Kar amaçsız hastanelerin yönetimi ve Türkiye'de kar amaçsız hastanelerin desteklenme gerekçeleri
Management of non-profit hospitals and the need of supporting non-profit hospitals in Turkey
- Tez No: 64699
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FULYA SAVRAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1996
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hastane ve Sağlık Kur. Yön. Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Sağlıklı yaşam insanların kutsal ve vazgeçilmez haklarından birisi ve en önemlisidir. Devlete düşen ise vatandaşının bu alandaki taleplerinin özel veya kamusal hizmet birimleri tarafından tatmin edilmesini temin etmektir. Bu tezde esas olarak üzerinde durulan konu, bir piyasa toplumunda kar amaçsız organizasyonların anlam ve ve önemi olarak özetlenebilir. Böyle bir konuyu gündeme getirmedeki temel güdü ise şu şekilde ortaya konabilir: Ülkemizde 1980 ve sonrasında dünyadaki gidişe paralel olarak piyasa ekonomisine geçiş konusunda hızlanan bir süreç vardır. Buna göre devlet mümkün olduğunca özel sektörün ilgi sahasından çekilecek, ülke savunması, eğitim, sağlık ve altyapı gibi alanlara ağırlık verecektir. Yani piyasa ilişkileri arz-talep kanunları çerçevesinde kaynak dağılımını sağlayacaktır. Öte yandan gelişmiş sanayi ülkelerinde sağlık sektörü büyük oranda özel kesime devredilmiş bulunmaktadır. Bu oranın içinde ağırlıklı payı ise kar amaçsız sağlık teşkilatları oluşturmaktadır. O halde salt piyasa mantığı sağlık alanında karşılaşılan sorunları çözememiştir ve devlet, üçüncü sektörün bu alana girmesini teşvik etmiştir. Piyasa ilişkileri nasıl bir yapı ortaya koymaktadır ki piyasa dışı organizasyonla gereksinim duyulmuştur? Sağlık hizmeti veren organizasyonlar nasıl ve hangi özellikleri sayesine piyasanın yerine getiremediği hizmetleri gerçekleştirebilmektedirler? Bunu ortaya koymak üzere çalışmada Yeni Kurumsal İktisat yaklaşımı benimsendi. Bu yaklaşımda organizasyonların piyasaya alternatif değil, tamamlayıcı hiyerarşik yapılar olarak ortaya çıktıkları sonucuna ulaşıldı. Organizasyonlar bilgi akışını 120artırarak, belirsizlikleri azaltarak, uzun vadeli düşünme ortamı oluşturmaktadırlar. Bir başka ifadeyle, kaynak dağılımı, kontrolü ve denetiminde piyasadan farklı değerlendirme mekanizması geliştirerek mübadele maliyetlerini düşürmektedir. Teorik çerçevede elde edilen sonuçlara göre kar amaçsız bir hastanenin yönetimi ve organizasyonu incelenmiş olup, burada teorik çerçeveye en uygun yaklaşım olarak Amaçlara Göre Yönetim (AGY) üzerinde durulmuştur. Buna göre, kar amaçsız hastane çoklu amaçlar kümesi gütmektedir ve salt kar amacı gütmeyen bir hiyerarşık yapı olarak çoklu amaçlar takip etmektedirler. Bu amaçların çoğu bir sosyal bilincin veya kamusal duyarlılığın sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Kar amaçsız hastanenin f inansal kaynakları daha çok gönüllü teşekküller tarafından veya devletin sağladığı muafiyetler aracılığı ile karşılanmaktadır. Özellikle gönüllü destekçiler veya hayır severler, bu yardımları sosyal bir takım amaçlar doğrultusunda verdiklerinden hedeflere ulaşılması konusunda hassastırlar. Ancak onların duyarlılığı, sıradan bir müteşebbisin kar beklentisinden farklı olarak kurumun misyonunu yerine getirip getirmediği noktasında yoğunlaşmaktadır. Bu durumda AGY daha etkin olarak belirginleşti. Buna göre kurumun bünyesinde çalışan bütün bireyler o kurumun organik bir parçası haline gelecek, katılımcılık artırılacak, bireysel insiyatif ve risk alma kabiliyeti artırılacaktır. Böylece alt ve üst kademeler arasında ilişkiler istenene seviyede olacak, kurulan otokontrol sistemi sayesinde de mübadele maliyetleri düşecek, başlangıçta ortaya konan hedeflere daha etkin bir şekilde ulaşılabilecektir. 