Archaeometric studies on selected samples of human bones excavated from the ruins of the Roman amphitheatre in Iznik
İznik Roma antik tiyatrosu kazılarından elde edilmiş insan kemikleri üzerine arkeometrik çalışmalar
- Tez No: 643032
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KAAN SAYIT, DOÇ. DR. KAMERAY ÖZDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeometri, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Diyagenez, Eser element, Femur, Hidroksiapatit, Beslenme, Kızılötesi, Diagenesis, Trace Elements, Femora, Hydroxyapatite, Dietary, Costa, X-Ray
- Yıl: 2020
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Bu çalışmada, İznik Roma antik tiyatrosu 1988-1990 kazı çalışmalarında gün ışığına çıkartılmış kemikler arasından seçilen 19 bireye ait toplam 21 adet kemik ve bu kemiklerin gömü alanlarından elde edilmiş 5 toprak örneğinin, fiziksel ve kimyasal analizleri arkeometrik bakış açısı ile incelenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda, söz konusu bireylere ait kemiklerde eser miktarda bulunan arsenik, kurşun, kadmiyum ve benzeri toksik elementlerin, bireylerin yaşam süresi içerisinde mi, yoksa kemiklerin toprak altında geçirdikleri süre içerisinde mi biriktikleri yönünde bulgulara ulaşilmasi hedeflenmektedir. İznik kemiklerinin element analizleri, aynı anda X-ışını fluoresans (XRF) ve indüktif eşleşmiş plazma atomik emisyon spektroskopi (ICP-OES) yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçların kontrolü için bir adet toprak örneği ve 4 adet kemik örneği indüktif eşleşmiş plazma kütle spektroskopi (ICP-MS) yöntemi ile hidroklorik ve nitrik asit (aqua regia) çözeltisinde ayrıştırılarak analiz edilmiştir. Çalışmalar sırasında kemiğin organik bileşeni arkeometrik yöntemlerle uzaklaştırılmış ve analizler kemiğin inorganik yani hidroksiapatit mineral yapısı üzerine odaklanmıştır. Element analizlerinden önce kemikler cinsiyet, lokasyon ve yapısal olarak sınıflandırlmıştır. Analizleri yapılan elementler, kemiğin korunma durumu hakkında bilgi verenler (Ca ve P), beslenme modelini yansıtanlar (Sr, Ba, Zn ve Mg) ve diyagenez hakında bilgi verenler (Mn, Fe, K, Pb, Al, U, Zr, ve Y) olmak üzere üç grupta değerlendirilmiştir. Kemiğin toprak altında kaldığı süre boyunca maruz kaldığı kirlenme miktarının tespiti için Ca/P oranları hesaplanmıştır. Bunların yanısıra, gömülerin bulunduğu toprağın kemikler üzerindeki diyagenez etkisinin belirlenmesi amacı ile, toprağın pH değeri, kil miktarı ve elektrik geçirgenliği analizleri yapılmıştır. Ayrıca, kemiğin toprak altındaki değişimleri, porozite miktarı ve Fourier dönüşümlü kızılötesi (FTIR) spektroskopi yöntemi ile yeniden kristallenmesi analiz edilmiştir. Son olarak, XLSTAT program kullanılarak, elementlerin istatistiki analizleri yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, major, minor, and trace elements were analysed in 21 bones belonging to 19 individuals with different sex, age, and location excavated from the Roman Theatre in İznik. Additionally, five soil samples taken from different parts of the site were analysed with applied chemical and physical analysis using archaeometric methods to determine and investigate the implication of toxic elements (Pb, As, Cd, etc.), and their accumulation in bone hydroxyapatite due to diagenic and/or biogenic basis. The elemental composition of the İznik bones were determined using both XRF (X-ray fluorescence spectrometry) and ICP-OES (inductively coupled plasma optical emission spectrometry) methods, simultaneously. One of the soil samples and four of the bone samples were analyzed by Ultra Trace Aqua Regia ICP-MS to obtain a control group. Before the elemental analysis, the organic phase of the bone matrix was removed and the analysis was based solely on bone hydroxyapatite. Cortical bones (femora) and trabecular bones (costa) were examined separately. The elemental analysis focused on the matrix elements of Ca and P, diagenetic related elements Mn, Fe, K, Pb, Al, U, Zr, and Y, and dietary elements Zn, Ba, Mg and Sr. To define uncontaminated bone matrix, the Ca/P mass ratio in the crystal structure of bone hydroxyapatite was calculated. To obtain diagenetic implication in the surrounding soil of the burial, electrical conductivity, hydrogen-ion activity, and soil type analysis were performed. Furthermore, diagenetic alteration of bone apatite was physically tested, due to the changes of porosity and recrystallization, by using FTIR (Fourier Transform Infrared) spectroscopy and porosity measurements. The results were evaluated with principal component analysis (PCA). In the correlation matrix, the diagenetic effects of different elements on the bone samples was determined statistically.
Benzer Tezler
- Archaeometric analysis on the selected samples of glass artifacts recovered in the excavations at alanya castle
Alanya Kalesi kazı çalışmalarında ortaya çıkartılmış bazı cam örnekleri üzerine arkeometrik analizler
UĞUR BÜLENT AKSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
ArkeometriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ÖMÜR BAKIRER
PROF.DR. ŞAHİNDE DEMİRCİ
- II. Abdülhamid Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu'ndan seçilmiş fotoğrafların korunmasına yönelik belgeleme ve arkeometrik analizler
Documentation and archaeometric analyzes for the conservation of selected photographs from the Abdulhamid II Yıldız Photography Collection
ELİF SARAÇ
Doktora
Türkçe
2024
ArkeometriAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKIN AKYOL
- Kibyra'da yerel seramik faaliyetlerinin seçilmiş form grupları üzerinden arkeolojik ve arkeometrik yöntemlerle incelenmesi (MÖ.3. – MS. 3. yüzyıllar)
Research of local ceramic production in kibyra by archaeological and archaeometric methods based on selected form groups (3rd centuries BC - 3rd centuries AD)
GÜLNAZ ACAR
- Provenance study of the Late Bronze Age Cypriote potteries: White slip and monochrome wares from tell Atchana/the Ancient Alalakh (Hatay) and archaeometrical approachs
Atchana Höyük'te (Antik Alalak) Geç Bronz Çağına ait Kıbrıs seramik buluntularının (white slip ve monochrome) laynak alan analizi ve arkeometrik açıdan incelenmesi
SİNEM HACIOSMANOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRSEL SUNAL
- Myra'nın limanı Andriake kazılarında ele geçen ticari amphoralar
Commercial amphorae from Andriake harbour of Myra
BESTE TOMAY