Geri Dön

Farklı stres kaynaklarının duygusal yeme üzerindeki etkisinin deneysel bir yöntemle incelenmesi

An experimental examination on effect of different stress sources on emotional eating

PDF İndir

  1. Tez No: 649185
  2. Yazar: SEDA SAPMAZ YURTSEVER
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SERAP TEKİNSAV SÜTCÜ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 260

Özet

Duygusal yeme, olumsuz duygunun etkisinde yiyecek tüketimindeki artış olarak kendini gösteren ve duyguların rahatsız edici etkisini azalmak amacıyla sergilenen uyumsuz bir baş etme tepkisi olarak tanımlanmaktadır (Arnow, Kenardy ve Agras, 1995; Macht, 2008). Bununla birlikte alanyazındaki çalışmalar, olumsuz duyguların yemeye sevk ettiği konusunda çelişkili sonuçlar ortaya koymuştur. Duygusal yeme davranışının ortaya çıkmasında hem bireysel faktörlerin hem de olumsuz duyguya sevk eden stresörün etkili olduğu vurgulanmasına (Greeno ve Wing, 1994) rağmen, yapılan çalışmalarda stresörün etkisine neredeyse hiç dikkat verilmediği görülmektedir. Alanyazındaki bu boşluktan hareketle bu çalışmada Öz-Belirleme Kuramı çerçevesinde belirlenen farklı stres kaynakları ile standart stresin duygusal yeme üzerindeki etkisini deneysel yöntemle incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçla iki ön çalışma gerçekleştirilmiş, ilk ön çalışmada tez çalışmasının bağımlı ölçümlerinde kullanılacak olan yiyecek görselleri için kişilerin algısal ortaklığı ile aşinalık düzeyi test edilerek yiyecek uyaranları belirlenmiştir. İkinci ön çalışmada ise Öz-Belirleme Kuramı'ndan hareketle kişilerin yeterli ve ilişkili olma ihtiyaçlarını engellemek için stres manipülasyonları geliştirilmiş ve test edilmiştir. Başarısızlık stres manipülasyonunun yeterlik ihtiyacını, dışlama stres manipülasyonun ise ilişkili olma ihtiyacını zedeleyen birer stresör oldukları, film gösterimi stres manipülasyonunun ise kişilerin benlikleri ile ilişkili olmadığı halde olumsuz duyguya sevk eden standart bir stres olduğu bulunmuş ve çalışmada kullanılmak üzere farklı stres kaynakları olarak belirlenmiştir. Tez çalışması kapsamında ise duygusal yiyen obez katılımcılar (n=60) ve yemeyen normal ağırlıktaki (n=60) katılımcılar, başarısızlık, dışlama ya da standart stres manipülasyonundan birine atanarak olumsuz duyguya sevk edilmiştir. Bu çalışmada duygusal yeme davranışı, duygu sevki sonrasında katılımcıların tamamladığı yaklaşma kaçınma testi (YKT) örtük ölçümü ile yiyecek iştahı ve yiyecek tercihi için alınan bağımsız ölçümler ile incelenmiştir. Elde edilen bulgular, duygusal yiyen ve duygusal yemeyen kadınların farklı stres kaynaklarına göre yiyecek iştahlarının, yiyecek tercihlerinin ve yiyeceğe yaklaşma-kaçınma yanlılıklarının anlamlı bir şekilde farklılaşmadığını göstermiştir. Bununla birlikte stres kaynaklarından bağımsız olarak, duygusal yiyen obez bireylerin duygusal yemeyen normal ağırlıktaki kadınlara göre yüksek kalorili yiyecekleri hem daha çok arzuladıkları hem de bu yiyecekleri yemeyi daha çok tercih ettikleri bulunmuştur. Yiyecek uyaranlarına yaklaşma kaçınma yanlılığı açısından ise gruplar açısından bir farklılaşmanın olmadığı bulunmuştur. Sonuçlar araştırmanın kurgusu ve duygusal yeme kuramları çerçevesinde alanyazın bulgularıyla birlikte tartışılmıştır.

