Bayburt'ta Türk-İslam devri dini mimari
The Religious architecture of Turkish-Islamic period in Bayburt
- Tez No: 63425
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN YURTTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 329
Özet
ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZÎ Bayburt'ta Türk-îslam Devri Dini Mimari Aydın TAŞÇI Tez Danışmanı: Yrd.Doç.Dr.Hüseyin YURTTAŞ 1997 Sayfa: Jüri: Yrd.Doç.Dr.Hüseyin YURTTAŞ Bayburt, Malazgirt Zaferi 'nden sonra kesin Türk hakimiyetine girmiş, Anadolu Selçuklu ve Beylikler devrinde; özellikle İlhanlı Beyliği döneminde gelişerek, Anadolu Türk tarihinin önemli ilim, kültür ve sanat merkezi durumuna gelmiştir. Öyle ki, bu dönemde Bayburt,“Darül Celâl”unvanıyla anılmıştır. Bayburt'un, Anadolu Selçuklu döneminde kök salıp, İlhanlı ve Akkoyunlu Beylikleri döneminde güçlenen mimari geleneği, XVI. yy' sonuna kadar önemini korumuştur. Bu yüzyıldan itibaren, her alanda olduğu gibi mimari alanda da önemini yitirmeye başlamıştır. Bunda, bu dönemde hızla gelişen Erzurum'un payı büyüktür. Halen, o parlak dönemden kalan altı cami ve bir medresede, tek kubbeli, düz tavanlı ve mihraba dikey şahın düzenlemeli planlarla karşılaşmaktayız. Türbelerde ise, silindirik, sekizgen ve kare gövdeli plan tipi görülmektedir. Bunlardan Şehit Osman- II Türbesi değişik bir uygulamaya sahiptir. Gökçedere Hacı Ferahşad Bey Medresesi ise“L”tipli planıyla, erken devirde bir-iki örneği görülen, ender bir uygulamaya sahiptir. Kendi içlerinde birbirlerinin çok az farklarla benzer uygulamaları olan bu yapılarda, Türk cami, türbe ve medrese mimarisi için bir yenilik söz konusu değildir. Mevcut mimari gelenek, bölgeII içerisinde yerel geleneklerle eritilerek sade ve mütevazi eserler meydana getirilmiştir. Çoğunlukla kesmetaş; çok az moloztaş, hakim yapı malzemesidir. Ust örtü kuruluşunda hakim malzeme ahşaptır. Ancak, çeşiti onarımlar sonucunda, bu malzeme de bir azalma meydana gelmiştir. Bezeme yönünden oldukça sade olan yapılarda, önceleri mevcut olan ahşap.bezemeler de, onarımlar sonucunda yokedilmiştir. Bugün sadece, birkaç yapıda hatırı sayılır ahşap bezemeye sahip elemanlar bulunmaktadır. Sırlı tuğla ve mozaik çininin kullanıldığı tek yer, Bayburt Ulu Camii minaresidir.
Özet (Çeviri)
Ill ABSTRACT Master Thesis THE RELİGÎOUS ARCHITECTURE OF TURKISH-ISLAMIC PERIOD IN BAYBURT Aydın Taşçı Supervisor: Yrd.Doç.Dr.Hüseyin YURTTAŞ 1997 Page: Jury: Bayburt was certainly and wholly dominated by Turks after Malazgirt; it developed in the fime of Anatolian Seljuks and Beylikler, especially of İlhanlı Beyliği thus it came to be the significant science, culture and art centre of Anatolian Turk history. Such that Bayburt was mentioned with the tittle“Darü'I Celâl”in this period. The tradition of architect of Bayburt, which was rooted in Anatolian Seljuks developed in the periods of ilhanlı and Akkoyunlu Beylikleri, preserved its significance till the and of the XVI. century. From that century on, as in all fields, it began to lose its significance in this field too. The role of Erzurum is great in the rapidly growinging and deweloging of Bayburt in this period. We still encounter with six mosques and one medrese, dated back to that bright period. There are one doomed, flat-topped and vertical-to-mihrap sahin arranged plans in them. In türbes cylinderical, octagenal and squarebodied type of plan is seen. Of these, Martyr Osman-II Türbe has a different structure. Gökçedere Hacı Ferahşad Bey Medresesi has a rarely-seen structure with its“L”- shape plan, which is seen in a few examples in early years. Thes buildings have similar structures with little differences within each-ather. There is not any innovation in them for Turkish mosque, türbe and medrese architecture. TheIV present architecture tradition was with local customs within the region and thus humble works were brought about. The dominat material for the building is mostly cut-stone and little rubble- stone. The prominent material in the establishment of upper roof is wood. Yet, as a result of various repairments, these materials have been reduced. These buildings are simple in ornaments, wooden ornaments which were previously present have been destructed by the repairments. Only few buildings have important wooden ornament today. The only place where glazed brick and faiance- mosaic were used is Bayburt Gread Mosque minaret.
Benzer Tezler
- Bayburt'ta Türk dönemi su mimarisi
Water architecture in Bayburt during Turks' period
UMUT BARIŞ USTABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sanat TarihiGazi ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZEKİ İBRAHİMGİL
- Osmanlı Devleti'nde maden-i hümâyûn emaneti ve Kiğı'da demir madenciliği
The trust of the imperial mine in the Ottoman Empire and iron mining in Kiğı
TUĞBA ÖZDOĞAN
- Yahya Akengin'in hayatı, sanatı ve eserleri üzerine bir inceleme
A review on Yahya Akengin's life, art and works
İLHAN KAROĞLU
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıGiresun ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN KOLCU
- Bayburt kent kültüründe sinema
Cinema in Bayburt urban culture
HACI MURAT OKUTMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBayburt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TURGAY KABAK