Geri Dön

Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ile stresle başa çıkmastratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Kırgızistan örneği)

Университет студенттеринин мендик баасы менен стрессти жеңүүстратегияларынын ортосундагы байланышты изилдөө(Кыргызстандын мисалында)

PDF İndir

  1. Tez No: 657710
  2. Yazar: ASEM İDAYEVA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. KÜRŞAD YILMAZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: benlik, benlik saygısı, stres, başa çıkma, stresle başa çıkma stratejileri
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Kırgızca
  9. Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 251

Özet

Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve stresle başa çıkma stratejilerinin bazı demografik özellikleri açısından farklılaşma durumu incelenmiş ve benlik saygısı alt boyutlarının stresle başa çıkma stratejilerini ne düzeyde yordadığı incelenmiştir. Bu araştırma 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi ve Oş Devlet Üniversitesi'nin Edebiyat Fakültesi, İletişim Fakültesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İlahiyat fakültesinin 1. 2. 3. ve 4. sınıflarında öğrenim görmekte olan öğrenciler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklem grubu ulaşılabilirlik şartı dikkate alınarak tesadüfi eleman örnekleme yöntemiyle oluşturulmuştur. Öğrencilerin benlik saygıları 'Benlik Saygısı Ölçeği' ve stresle başa çıkma stratejileri 'Stresle Başa Çıkma Tutumları Envanteri' ile ölçülmüştür. Araştırma genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeline dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Ölçeklerin Kırgızca'ya uyarlanmasında, yapı geçerliğini ölçmek amacı ile açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Örneklem sayısının faktör analizi için uygun olup olmadığı Kaiser-Mayer-Olkin (KMO) katsayısı ile incelenmiş ve verilerin çok değişkenli normallik şartı Bartlett Testi ile incelenmiştir. Ölçeklerin Kırgızca'ya uyarlama çalışması yapıldıktan sonra Benlik Saygısı Ölçeği ve Stresle Başaçıkma Tutumları Envanteri 303 üniversite öğrencisine uygulanmıştır. Bu araştırmada cinsiyet, yaş, sınıf, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, ailenin sosyo-ekonomik durumu, kardeş sayısı ve akademik başarı değişkenlerine göre elde edilen veriler analiz edilmiştir. Tekil değişkenler t-testi ile, çoklu değişkenler tek yönlü varyans analizi (F testi) ile analiz edilmiştir. Anlamlılık düzeyi 0.05 düzeyinde kabul edilmiştir. Anlamlılığı ölçmek için Sheffe testi yapılmıştır. 7 Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ölçeği alt boyutlarının (benlik değeri, özgüven, depresif duygulanım, kendine yetme, başarma ve üretkenlik) öğrencilerin stresle başaçıkma stratejilerini yordama gücünü ortaya koymak amacıyla çoklu regresyon analizi tekniği kullanılmıştır. Tüm analiz işlemleri SPSS 20.0 (Statistical Package for The Social Science) programından yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir: Araştırma bulgularına göre üniversite öğrencilerinin benlik saygısının orta düzeyde olduğu ve stresle başa çıkmada en çok Dine Sığınma, Aktif Planlama ve Bilişsel Yeniden Yapılanma yaklaşımlarından yararlandığı saptanmıştır. Araştırma bulgularına göre üniversite öğrencilerinin cinsiyetleri ile benlik saygısı alt boyutlarından benlik değeri ve depresif duygulanım arasında anlamlı bir farklılaşma vardır. Özgüven, kendine yetme, başarma ve üretkenlik olmak üzere diğer alt boyutlar ile cinsiyet değişkeni arasında anlamlı bir farklılaşma yoktur. Üniversite öğrencilerinin yaşları ile benlik saygısı alt boyutlarından benlik değeri, depresif duygulanım, kendine yetme, başarma ve üretkenlik arasında anlamlı bir farklılaşma vardır. Sadece özgüven altboyutu ile yaş arasında