121Bu çerçeve Türkiye için de uygulanabilir bir nitelik arzetmektedir. Gerçekten de Türkiye'de sağlık sektörü acil bir reforma ihtiyaç göstermektedir. Devlet sağlık hizmetlerini ağırlıklı olarak elinde tutmakta, özel ve karamaçsız sağlık kurumlarının payı oldukça düşük bir düzeyde kalmaktadır. Bu, devletçi iktisat politikalarının doğal bir sonucu olarak kabul edilebilir. Devlet, Türkiye'de GSMH'nın %25'ini denetiminde bulundurmakta, özel sektör ise yaklaşık %75'ine sahip bulunmaktadır. Bu rakamlardan beklenen, aynı oranın sağlık hizmetlerine de yansımasıdır. Halbuki sağlık hizmetlerinin %50' sinden fazlası devlet tarafından denetlenmektedir. Yatak sayısı itibariyle özel sektörün payı sadece %3.2 düzeyinde kalmaktadır. Bu rakama diğer azınlık, yabancı ve dernek hastaneleri eklendiğinde rakam yine de %5 civarında kalmaktadır. Türkiye'ye yönelik olarak yapılan çalışmalar karamaçsız sektörün kamu sektörüne oranla daha etkin olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle devletin yapacağı yasal ve iktisadi düzenlemelerle sağlık hizmetini üçüncü sektöre delege etme yoluna girmelidir. Zaten 1987 ve sonrasında yapılan yasal düzenlemeler sözü edilen“adem-i merkezileşme”, profesyonelleşme ve uzmanlaşma yolunda bir eğilimin varlığını ifade etmektedir. Ancak bütün yasal düzenlemelere rağmen, Türkiye'de sağlık sektörü krizi bir kronik hal aldığından, gerekli reformun başarılı olabilmesi için geniş bir toplumsal konsensüs kaçınılmazdır. Başarılı bir hastane organizasyonu için, kurumsal bir bakış açısı ile, amaçlara göre yönetim modeli geliştirilmelidir. Böylece, fiziksel ve beşeri kaynakların yaratılması, kullanımı ve yönetiminde koordinasyon, dayanışma ve 122iletişim sağlanabilecektir. Bunun sonucu olarak ortaya çıkacak“otokontrol sistemi”sayesinde, ferdi katkılar en çoğa çıkartılırken, sistemden her türlü kaçak da en aza indirilmiş olacaktır. Devletin verimsiz ve amacına ulaşmayan hantal varlığının önüne geçilirken, kar amaçlı eksik hizmet alanlarının oluşmasından da kar amaçsız organizasyonlar sayesinde nispeten kaçınılmış olacaktır.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- İstanbul'da kar amacı gütmeyen vakıf hastanelerinin yönetim ve organizasyonlarının verimlilik açısından gelişiminin incelenmesi
The analysis of the administrational and organizational development of non-profit foundation hospitals in Istanbul in terms of efficiency
SEVİNÇ SEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
HastanelerMarmara ÜniversitesiSağlık Kurumları Yöneticiliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. NURAL BEKİROĞLU
- Kar amaçsız işletmelerde (Dernekler ve vakıflarda) bağımsız denetim
Nonprofit organizations? (For foundations and assurances) Audit
DENİZ TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
İşletmeMarmara Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN CÖMERT DOYRANGÖL
- Kâr amaçsız örgütlerden vakıflarda iç denetim faaliyetinin uluslararası iç denetim standartları açısından incelenmesine yönelik bir araştırma
A study to examine in terms of international standards for internal audit activities of the internal audit in the foundations of non-profit organizations
KERİM ALAŞ
- Kar amaçsız örgütler ve sendikal örgütlenmede yeni stratejiler: Metal iş kolunda sendikalaşma ve sendikaya bağlılıkta belirleyici etkenler üzerine bir araştırma
Non-profit organizations and new strategies in organizing trade unions: A survey on determinants of unionization and union commitment in metal industry
ALİ EMRE ÖZSOY