries and couple adjustment; and attachment injuries significantly predict their couple adjustment. Finally, attachment injuries have been determined as a mediator in the releationship between the personality traits and couple adjustment of married individuals who have children with special needs. While attachment injuries have been found to play a partially mediating role in the relationships between couple adjustment and neuroticism, agreeableness, and conscientiousness, it has been found to play a fully medaiting role in the relationship of couple adjustment with extraversion and openness to experience. The results of the study were discussed based on the relevant literature and suggestions were made for future studies.
Benzer Tezler
- Özel gereksinimli çocuğu olan evli bireylerde ilişkisel yılmazlığın bağlanma yaralanmaları, psikolojik yardım alma tutumu ve öz-şefkat açısından incelenmesi
An examination of relational resilience in married individuals with children with special needs in terms of attachment injuries, attitudes towards receiving psychological help and self-compassion
KÜBRA İLCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZLI BÜŞRA AKÇABOZAN KAYABOL
- Bağımsız yaşam becerisi gösteremeyen özel gereksinimli bireylerin ailelerindeki kaygı düzeylerinin incelenmesi
An examination of anxiety levels in families of individuals with special needs who lack independent living skills
ASLIHAN ARIKAN KAYNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAMİ VAROL ÜLKER
- Engelli çocuğa sahip ebeveynlerde bakım verme yükü ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Determining the relationship between caregiver burden and psychological resilience levels in parents with disabled children
GÖZDE ÇALGICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HemşirelikMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAVVA AKPINAR
- Özel gereksinimli çocuğu olan ailelerde yaşanan güçlüklerin eşlerin evlilik doyumlarına etkisi
The effects of the hardships experienced by the families with a child having special requirements on the marriage satisfaction of spouses
NİLAY KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sosyal HizmetSağlık Bilimleri ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENVER SİNAN MALKOÇ
- Özel gereksinimli çocuğu olan annelerin eş desteği ile aile yaşam kalitesi düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between spousal support and family quality levels of mothers withspecial needs children
ECEMNUR BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Medipol ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM HALUK YAVUZER