Türkçe niceleyicilerin işlemlenmesinde bürün ve sözdizim etkisi
Syntactic and prosodic effects on processing of Turkish quantifiers
- Tez No: 646458
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZGÜR AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Açı ilişkilerine bağlım anlam farklı yaratan niceleyiciler hakkındaki anlam belirsizliği açıklamaları, alanyazında süre gelen tartışma konularındandır. Bu nedenle araştırmanın temel varsayımı, anlam belirsizliği yaratan niceleyicili tümcelerdeki dağılımsal ya da bütüncül okuma seçiminin, sözdizimsel ve sesbilimsel özelliklerle belirlendiği ve yorum farkının, bu özelliklere göre şekillendiği yönündedir. Bu varsayımdan hareketle araştırma soruları şu şekildedir: (i) evrensel ve varlıksal niceleyicilerin işlemleme sürecinde niceleyicilerin sözdizimsel konumlarının etkisi bulunmakta mıdır? (ii) Evrensel ve varlıksal niceleyicilerin işlemleme sürecinde niceleyicilerin bürün özelliklerinin etkisi bulunmakta mıdır? Bu araştırmada özne ve nesne konumlarında anlam belirsizliği oluşturan evrensel niceleyici her ile varlıksal niceleyici bir, Türkçede odaklı ya da odaksız koşullarda, resim-eşleşme paradigması kullanılarak araştırılmaktadır. Türkçe anadil konuşucusu tarafından seslendirilen işitsel uyaranlara, deney koşullarına göre akustik analiz gerçekleştirilmiş ve odak koşulları arasında anlamlılık bulgulanmıştır. Görsel ve işitsel uyaranın aynı anda verildiği çevrimiçi ortamda sunulan deneyde, 18-40 yaş aralığında Türkçe anadilli 45 kadın, 30 erkek toplam 75 katılımcıdan alınan veriler, tepki süresi (reaction time) ve dilbilgisel yanlılık değerlerine göre (grammatical judgement test) Doğrusal Karma Etkiler Modelleri (Linear Mixed-Effects, LME) ile analiz edilmiştir. Araştırmanın genel varsayımından hareketle ulaşılan bulgular sonucunda, odak türünün değişimine ve buna bağlı sözdizim hiyerarşisi ve parçalarüstü birimlerin değişimine bağlı olarak, okuma farkı oluşumu tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Universal and existential quantifiers have been widely studied among languages to analyze scope interpretations. Being a flexible word-order language, Turkish speakers require both syntactic operations and prosodic features when they decode quantifier ambiguity. The purpose of this study is to compare collocational or distributive reading between syntactic and prosodic characteristics of Turkish quantifiers using picture-matching task. To do so, we designed the stimuli composing of 30 sentences of each conditions (2×2) in position (subject vs. object) and prosody (focus vs non-focus). The experiment was presented online to 75 native Turkish speakers. Pre-recorded auditory stimuli by a female native Turkish speaker were analyzed for their phonetic parameters. The reaction time data is analyzed by the linear mixed effect models with their factors and their interactions were set as fixed factors. The factors about behavioral data was considered as fixed factors and items and participants as random factors. As in previous studies, the processing of quantifiers has been revealed that syntactic positions have an effect on scope relations. Beyond that, the primary findings of this study show that the focus effects the processing of quantifiers, which will be discussed within the framework of syntactic and prosodic features of scope relations in quantifier ambiguity.
Benzer Tezler
- Mismatches in subject verb agreement: The processing perspective
Özne yüklem uyumundaki uyuşmazlıklar: İşlemlenme perspektifi
AYŞE GÜL ÖZAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
DilbilimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MARTINA GRAČANIN YÜKSEK
- Hıntıkka'nın oyunları: Mantığın işlevini yeniden düşünmek
Games of Hintikka: Rethinking the function of logic
FEYZA YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeBursa Uludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEKİN ÖZEL
- Bilgi ağlarında dilsel özetleme
Linguistic summarization in information networks
SERKAN GENÇ
Doktora
Türkçe
2016
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİYAR AKAY
- Türkçede belirleyici öbeği
Determiner phrase in Turkish
PERİHAN TUĞCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DilbilimAnkara ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELÇUK İŞSEVER