Kitâb-ı Makbûl Der-Hâl-i Huyûl (Giriş-inceleme-metin-dizin)
Atların halleri hakkında makbul bir kitap
- Tez No: 637940
- Danışmanlar: PROF. DR. HACI İBRAHİM DELİCE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kadızade, Kitâb-ı Makbûl Der-Hâl-i Huyûl, Kadızade, Kitâb-ı Makbûl Der-Hâl-i Huyûl, horses
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 339
Özet
Kitâb-ı Makbûl Der-Hâl-i Huyûl, atlarla ilgili bir baytarnamedir. Yazarı, Şeyh Muhammed Kadızade'dir. II. Osman'a sunulmuştur. Bu eser, Süleymaniye Kütüphanesi Hüsrev Paşa Arşivinde 816/3580 arşiv numarası ile kayıtlıdır. Eserin metin kısmı 64 varaktır. İlk varak on üç satır olup, 1b olarak numaralandırılmıştır. 32/b satır numarası olan son varak iki satır, diğer varaklar ise on beşer satırdan oluşmaktadır. Kadızade, eserini“mukaddime, bāb-ı evvel, bāb-ı sānī, bāb-ı sālis, bāb-ı rābiꜤ ve ḫātime”bölümlerine ayırmıştır. Mukaddimede Osmanlı toplum yapısı, bāb-ı evvelde gaza için at beslemenin fazileti, bāb-ı sānīde iyi ve yetili atın özellikleri, bāb-ı sāliste atların bakımı için alınması gereken tedbirler ve atların haklar, bāb-ı rābide atların yaşları ve dişleri ve ḫātime bölümünde atların faydaları anlatılmıştır. Tezin,“Giriş”bölümünde, eserin yazarı ve yazılış amacı, kimlik bilgisi, önemi ve eser incelemesinde izlenen yol üzerine bilgi verilmiştir.“İnceleme”bölümünde, yazım özellikleri, dil bilgisi ve şekil bilgisi başlıkları altında eser ayrıntılı olarak incelenmiştir. İnceleme bölümünde, incelenen özelliğin geçtiği bütün sözcükler, sayfa ve satır numaralarıyla birlikte verilmiştir.“Metin”bölümünde, transkripsiyonlu yazı çevrimi yapılmıştır.“Dizin”bölümünde, metinde geçen sözcükler ve bu sözcüklerin aldıkları çekim ekleri alfabetik olarak sıralanmıştır. Sözcüklerin bulunduğu varak ve satır numaraları belirtilmiştir.“Sonuç”bölümünde, inceleme bölümünden hareketle eserin farklı yönleri belirtilmiş ve faydası vurgulanmıştır.“Tıpkıbasım”bölümünde eserin tıpkıbasımı verilmiştir. Metinde geçen ayet, hadis ve kalıp dualar tıpkıbasımdan alınarak transkripsiyonlu metne yerleştirilmiştir. Metinde farklı yazılışları olan sözcükler ikili yazımlar başlığı altında verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Kitâb-ı Makbûl Der-Hâl-i Huyûl is a veterinary book related to horses. It was written by Sheikh Muhammed Kadızade. It was submitted to Osman II. The book is registered with 816/3580 archive number in the Husrev Pasha archive of Suleymaniye library. The text section of the book consists of 64 papers. The first page has thirteen lines, and was numerated as 1/b. The last page numerated as 32/b consists of two lines, while other pages has fifteen lines. Kadızade divided his book into“mukaddime, bāb-ı evvel, bāb-ı sānī, bāb-ı sālis, bāb-ı rābiꜤ ve ḫātime”chapters. In“mukaddime”section, Ottoman community structure; in“bāb-ı evvel”section, the virtue of feeding the horse for gaza; in“bāb-ı sānī”section, features of the good and potent horse; in“bāb-ı sālis”section, the precautions needed to be taken for horses 'care and horses' rights; in“bāb-ı rābi”section, the time of life and teeth of horses and in“ḫātime”section, benefits of horses were told. In the“Introduction”section of this thesis, the writer and the purpose of writing, credentials, the importance of the work and the course of examination were issued. In“Examination”section, the book was examined in detail under the titles of writing features, grammar, and morphology. Additionally, all words having the examined feature were presented with page and line numbers. In“Text”section, translations with transcriptions were presented. In“Index”section, the words and their inflections in the text were listed alphabetically. Also, line numbers and pages of the words were defined. In“Conclusion”section, different aspects of the book were defined according to the Examination section and its benefits were emphasized. In“Facsimile”section, the facsimile of the work was presented. Verses, hadits, prays taking from the facsimile were placed in the transcriptional text. Words having different spellings were presented under the title of binary notation.
Benzer Tezler
- Kitâb-ı Makbûl der Hâl-i Huyûl (Giriş-inceleme-metin-dizin)
Kitâb-i Makbûl der Hâl-i Huyûl (Introduction-research-discourse-index)
GÜLDEN SARI KAYADİBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PAKİ KÜÇÜKER
- Hâdî'nin 'Kitâb-ı Makbûl der Hâl-i Huyûl' adlı baytarnamesinin söz varlığı yönünden incelenmesi (Giriş, inceleme, metin, sözlük ve dizin, tıpkıbasım)
The analysis of Hâdî's veterinary manuscript the Kitâb-i Makbûl der Hâl-i Huyûl within the perspective of vocabulary (Introduction, analysis, text, glossary and index, facsimile)
İBRAHİM BOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ŞEN
- Kadızâde baytarnâmesi (Giriş, inceleme, metin, dizin)
Veterinery manuscript of Kadizade (Prologue - analysis - text - index)
AYDIN ÖZEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ŞEN
- Baytarnâmeler bağlamında at, atçılık, at hastalıkları ve tedavileri
In the context of baytarnâmes, horse, horsemanship, horse diseases and their treatments
FATİH KÖSE
Doktora
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Sivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHTAP ERDOĞAN TAŞ
- Mübhemâtü'l-Kur'ân bağlamında şahıslara işaret eden âyetler
Verses referring to persons in the context of closed expressions in the Qur'an
ERDİ YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DURAN ALİ YILDIRIM