anlamlı bir farklılaşma yoktur. Üniversite öğrencilerinin okudukları sınıf ile benlik saygısı alt botyutlarından başarma ve üretkenlik arasında anlamlı bir farklılaşma vardır. Benlik değeri, özgüven, depresif duygulanım ve kendine yetme alt boyutlar üniversite öğrencilerinin okudukları sınıfa göre değişmemektedir. Araştırma bulglarına göre üniversite öğrencilerinin anne-baba eğitim düzeyi ve kardeş sayısı ile benlik saygıları arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Üniversite öğrencilerinin sosyo-ekonomik düzeyi ile benlik saygısı alt boyutlarından benlik değeri arasında anlamlı bir farklılaşma vardır. Özgüven, depresif duygulanım, kendine yetme, başarma ve üretkenlik alt boyutları ünversite öğrencilerinin sosyo-ekonomik düzeyi açısından değişmemektedir. Araştırma bulgularına göre üniversite öğrencilerinin akademik başarı durumları ile benlik saygısının tüm alt boyutları: benlik değeri, özgüven, depresif duygulanım, kendine yetme, başarma ve üretkenlik arasında anlamlı bir farklılaşma vardır. Araştırma bulgularına göre üniversite öğrencilerinin cinsiyetleri ile stresle başa çıkma stratejileri alt boyutlarından dine sığınma, aktif planlama, kaçma-soyutlanma (biyokimyasal) arasında anlamlı bir farklılaşma vardır. Dış yardım arama, kaçmaduygusal-eylemsel, kabul bilişsel yeniden yapılanma alt boyutlar cinsiyet açısından değişmemektedir. Üniversite öğrencilerinin yaşları ile stresle başa çıkma stratejileri alt boyutlarından dine sığınma, aktif planlama, kabul bilişsel yeniden yapılanma arasında anlamlı bir farklılaşma vardır. Dış yardım arama, kaçma soyutlama, kaçma soyutlanma ile yaş arasında anlamlı bir farklılaşma yoktur. Araştırma bulgularına göre üniversite öğrencilerinin bulundukları sınıf ile stresle başa çıkma stratejileri alt boyutlarından sadece aktif planlama arasında anlamlı bir 8 farklılaşma vardır. Stresle başa çıkma stratejileri alt boyutlarından dine sığınma, dış yardım arama, kaçma soyutlama, kaçma soyutlanma, kabul bilişsel yeniden yapılanma stratejileri öğrencilerin okudukları sınıflarına göre değişmemektedir. Üniversite öğrencilerinin anne eğitim düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri arasında anlamlı bir farklılık yok iken, baba eğitim düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri alt boyutlarından dine sığınma arasında anlamlı bir farklılaşma vardır. Dış yardım arama, aktif planlama, kaçma soyutlama, kaçma soyutlanma, kabul bilişsel yeniden yapılanma alt boyutlar üniversite öğrencilerinin baba eğitim düzeyine göre değişmemektedir. Üniversite öğrencilerinin kardeş sayısı ve ailenin sosyo-ekonomik düzeyi ile stresle başa çıkma stratejileri arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Araştırma bulgularına göre üniversite öğrencilerinin akademik başarı durumu ile stresle başa çıkma stratejileri alt boyutlarından dine sığınma ve aktif planlama arasında anlamlı bir farklılaşma vardır. Dış yardım arama, kaçma soyutlama, kaçma soyutlanma, kabul bilişsel yeniden yapılanma alt boyutlar ile akademik başarı durumu arasında anlamlı bir farklılaşma yoktur. Araştırma bulgularına göre benlik saygısının stresle başa çıkmada bilişsel yeniden yapılanma, aktif planlama ve dine sığınma ile pozitif ilişki içinde olduğu görülmüştür. Stresle başa çıkma stratejileri alt boyutlarından kaçma soyutlanma (biyokimyasal), kaçma soyutlama (duygusal eylemsel) ve dış yardım aramanın benlik saygısı ile negatif ilişki içinde olduğu görülmüştür. Sonuç olarak araştırmada elde edilen bulgular dikkate alındığında benlik saygısı ile stresle başa çıkma stratejileri arasında güçlü bir ilişkinin olduğu söylenebilir. Benlik saygısını oluşturan boyutların toplamı hesaba alındığında, benlik saygısı yüksek insanların stresle başa çıkmada daha başarılı olduğu söylenebilir.

