Mütekaddimûn kelâmında halâ kavramı
The concept of 'void' (khala) in early kalam
- Tez No: 638786
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET BULĞEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Cosmology, atom, Void (khala), space, motion
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Antik Yunan'dan itibaren tartışılagelen ve kozmolojinin temel kavramlarından biri olan halâ (boşluk) kavramının iki farklı anlama gelecek şekilde kullanıldığı bilinmektedir. Bunlardan biri, âlemin ötesinde (extra-cosmic) var olduğu düşünülen boşluktur. Bu tür boşluk,“Âlemin daha ötesine elini uzatmak mümkün müdür?”ve“Yaşadığımız âlemin dışında sonsuz boşluklarla birbirinden ayrılmış başka âlemler var mıdır?”tartışmaları etrafında gelişmektedir. Halânın bir diğer kullanımı ise, âlemin ötesinde (extra-cosmic) var olduğu düşünülen boşluktur. Kelâmcıların gündemini daha çok meşgul eden bu boşluk türü,“Aralarında üçüncü bir atom olmaksızın, iki atomun ayrık halde bulunmalarının mümkün olup olmadığı?”sorusuna dayanmaktadır. Mütekaddimûn kelâmcıları, atomculuğu kabul etmelerinin bir sonucu olarak III. ve IV. yüzyıllarda halânın (boşluk) varlığını da kabul etmişlerdir. Onları, bu yaklaşıma yönelten sebeplerin başında, atomların ancak boşlukta hareket edebileceği fikri ve bir mekânda aynı anda iki cismin bulunmasının (tedâhülü'l-ecsâm) imkânsız oluşu gelmektedir. Ayrıca kelâmcılar tarafından“yokluk/hiçlik”(adem sırf) olarak kabul edilen halâ (boşluk) kavramı, hudûs deliline ontolojik bir zemin oluşturmuş ve onların“yoktan yaratma”ilkesini savunmalarına olanak sağlamıştır. Bu çalışmada, Mütekaddimûn kelâmcılarının halânın varlığına yönelik ortaya koymuş oldukları delil ve itirazlar ele alınmıştır. Bu bağlamda halâ (boşluk) tartışmalarının kelâmcıların gündemine III.-IV. yüzyıl gibi erken bir dönemde girmiş olduğuna ve“yokluk”olarak anlaşılan boşluğun, Platoncu“bu'd”(boyut) görüşünden farklarına yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler : Kozmoloji, atom, halâ (boşluk), mekan, hareket
Özet (Çeviri)
The concept of void (Khala) has been discussed since Ancient Greece and it is one of the basic concepts of cosmology. This concept is divided into two distinctive definitions. Firstly, the void exists beyond the universe (Extra-cosmic). The controversy of this concept has always been questioned,“ is it possible to reach out hand beyond the universe?”or“ are there other universes which is seperated by infinite spaces apart from the universe in which we are living?”. Secondly, khala is being used as the void thought exists between the atoms in the universe (inter-cosmic). This type of void has occupied the agenda of mutakallimun based on the question“is it possible or not for two atoms to be separated without a third atom between them?”The acceptance of mutakaddimun on the idea of atomism, made them accept the existence of void (khala), in the third and fourth centuries. The main reasons that led them to this approach are the idea that atoms can only come into being in a empty space and the impossibility of having two objects in one space (Tedakhulu'l- escam) at one time. Eventually, the concept of a void (khala) is accepted as“nonexistence”or“nothingness”by the mutakallimun, which formed an ontological basis for the hudus argument. This also has enabled them to defend the principle of“creation out of nothing”. In this study, the evidence and objections was used by the mutakaddimun were included to discuss the existence of Khala. In this context, the void (Khala) issues were discussed by the Mutakallimun in the third and fourth centuries. Besides, this study also has mentioned the differences of the void which is understood as the“nothingness”from the platonic“bu'd”(dimension)
Benzer Tezler
- Cüveynî'nin mu'tezilî ahlak felsefesine yönelttiği eleştiriler
Al-Juwayni's critiques of mu'tazilite moral philosophy
SERAP OLGAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinMarmara Üniversitesiİlahiyat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRETTİN NEBİ GÜDEKLİ
- Mütekaddimîn dönem kelâmında arazlar meselesi
The problem of accidents in the early period of kalām
ZEYNEP ŞEKER
Doktora
Türkçe
2022
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN AKKUŞ
- Mütekaddimîn dönemi Eş'arî kelâmında beşerî duyguların Allah'a nisbeti meselesi
The problem of the ascription of human emotions to Allah (Anthropopathism) in early Ash'arism
MEHMET EMİN GÜLEÇYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SİNANOĞLU
- Mütekaddim dönem Eş'arî kelâmında cevher anlayışı
The understanding of substance in the Mutaqaddimîn period of Ash'arite kalām
FATIMA AKKAYA ÖĞE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLYAS ÇELEBİ
- Seyyid Şerif Cürcânî'de zihnî varlık
Al-Sayyid al-Sharif al-Jurjânî on mental existence
MURAT KAŞ
Doktora
Türkçe
2017
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ŞEVKİ YAVUZ