Geçmişten günümüze bağlama icracılığı ve bağlama icrasının değişim süreci
The change process of bağlama performance and bağlama performance from past to present
- Tez No: 651077
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVİLAY ÇINAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 309
Özet
Bağlama, Türk müzik kültüründe, doğuda Orta Asya, güneyde Mezopotamya ve Arap yarım adasının kuzey kesimleri batıda Anadolu, Balkanlar ve Adriyatik sınırına kadar uzanan geniş bir coğrafi alanda çeşitli medeniyetlerin süzgecinden geçerek günümüze kadar ulaşmış olan bir müzik enstrümanı olmasının yanında, icrasal açıdan da köklü bir kültürel geçmişten gelen sembolik bir önemi ve değeri olan bir çalgıdır. Bağlamanın geleneksel icra kimliğinin büyük ölçüde Anadolu coğrafyasında ve Türk halk müziğinin ana çalgısı konumunda şekillendiğini, geleneksel icra kimliğini belirleyen sesli-görsel icrasal verilerin ise, 20. yüzyılın başlarından itibaren takip edilebildiğini söylemek mümkündür. Bu araştırmada, bağlama icracılığı bakımından geçmişten günümüze geleneksel icra tarzının ve geleneksel icranın değişim süreci ve bu süreçte oluşan yeni icra tarzlarının ortaya koyulması amaçlanmıştır. Yapılan bu araştırma, geçmişten günümüze bağlama icracılığının tarihsel sürecinin, kaynaklarının ve zaman içerisinde sosyokültürel/sosyoekonomik koşullar altında gerçekleşen değişiminin ele alınması bakımından önem arz etmektedir. Araştırmada amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenen, 30 bağlama icracısının icra örnekleri, kendi icra özellikleriyle notaya aktarılmış, icra karakteristikleri içerik analiziyle saptanmış, usta icracıların icra karakteristikleri doğrultusunda bağlama icracılığına yönelik bir tasnif yapılmıştır. Araştırmada, geleneksel bağlama icra tarzının oluşumundaki kültürel ve tarihsel kaynaklar açısından ozanlık/âşıklık geleneği, mahalli sanatçılık (icracı) geleneği ve radyo geleneğinin öne çıktığı ve söz konusu icracı gelenekte usta bağlama icracılarının kişisel icra karakteristiklerinin, geleneksel icra tarzında belirleyici olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda bağlama icrasındaki değişimde incelenen tarih, kişi olay ve olgular gibi önemli kırılma noktaları kapsamında, 1960'lı yıllarda sentez piyasa müziğinde elektro bağlamanın ortaya çıkışı, 1980'li yıllarda kısa sap bağlamanın yaygınlaşması ve 1990'lı yıllarda enstrümantal bağlama müziğine yönelik çalışmaların artmasıyla geleneksel icranın önemli ölçüde değişime uğradığı tespit edilmiştir. Bu kırılma noktaları sonucunda ortaya çıkan sentez/yenilikçi icra tarzında yine öne çıkan usta icracıların icra karakteristiklerinin belirleyici olduğu, ulaşılan başlıca bulgu ve sonuçlardır.
Özet (Çeviri)
In addition to being a musical instrument in Turkish music culture that has reached the present day by passing through the strainer of various civilizations in a wide geographical area extending to Central Asia in the east, Mesopotamia in the south and the northern parts of the Arabian Peninsula in the west to Anatolia, the Balkans and the Adriatic border, Bağlama is an instrument with a symbolic significance and value coming from a deep-rooted cultural past in terms of performance. It is possible to say that the traditional performance identity of the bağlama is largely shaped in the Anatolian geography and in the position of the main instrument of Turkish folk music, and the audio-visual performance data that determines the traditional performance identity can be followed since the beginning of the 20th century. In this study, it is aimed to reveal the traditional performance style from past to present in terms of bağlama performance and the transformation process of traditional performance and the new performance styles formed in this process. This study is important in terms of addressing the historical process of bağlama performance, its sources and its change over time under sociocultural / socioeconomic conditions. In the study, 30 performance samples of guitar performers were transferred to the note with their own performance characteristics, performance characteristics were determined by content analysis, and a classification was made for guitar performance in accordance with the performance characteristics of master performers. In the study, it was concluded that the tradition of poetry / minstrelsy, local artist (performer) and radio tradition stand out in terms of cultural and historical sources in the formation of traditional bağlama performance style, and the personal performance characteristics of the master bağlama performers in the said performing tradition are decisive in the traditional performance style. In addition, within the scope of important breaking points such as history, individual events and facts examined in the change in the performance of bağlama, it was determined that traditional performance has undergone a significant change with the emergence of electro bağlama in synthesis market music in the 1960s, the widespread use of short neck bağlama in the 1980s, and with the increase of studies into instrumental music in the 1990s. It is the main findings and conclusions that the performance characteristics of the master performers who come to the fore in the synthesis / innovative performance style that emerged as a result of these breaking points are determinant.
Benzer Tezler
- The Black Sea fiddle: A case study about Trabzon and Thessaloniki
Karadeniz kemençesi: Trabzon ve Selanik üzerine bir vaka çalışması
ONUR ŞENTÜRK
Doktora
İngilizce
2023
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YELDA ÖZGEN ÖZTÜRK
DOÇ. DR. ROBERT F. REIGLE
- Türkiye Cumhuriyeti'nde müzik kurumlaşması ve kültürel kimlik değişimi
Musical institutionalization and cultural identity change in Turkish Republic
GÜRSEL YURTSEVEN
Doktora
Türkçe
2018
MüzikYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN SAĞER
- Klarnet icrâcısı Mustafa Çalar'ın icrâlarının tahlîli ve Türk müziği klarnet eğitiminde kullanımına yönelik bir çalışma
An analysis of the musical performings of the clarinet performer Mustafa Çalar and a study oriented to the utilization on the Turkish music clarinet education
SELÇUK ÖZTÜRK
- Akademisyenlerin görüşleri doğrultusunda geleneksel Türk sanat müziği ses icracılığında üslup ve tavır, Münip Utandı örneği
Style and attitude in traditional Turkish classical music voice performance in the line of academics' opinions, the example of Münip Utandı
YAĞMUR ADA PARLAKÇI
- Bolu yöresi geleneksel müzik uygulamalarında dilli kaval
Dilli kaval in traditional music practices in the vicinity of Bolu
BARIŞ YAŞAYANCAN