Özet (Çeviri)

Бул изилдөөдө университет студенттеринин мендик баасы жана стрессти жеңүү стратегияларынын кээ бир демографиялык өзгөчөлүктөрүнө жараша өзгөрүү абалы изилделип, мендик баа шкаласынын кичи факторлорунун стрессти жеңүүгө канчалык деңгээлде таасир тийгизгендиги изилденди. Бул изилдөө 2018- 20119-окуу жылында Кыргыз-Түрк Манас Университетинин жана Ош Мамлекеттик Университетинин Гуманитардык факультети, Коммуникация факультети, Көркөм Өнөр факультети, Экономика жана Башкаруу факультети, Теология факультетинин 1-2-3-4-курстарында билим алып жаткан студенттердин катышуусу менен ишке ашырылды. Изилдөөнүн фокус группасы жеткиликтүүлүк шарты эске алынып, туш келди жол менен тандоо ыкмасы аркылуу түзүлдү. Окуучулардын мендик баасы «Мендик баа шкаласы» менен, ал эми стрессти жеңүү стратегиялары «Стрессти жеңүү стратегиялары каражаты» менен өлчөндү. Изилдөөдө жалпы иликтөө моделинин байланыштык иликтөө моделинин негизинде ишке ашырылды. Шкалаларды кыргызчага ыңгайлаштырууда структуралык жарамдуулукту текшерүү максатында изилдөөчү жана тастыктоочу фактордук анализдер жүргүзүлдү. Фокус группанын көлөмүнүн фактордук анализге ылайыктуулугу Kaiser-Mayer-Olkin (KMO) коэфициенти менен өлчөнүп, маалыматтын көп өзгөрмөлүүлүгүнүн нормалдуулук шарты Bartlett тести менен изилденди. Шкалаларды кыргызчага ыңгайлаштыруу ишинен кийин «Мендик баа шкаласы» жана «Стрессти жеңүү стратегиялары каражаты» 303 университет студентине жүргүзүлдү. Изилдөөдө жыныс, жаш-курак, курс, апасынын билим деңгээли, атасынын билим деңгээли, үй-бүлөнүн социалдык-экономикалык 10 абалы, бир туугандардын саны жана окуудагы ийгилик сыяктуу өзгөрмөлөргө байланыштуу топтолгон маалыматтын анализи жүргүзүлдү. Жалгыз өзгөрмөлөр t-тести менен, ал эми көптүк өзгөрмөлөр бир тараптуу дисперсиялык анализ (F тести) менен талдоого алынды. Маанилүүлүк деңгээли 0.05 деңгээлинде кабыл алынды. Маанилүүлүктү өлчөө максатында Sheffe тести ишке ашырылды. Университет студенттеринин мендик баа шкаласынын кичи факторлорунун (өзүн өзү сыйлоо, өзүнө өзү ишенүү, депрессиялык маанай, өз алдынчалуулук, ийгиликтүүлүк жана натыйжалуулук) студенттердин стрессти жеңүү стратегияларына тийгизген таасирдүүлүк деңгээлин аныктоо максатында көптүк регрессиялык анализ ыкмасы колдонулду. Бардык анализдер SPSS 20.0 (Statistical Package for The Social Science) программасынын негизинде жүргүзүлдү. Изилдөөнүн жыйынтыктары төмөндө берилди. Изилдөөнүн жыйынтыгына жараша университет студенттеринин мендик баасы орто деңгээлде экендиги жана стрессти жеңүүдө көбүнесе динге кайрылуу, активдүү план түзүү жана моюн сунуу менен кайрадан калыбына келүү стратегияларын колдоноору аныкталды. Изилдөөнүн жыйынтыгына жараша университет студенттеринин жынысы менен мендик баасынын кичи факторлорунун ичинен өзүн өзү сыйлоо жана депрессиялык маанайдын ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Ал эми калган кичи факторлор (өзүнө өзү ишенүү, өз алдынчалуулук, ийгиликтүүлүк жана натыйжалуулук) менен жыныстын ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. Университет студенттеринин жаш-курагы менен мендик баасынын кичи факторлорунун ичинен өзүн өзү сыйлоо, депрессиялык маанай, өз алдынчалуулук, ийгиликтүүлүк жана натыйжалуулуктун ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Ал эми жалгыз гана өзүнө өзү ишенүү кичи фактору менен жаш-курактын ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. Университет студенттеринин окуган курсу менен мендик баасынын кичи факторлорунун ичинен жалгыз гана ийгиликтүүлүк жана натыйжалуулуктун ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Ал эми калган кичи факторлор (өзүн өзү сыйлоо, өзүнө өзү ишенүү, депрессиялык маанай, өз алдынчалуулук) унивреситет студенттери окуган курсуна жараша өзгөрбөй тургандыгы аныкталды. Изилдөөнүн жыйынтыгына жараша университет студенттеринин атаэнесинин билим деңгээли жана бир туугандардын саны менен мендик баанын ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. Университет студенттеринин үй-бүлөсүндөгү социалдык-экономикалык абалы менен мендик баасынын кичи факторлорунун ичинен өзүн өзү сыйлоонун ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Ал эми калган кичи факторлор (өзүнө өзү ишенүү, депрессиялык маанай, өз алдынчалуулук, ийгиликтүүлүк жана натыйжалуулук) менен социалдык-экономикалык абалдын ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. 