Ahkâmü'l-Külliyye 'Alâ tahvîl-i Sini'l-'Alem: Dil incelemesi, metin, Türkiye Türkçesine aktarım, sözlük, tıpkıbasım
Ahkâmü'l-Külliyye 'Alâ tahvîl-i Sini'l-'Alem: Language examine, text, translation to Turkish spoken in Turkey, glossary, facsimile
- Tez No: 638187
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UĞUR GÜRSU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1011
Özet
Bu tez, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesinin Şevket Rado Yazma Eserler Kitaplığında ŞR_433 numarada kayıtlı bulunan 67 varaklık kitabın 1b-54b varakları arasında yer alan El-Ahkâmü'l-Külliyye 'alâ Tahvîl-i Sini'l-'Âlem adlı eser üzerine hazırlanmış bir dil çalışmasıdır. Eserin istinsah tarihiyle ilgili bir bilgi metin içinde bulunmuyorsa da eserin, metin içerisinde yer alan hesaplamalarda kullanılan H. 1138 / M. 1725-1726 yılları civarına yani Osmanlı Türkçesinin klasik sonrası dönemine ait olduğunu düşünüyoruz. Genel olarak ilm-i nücûm/ahkâm-ı nücûm özel olarak ise sini'l-alem konulu eserin müellifi yahut müstensihi bilinmemektedir. Çalışmamız; Ahkâm-ı Nücûm ve Eserin Vasıfları, Dil İncelemesi, Metin, Türkiye Türkçesine Aktarım, Sözlük ve Tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır. İlk bölümünde öncelikle ilm-i nücûm, ahkâm-ı nücûm ve Batlamyus'un evren teorisi temelli felek sistemi hakkında bilgi verilmiştir. Sonrasında bu ilmin Osmanlı ilim hayatındaki konumu kısaca değerlendirilmiş, Osmanlı Devletinde yüzyıllar boyunca varlığını devam ettirmiş olan müneccimbaşılık kurumunun gelişimi özetlenmiştir. Daha sonrasında Osmanlı sosyal ve siyasal hayatındaki konumu hakkında genel anekdotlar aktarılmış, son olarak eserin fiziksel özellikleri, içeriği, üslubu ve nüshaları hakkında bilgiler verilmiştir. Tezin ikinci bölümü olan Dil İncelemesi bölümünde eserin yazım özelliklerine değinilmiş, ses ve şekil bilgisi incelemesi yapılmıştır. Metin bölümünde eserin çeviriyazılı metni bulunmaktadır. Türkiye Türkçesine Aktarım bölümünde metnin Türkiye Türkçesine dil içi çevirisi yapılmıştır. Sözlük bölümünde eserin dizini alınmış genel sözlüğü hazırlanmış, tüm kelimelerin metinde kullanıldıkları anlamları verilmiş, coğrafi isimler sözlüğü oluşturulmuş, ilm-i nücûm sözlüğü hazırlanmış ayrıca metinde tespit edilen kelime grupları belirtilmiştir. Tıpkıbasım bölümünde üzerinde çalıştığımız metnin tıpkıbasımı yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis is a language study on the sheets 1b-54b of Ahkâmü'l-Külliyye 'Alâ Tahvîl-i Sini'l-'Âlem which is a book that consists of 67 sheets and is registered at number ŞR_433 in İstanbul Research Institute of Şevket Rado Manuscript Library. Although the book does not contain any information about the date of writing, we think that the text belongs to the post-classical period of the Ottoman Turkish, since 1138 A.H. (1725-1726 in Common Era) was used for the calculations in the text by the writer. This study consist of six different chapters; Attributes of the Manuscript, Language Examine, Text, Translation to Turkish spoken in Turkey, Glossary and Facsimile. The first chapter of the study contains information about“ilm-i nücum”,“ahkam-ı nücum”and welkin system which is based on the Ptolemaic system. Then, the position of this science in the Ottoman scientific life was evaluated briefly and the development of“müneccimbaşılık”institution which has been in existence in the Ottoman Empire for centuries was summarized. Afterward, general anecdotes about the position of this science in Ottoman political and social life were explained and finally, the physical features, content, style and copies of the text were given. The second chapter of this study gives knowledge about orthographic properties of text then phonetical and morphological explanations have been made. In the third chapter of this study, transcription of Ahkâmü'l-Külliyye ¡Alâ Tahvîl-İ Sini'l-¡Âlem is done. In the fourth chapter of this study contains the intralingual translation of the text to Turkish spoken in Turkey. In the Glossary chapter, an indexed dictionary of the text has been made and the meanings that all the words are used in the text are given. Also, the word groups identified in the text are indicated. This section includes a glossary of geographical names and a glossary of ilm-i nücum. The Facsimile section, for the comparison, contains the facsimile of the manuscript that we study.
Benzer Tezler
- Dürerü'l-Hükkâm Şerhi Mecelleti'l-Ahkâm 1-63 maddeleri:Metin ve inceleme
Texture and the analysis of 1st 63rd points: In Dürerü?l-Hükkâm Şerhi Mecelleti?l-Ahkam
HAYRİYE KALİÇ TAŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
HukukSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MURTEZA BEDİR
- Meşihat arşivi belgelerine göre Şeyhülislamlığın bürokratik yapısı
In light of the Meşihat archival documents, the bureaucratic structure of the Şeyhülislamlik (The office of the Sheikh al-Islam)
ESRA YILDIZ
Doktora
Türkçe
2021
Tarihİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN GEMİCİ
- أحكام المعوقين ورعايتهم في الشريعة اإلسالمية
Ahkamu'l-Muavvikin ve Rivayetuhum Fi'ş Şeriati'l-İslamiyye
WIRYA NOORULDEEN RASOOL
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL NARİN
- أحكام الاقتناء في الفقه الإسلامي
Ahkâmu'l-iktina fi'l-fıkhi'l-Islamî(İslam Hukukuna göre canlı ve cansız eşya edinmenin hükmü)
HASAN MORAD
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN YİĞİT
- أحكام المناكحات والمفارقات بين قانون حقوق العائلة والتشريعات في لبنان (دراسة مقارنة)
Ahkamu'l munakahat v'l mufarakat bayn Kanun Hukuk'l Aile v'l taşreaat fi Lübnan (Karşılaştırma çalışması) / Marriage and divorce provisions between the Family Right Law and the personal status legislation in Lebanon (Comparative study)
TEEBA MOHAMMED ABDULLAH AL-QAYSI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN SAİTOĞLU