İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de savaş ekonomisi uygulamaları
War economy applications in Turkey during the Second World War years
- Tez No: 640710
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMER METİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 233
Özet
Birinci Dünya Savaşı yıllarında kendisini hissettiren topyekûn savaş kavramı, ülkelerin tüm maddi ve manevi kaynaklarıyla savaşa odaklanmaları ve mücadele etmeleri sonucunu doğurmuştur. Modern savaşların getirdiği ağır ekonomik sıkıntılarla mücadele edilmesi noktasında mevcut iktisadi politikaların devletleri çaresiz bırakması, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de“savaş ekonomisi”kavramının yeşermesine sebebiyet vermiştir. Savaş ekonomisi Birinci Dünya Savaşı'nda, Kurtuluş Savaşı'nda ve çok daha aktif bir şekilde İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de uygulanmıştır. Türkiye, İkinci Dünya Savaşı'na girmemeyi başarmış olsa da ekonomik açıdan bu savaşın ağır tesirlerinden kurtulamamıştır. Artan askeri masraflar, azalan üretimin tüketimi karşılayamaması sonucu tırmanan iaşe sorunları, fiyat artışları, stokçuluk ve ihtikâr gibi önemli problemler, yapısal yetersizliklerle de birleşince savaş ekonomisi uygulamaları kaçınılmaz olmuş, İzmir İktisat Kongresi ile başlayan tüm ekonomik kalkınma hamleleri askıya alınmıştır. Saraçoğlu dönemi savaş ekonomisi uygulamalarının hukuki dayanağı Saydam döneminde hazırlanan Milli Korunma Kanunu olmuş, yapılan önemli değişikliklerle beraber kullanılmıştır. Yine Saydam döneminde, ekmek başta olmak üzere temel bazı gıda maddelerinin halka ulaşmasını sağlamak amacıyla hayata geçirilen karne sistemi dönem boyunca uygulamada kalmıştır. Savaş zenginlerinden alınan Varlık Vergisi ile aşırı artan tarımsal kazançlara koyulan Toprak Mahsulleri Vergisi bütçe açıklarının kapatılmasında önemli rol oynamakla birlikte, uygulama metotları itibarıyla fazlaca rahatsızlık vermiş ve eleştirilmiştir. Saraçoğlu döneminde savaşın finansmanına önemli katkı yapan diğer iki vergi uygulaması ise Yol Vergisi ve Hayvan Vergisi olmuştur. Ekonomik sıkıntılarını yoksul kesimlerin daha çok çektiği savaş ekonomisi uygulamalarının gerekliliğini sebep-sonuç ilişkisi açısından ele almak ve dönemin şartları içerisinde değerlendirmeye çalışmak, çalışmanın en önemli amacını teşkil etmiştir.
Özet (Çeviri)
The idea of all-out war, which became evident during the World War I, culminated in countries concentrating on the battle with all their tangible and intangible assets. The state of the current economic policy became impotent in the fight against serious economic difficulties by the time of the modern war. The fact that the current economic policies left the States desperate led to the emergence of the concept of a“warfare economy”in Turkey, as well as in all other countries over the World. In Turkey, warfare economy was implemented during the World War I, the War of Independence and in a more active way during the years of the World War II. Turkey managed not to enter the World War II; however, it was seriously affected by the severe economical consequences of the war. Practices of warfare economy were unavoidable when combined with increasing military costs, growing food problems due to reduced production inability to meet demand, price inflation, stockholding and vigilance, and systemic inadequacies. As a result, all economic development moves that started with the Izmir Economic Congress were suspended. The legal basis of the war economy practices in the Saraçoğlu period was the National Security Law prepared in the Saydam period, and was used with the significant adjustments. Another practice remained active throughout the Saydam period was rationing system, which was implemented to ensure that some basic foodstuffs, particularly bread, reach the public. In addition, the Wealth Tax, collected from the rich people, and the Soil Crops Tax, which was placed into disproportionate agricultural earnings, played a major role in closing the budget deficits; however, in terms of the methods of implementation, they disturbed some circles, so the taxes were harshly criticized. The other two taxes that made a significant contribution to the financing of the war during the Saraçoğlu period were Road Tax and Animal Tax. In this context, the most important aim of this study is to discuss in cause-effect relation the importance of the war economy practices suffered by the poor, and to analyze the economic problems within the circumstances of the time.
Benzer Tezler
- İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de ekonomik sıkıntıların sosyal hayata etkileri (1939-1945)
Second World War years social effects of economic troubles in Turkey (1939-1945)
CEREN UTKUGÜN
- İkinci Dünya Savaşı yıllarında Türkiye'de uygulanan iktisat politikaları
Economic policies applied in Turkey Second World War years
BETÜL MERVE AYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENGİZHAN YILDIRIM
- Çok partili hayata geçiş sürecinde Aydın'da eğitim (1946-1950).
Educati̇on system of Aydın duri̇ng transformati̇on to multi̇party system (1946-1950).
ÖZEN DURAN İSSİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAdnan Menderes Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MÜSLİME GÜNEŞ
- 1929-1980 arası dünya ekonomi krizlerinin, Türkiye ve diğer az gelişmiş ülkelerin kalkınma stratejilerine etkileri
Başlık çevirisi yok
CENGİZ YAVİLİOĞLU
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK