Lise öğretmenlerinin örgütsel destek algısı ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analyzing the relationship between high school teachers' organizational support perceptions and organizational citizenship behaviors
- Tez No: 644566
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH BALIKÇI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Algılanan Örgütsel Destek, Yönetici Desteği, Yardımlaşma, Sosyal Mübadele Teorisi, Karşılıklılık Normu, Lise Öğretmenleri, Organizational Citizenship Behavior, Perceived Organizational Support, Supervisor Support, Helping Behavior, Social Exchange Theory, Reciprocity Norm, High School Teachers
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Bu çalışmanın amacı resmi liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki düzeylerinin belirlenmesi ve ayrıca öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile örgütsel vatandaşlık davranış düzeylerinin demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenerek bilimsel verilerin elde edilmesidir. Bu araştırmanın örneklemini 2019-2020 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Beşiktaş ilçesi sınırlarında yer alan resmi liselerde görev yapan 214 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak“Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği”ve“Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği”kullanılmıştır. Analizler sırasında Mplus istatistik programı kullanılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sürecinde ML Maximum Likelihood kestirim yöntemi tercih edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistik analizleri, Shapiro-Wilk testi, Kruskal-Wallis H testi, t-testi, Mann Whitney U testi, Spearman korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda araştırmaya katılan lise öğretmenlerinin örgütsel destek ölçeğinin geneline ilişkin görüşlerinin ortalamasının yüksek düzeyde ( = 3.62) olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları ölçeğinin geneline ilişkin görüşlerinin ortalamasının çok yüksek düzeyde ( = 4.24) olduğu tespit edilmiştir. Demografik değişkenlere göre incelendiğinde lise öğretmenlerinin örgütsel destek algılarının cinsiyet, yaş ve kıdem değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Lise öğretmenlerinin örgütsel destek algıları eğitim düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği görülmüştür. Lisans düzeyinde eğitime sahip olan öğretmenlerin lisansüstü eğitime sahip olan öğretmenlerden daha yüksek düzeyde örgütsel destek algılarının olduğu tespit edilmiştir. Lise öğretmenlerin örgütsel destek algıları çalıştığı kurumdaki hizmet yılına göre oluşturulan gruplar arasında öğretimsel destek ve yönetsel destek boyutları ile ölçek genelinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Bu farklılığın öğretimsel destek boyutunda 5 yıl ve daha az aynı kurumda çalışma süresi olanlar ve 6-10 yıl arası aynı kurumda çalışma süresine sahip olanlar arasında ve ayrıca 5 yıl ve daha az aynı kurumda çalışma süresi olanlar ve 11 yıl ve üzeri aynı kurumda çalışma süresine sahip olanlar arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışı hakkındaki görüşlerinin yaş ve cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür ancak alt boyutlara göre incelendiğinde lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları hakkındaki görüşlerinin yardımlaşma alt boyutunda kadın öğretmenlerin lehine farklılaştığı görülmüştür. Lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları hakkındaki görüşlerinin eğitim düzeyine göre ölçek genelinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilirken centilmenlik boyutunda lisans eğitimine sahip olan öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı görüşünün lisansüstü düzeyde eğitime sahip öğretmenlerinkinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları hakkındaki görüşleri mesleki kıdeme göre oluşturulan gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Bu farklılığın 10 ve daha az hizmet yılına sahip öğretmenler ile 11-20 yıl hizmet yılına sahip öğretmenler arasında ve ayrıca 10 ve daha az hizmet yılına sahip öğretmenler ile 21ve üstü hizmet yılına sahip öğretmenler arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 10 yıl ve daha az hizmet yılına sahip öğretmenlerin genel örgütsel vatandaşlık davranışlarının daha yüksek olduğunu tespit edilmiştir. Lise öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları hakkındaki görüşleri çalıştığı kurumdaki hizmet yılına göre oluşturulan gruplar arasında yardımlaşma, centilmenlik, sivil erdem boyutunda ve ölçek genelinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Bu farklılığın yardımlaşma, centilmenlik ve sivil erdem boyutunda ve ölçek genelinde 5 yıl ve daha az aynı kurumda çalışma süresine sahip öğretmenler ile 11 yıl ve üzeri aynı kurumda çalışma süresine sahip öğretmenler arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Lise öğretmenlerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasında zayıf ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular ve yorumlar doğrultusunda eğitimcilere ve eğitim yönetimi alanında ileride yapılacak olan araştırmalara yönelik, alana katkısı olacağı düşünülen önerilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this research is to analyze the relationship between high school teachers' organizational support perception levels and organizational citizenship behaviors levels. In addition, investigating whether the level of high school teachers' organizational support perceptions and organizational citizenship behaviors differ according to demographic variables, and thus obtaining scientific data. The sample of the study consists of 214 state-high school teachers working in Beşiktaş district of Istanbul in 2019-2020 academic year. In this research“Perceived Organizational Support Scale”and“Organizational Citizenship Behaviors Scale”were used as data collection tool. For analyzing data Mplus statistics programme was used. In order to check whether measures were consistent ML Maximum Likelihood estimation method is preferred for the factor analysis process. During analyzing the data descriptive statistical analysis, Shapiro-Wilk test, Kruskal-Wallis H test, t-test, Mann Whitney U test, Spearman correlation analysis were used. It was determined that the mean scores of the high school teachers' level of perceptions of organizational support were high ( = 3.62) in whole scale and the mean scores of the level of perceptions of organizational citizenship behaviors of high school teachers' were very high ( = 4.24) in whole scale. When analyzed according to demographic variables, it was found that high school teachers' perceptions of organizational support did not differ significantly in terms of gender, age and seniority variables. It was observed that high school teachers' perception of organizational support showed a statistically significant difference according to their education level. It was determined that teachers who had bachelor's degree had higher organizational support perceptions than teachers who had master's degree. It was seen that the perceptions of organizational support of high school teachers showed statistically significant difference between the groups formed according to the working time in the same institution. The difference was in the educational support dimension between those who had 5 years or less working time in the same institution and those who had working time in the same institution for 6-10 years, as well as those who had 5 years or less working time in the same institution and who had 11 years or more working time in the same institution. It was seen that the opinions of high school teachers about organizational citizenship behavior did not differ significantly according to age and gender variables, but when analyzed according to sub-dimensions, it was seen that the opinions of high school teachers about organizational citizenship behaviors differed in favor of female teachers in the helping sub-dimension. It was determined that the opinions of high school teachers' organizational citizenship behaviors did not show a statistically significant difference across the whole scale according to the level of education but in the sportsmanship sub-dimension it was found that the teachers who had a bachelor's degree had a higher level of organizational citizenship behavior opinion than the teachers with master's degree education. It was seen that the opinions of high school teachers about organizational citizenship behaviors showed a statistically significant difference between the groups formed according to professional seniority. That difference was between teachers with 10 or less years of seniority and teachers with a seniority year of 11-20 years, as well as between teachers with 10 years or less and 21 years or more of seniority. It was found that teachers with 10 years or less seniority years had higher overall organizational citizenship behaviors. The opinions of high school teachers about organizational citizenship behaviors according to the working years in the same institution showed that there was a statistically significant difference between groups formed, in terms of helping behavior, sportsmanship, civil virtue and in the whole scale. That difference was between teachers with a working time of 5 years or less in the same institution and teachers with a working period of 11 years or more in terms of helping behavior, sportsmanship and civic virtue. According to the results of the study it has been found that there is a low and statictically meaningful correlation between the perceptions of high school teachers' organizational support and the organizational citizenship behaviors. In line with the findings and comments, suggestions are included at the end of the research for educators and future researchs in the field of educational administration which are thought to contribute to the field.
Benzer Tezler
- Öğretmenlerin örgütsel destek algılarının örgütsel özdeşleşme seviyelerine etkisi:Ankara Çankaya ilçesinde bir uygulama
The effect of teachers' perceived organizational support on their organizational identification: Research in Çankaya district of Ankara
ZEHRA HATİPOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimÇankaya Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İRGE ŞENER
- Lise öğretmenlerinin algılarına göre örgütsel destek: Ankara ili örneği
Organizational support in high school teachers: Sample of Ankara province
ABDULLAH LATİF GÜL
Doktora
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSÜN A. BASKAN
- Öğretmenlerin iş doyumunun yordayıcısı olarak örgütsel güven ve örgütsel destek algısı
The perception of organizational trust and organizational support as teachers' job satisfaction predictor
ŞEREF SARIKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SULTAN BİLGE KESKİNKILIÇ KARA
- Lise öğretmenlerinin algılarına göre örgütsel destek ve psikolojik sermaye ile iş doyumu arasındaki ilişki
The relationship between organizational support, pysychological capital and job satisfaction according to the perceptions of high school teachers
EDA ELİF ANNAKKAYA
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Okan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSÜN ATANUR BASKAN
- Lise öğretmenlerinin görüşlerine göre algılanan örgütsel destek ve psikolojik sermaye ilişkisi
The relationship of perceived organizational support and psychological capital based on the opinions of high school teachers
HİLAL BÜYÜKGÖZE
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL KAVAK