UNESCO somut olmayan kültürel miras listelerindeki el sanatları unsurları ve ticarileştirme
Elements of handcrafts in the UNESCO intangible cultural heritage list and commercialization
- Tez No: 643340
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖCAL OĞUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halkbilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
2003 yılında imzalanan ve Türkiye'nin 2006 yılında taraf olduğu Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi beş alanda belirmektedir. Bu alanlardan biri el sanatları geleneğidir. El sanatları geleneği, Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'nin en görünür olduğu alanlardan biridir. Listelerdeki unsurların çoğunun doğrudan ve dolaylı olarak el sanatları geleneğiyle ilişkili olduğu görülmektedir. SOKÜM Sözleşmesi'nin ve SOKÜM Listeleri'nin önemli özelliklerinden biri kültürel mirasın yaşatılarak korunması ve kuşaktan kuşağa aktarılması vurgusudur. Korumanın ve aktarımın SOKÜM Sözleşmesi'nin temel prensipleriyle uyumlu olarak gerçekleştirilmesi için unsuru tehdit eden hususların belirlenmesi ve çözüm önerileri getirilmesi önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, tehdit alanlarından aşırı ticarileşme konusu el sanatları geleneği bağlamında ele alınacak ve ticarileşme yaklaşımları değerlendirilecektir. Bu doğrultuda Sözleşme metninde, Sözleşme'nin Uygulama Yönergesi'nde, Sözleşme'ye dair Etik İlkeler'de, Hükûmetler Arası Komite Kararlarında, periyodik raporlarda ve adaylık dosyalarında ticarileşme ve aşırı ticarileşmeye ilişkin tespitler, kaygılar, sorunlar ve önlemlere dair dikkatler sunulmaktadır. Bu çalışmada, yukarıdaki UNESCO belgelerinin yanı sıra UNESCO toplantıları, gelenekle ilişkili STK'ların, sanatçıların, araştırmacılarının, kurum ve kuruluşların çalışmaları veri olarak kullanılmıştır. Bu verilerde, el sanatları geleneğinin sürdürülebilirliği için ticarileşmenin gerekliliği üzerinde durulurken aşırı ticarileşmenin ise unsurun korunmasında ve aktarılmasın tehdit oluşturduğu görülmektedir. Listelere kayıtlı her unsurun aşırı ticarileşme riski ve ticarileşmesi aynı oranda gerçekleşmemektedir. Özellikle kayıtlı olduğu SOKÜM Listesine göre farklılıklar gözükmektedir. SOKÜM Listeleri üç ayrı Listeden oluşmaktadır: Temsilî Liste, Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi ve Korumanın İyi Uygulamaları Kaydı. TL'ye kayıtlı el sanatları geleneğiyle ilişkili unsurların belgelerinden hareketle genellikle unsura yönelik ticarileşme faaliyetlerinin gerçekleştiği söylenebilirken aşırı ticarileşme riskinin de bulunduğu görülmektedir. AKL'de unsura yönelik ticarileşmenin sağlanması için alternatif yol ve stratejiler geliştirilmeye çalışıldığı görülmektedir. KİUK'ta ise unsurların ticarileşme başarısı ve aşırı ticarileşme tehdidiyle başa çıkma yöntemleri örnek uygulamalar üzerinden sunulmaktadır. Bu kapsamda SOKÜM Sözleşmesi'nin ruhu ve felsefesiyle uyumlu ticarileşme süreci ve stratejileri SOKÜM Listesi'ne kayıtlı unsurlar vasıtasıyla verilmektedir. Uygulama aşamasındaki sorunlarından biri olarak karşılaşılan aşırı ticarileşme riski de kayıtlı unsurlar üzerinden değerlendirilerek çözümlenmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
There are five subjects the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage which was signed in 2003 and Turkey became a part of it in 2006. One of the subject is handcrafts. Handcrafts are one of the most observable subjects in the List Intangible Cultural Heritage. Other subjects in the list are directly or indirectly linked to the handcrafts. An important feature of the ICH and the ICH lists are the emphasize of the idea of preserving the traditional heritage and transfering it to the next generations. To ensure that preserving and transfering can be compatable with the fundemental principles of the ICH Convention it is important to identify and create solutions for the threats. In this study one of threats which is over commercialization will be handled in the context of handcrafts and the commercialization approaches. Notes about findings, concerns, questions and suggestions about overcommercialization from the Operational Directive of the Convention, Ethical Principles, Intergovernmental Committee Decisions, periodic reports, candidate files of the Convention are presented. Data from abovementioned UNESCO files and UNESCO meetings, work of NGO's, artists, investigators and foundations are used in this study. The data is focused on the need for commercalization of the handcrafts to ensure the sustainability and the risk that overcommercialization poses. Commercialization and overcommercialization of every subject in the list does not happen in the same rate. There are observable differences according to the list that they are in. There are three different ICH lists. Representative list, List of Intangible Cultural Heritage that Urgent Safeguarding List, Register of Good Safeguarding Practices.Subjects related to handcrafts in the Represantative List ussualy have a risk of overcommercialization from the applications of commercaialization. In the List of Intangible Cultural Heritage that requires immidiate protection there are different strategies and alternate routes being developed. In the Register of Good Safeguarding Practices the chance of commercialization and the coping strategies againts the risk of overcommercialization are given from exemplary applications. Strategies and commercialization processes that are compatable with the spirit and the philosophy of the ICH Comvention are given from the entities in the ICH Lists. One of the problems that were encountered in the application is the risk of overcommercialization was tried to resolve using the registered entities.
Benzer Tezler
- Bursa Kızık köylerinin korunmasına yönelik bir yöntem önerisi: Alan yönetim planı
Proposal of a method for the protection of Bursa Kızık villages: Site management plan
AYSUN ÜNAL AYAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ÖRNEK ÖZDEN
- Türkçe öğretim programlarının ve Türkçe ders kitaplarının kültür aktarımı bağlamında somut olmayan kültürel miras ögeleri açısından incelenmesi
An analysis of Turkish curriculum and Turkish course books in terms of intangible cultural heritage elements in the context of cultural transfer
BAHADIR GÜLDEN
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER NURLU
- Somut olmayan kültürel mirasın eğitimi ve kültürün aktarımı: Türkiye örneği
Intangible cultural heritage education and cultural transmission: The case of Turkey
AHMET ERMAN ARAL
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ÖCAL OĞUZ
- Somut olmayan kültürel miras olarak meddahlık geleneği ve bu bağlamda 'Eyvah Nadir' adlı tiyatro oyunu üzerine bir değerlendirme
The tradition of arts of meddah as intangible cultural heritage and in this regard a survey on theatre play named Eyvah Nadir
HİLAL AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Halk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. İBRAHİM ETHEM ARIOĞLU
- Japonya'nın UNESCO somut olmayan kültürel miras (Soküm) çalışmaları ve koruma yöntemleri üzerine bir inceleme
An analysis of the developments and preservation methods for intangible cultural heritage of Japan
ASENA NURAN ULUKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
AntropolojiErciyes ÜniversitesiKültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZELİHA NİLÜFER NAHYA