Özet (Çeviri)

Emotional eating manifests itself as an increase in food intake under the effect of negative emotion, and is defined as a maladaptive coping response to reduce the disturbing effect of emotions (Arnow, Kenardy ve Agras, 1995; Macht, 2008). However, studies in the literature show contradictory results regarding the effect of negative emotions on urging the drive for eating. Although it is emphasized that both individual factors and the stressor leading to negative emotion are effective in the emergence of emotional eating behavior (Greeno and Wing, 1994), it is seen that almost no attention has been paid to the effect of the stressor within the scope of the studies conducted. Starting from this gap in the literature, in this study, it is aimed to examine the effect of the different stress sources determined within the framework of Self-Determination Theory and the standard stress on emotional eating through experimental method. Two preliminary studies have been conducted for this purpose. In the first preliminary study, food stimuli were determined by testing people's perceptual commonality and familiarity level for food images to be used in the dependent measurements of the thesis. In the second preliminary study based on the Self-Determination Theory, stress manipulations were developed and tested in order to frustrate individuals' need to be competence and relatedness. It was found that failure stress manipulation and exclusion stress manipulation were the stressors which damaged the need to be competence and relatedness, respectively, and film clip viewing stress manipulation was found to be a standard stress causing to negative emotions even though it is not related to the individual's self. Therefore, they all were determined as different stress sources to be used in the research. Within the scope of the thesis study, the obese participants with emotional eating behavior (n=60) and the normal-weight participants without emotional eating behavior (n=60) were assigned to one of the failure, exclusion or standard stress manipulations and were induced to negative emotion. Following the emotion induction, in this study, emotional eating behavior was examined by the independent measurements obtained for appetite, food preference and the implicit measurement of Approach-Avoidance Test (AAT). The findings showed that the food appetite, food preferences and approach-avoidance bias of women who have and do not have emotional eating behavior do not differ significantly according to different stress sources. However, regardless of the sources of stress, it was found that obese individuals who eat emotionally both desire and prefer to eat high-calorie foods more than normal-weight women who do not eat emotionally. There was also no difference in terms of AAT for both groups. The results were discussed together with the findings of the literature within the framework of this research design and emotional eating theories.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    273882

    The effect of organizational sources of stress on job related affective well-being

    Örgütsel stres kaynaklarının çalışanların işe ilişkin duygusal iyilik durumları üzerindeki etkisi

    EBRU DERELİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2010

    Kamu YönetimiMarmara Üniversitesi

    Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İNCİ ARTAN ERDEM

  2. Tez No

    647686

    Sağlık bilimleri fakültesi ilk ve son sınıf öğrencilerinin depresyon düzeyleri ile kendini toparlama gücü ve stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi

    Determination of the relationship between depression levels of first and last year students of faculty of health sciences and resilience and stress coping strategies

    SÜMEYRA NURDAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    HemşirelikYeditepe Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ IŞIL IŞIK

  3. Tez No

    113431

    Orta kademe memurlarda iş stresi ile aile içi uyum arasındaki ilişki ve bu ilişkinin zihinsel engelli çocuğu olan ailelerdeki durumu

    The Relationship between the job stres and the intra-family adaptation of white-collar emplovees and this relationship in family with mentally retarded child

    OKAN ERER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    PsikolojiHacettepe Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLDEN GÜVENÇ

  4. Tez No

    438411

    İHKİB Kağıthane Mesleki Teknik Anadolu Lisesi'nde öğrenim gören ergenlerin bilişsel çarpıtma düzeyleri ile stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Examining the relation between the level of cognitive distortion and the level of stress of the adolescents i̇n İHKİB Kağıthane Vocational Technical High School

    GÜLLÜ MUHTAROĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimNişantaşı Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERSİN ALTINTAŞ

  5. Tez No

    825122

    The traumatic effects of colonialism in Three Irish plays

    Üç İrlanda oyununda sömürgeciliğin travmatik etkileri

    ERTUĞRUL BAŞÇINAR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZLEM KARADAĞ

Geri Dön