11 Изилдөөнүн жыйынтыгына жараша университет студенттеринин окуудагы ийгилиги менен мендик баасынын бардык кичи факторлорунун (өзүн өзү сыйлоо, өзүнө өзү ишенүү, депрессиялык маанай, өз алдынчалуулук, ийгиликтүүлүк жана натыйжалуулук) ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Изилдөөнүн жыйынтыгына жараша университет студенттеринин жынысы менен стрессти жеңүү стратегияларынын кичи факторлорунун ичинен динге кайрылуу, активдүү план түзүү, био-химиялык каражаттарды колдонуунун ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Ал эми калган кичи факторлор (сырттан жардам издөө, сезимталдык менен стресстик абалдан качуу, моюн сунуу менен кайрадан калыбына келүү) менен жыныстын ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. Унивреситет студенттеринин жаш курагы менен стрессти жеңүү стратегияларынын кичи фактолорунун ичинен динге кайрылуу, активдүү план түзүү, моюн сунуу менен кайрадан калыбына келүүнүн ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Ал эми калган кичи факторлор (сырттан жардам издөө, сезимталдык менен стресстик абалдан качуу, био-химиялык каражаттарды колдонуу) менен жаш-курактын ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. Изилдөөнүн жыйынтыгына жараша университет студенттери окуган курс менен стрессти жеңүү стратегияларынын кичи факторлорунун ичинен жалгыз гана активдүү план түзүүнүн ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Ал эми калган кичи факторлор (динге кайрылуу, сырттан жардам издөө, сезимталдык менен стресстик абалдан качуу, био-химиялык каражаттарды колдонуу, моюн сунуу менен кайрадан калыбына келүү) менен курстун ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. Унивреситет студенттеринин апасынын билим деңгээли менен стрессти жеңүү стратегияларынын ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок, ал эми атасынын билим деңгээли менен стрессти жеңүү стратегияларынын кичи факторлорунун ичинен динге кайрылуунун ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Ал эми калган кичи факторлор (сырттан жардам издөө, активдүү план түзүү, сезимталдык менен стресстик абалдан качуу, био-химиялык каражаттарды колдонуу, моюн сунуу менен кайрадан калыбына келүү) менен атасынын билим деңгээлинин ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. Университет студенттеринин бир туугандарынын саны жана үй-бүлөсүнүн социалдык-экономикалык абалы менен стрессти жеңүү стртегияларынын ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. Изилдөөнүн жыйынтыгына жараша университет студенттеринин окуудагы ийгилиги менен стрессти жеңүү стратегияларынын ичинен динге кайрылуу жана активдүү план түзүү кичи факторлорунун ортосунда маанилүү байланыштын бар экендиги аныкталды. Ал эми калган кичи факторлор (сырттан жардам издөө, сезимталдык менен стресстик абалдан качуу, био-химиялык каражаттарды колдонуу, моюн сунуу менен кайрадан калыбына келүү) менен окуудагы ийгиликтин ортосунда маанилүү байланыш аныкталган жок. 12 Изилдөөнүн жыйынтыгына жараша мендик баанын стрессти жеңүү стратегияларынан моюн сунуу менен кайрадан калыбына келүү, активдүү план түзүү жана динге кайрылуунун ортосунда оң маанидеги байланыш аныкталды. Ал эми стрессти жеңүү стратегияларынын кичи факторлорунун ичинен сезимталдык менен стресстик абалдан качуу, био-химиялык каражаттарды колдонуу жана сырттан жардам издөө менен мендик баанын ортосунда терс маанидеги байланыш аныкталды. Жыйынтыктап айтканда, изилдөөнүн надыйжаларын эске алганда, мендик баа менен стрессти жеңүү стратегияларынын ортосунда күчтүү байланыш бар деп айтууга болот. Мендик баанын кичи факторлорун эске алганда, мендик баасы жогору болгон студенттердин стрессти жеңүүдө колдонгон стратегиялары да натыйжалуу болот. Түйүндүү сөздөр: мендик, мендик баа, стресс, стрессти жеңүү, стрессти жеңүү стратегиялары

Benzer Tezler

  1. Tez No

    710563

    Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım yaygınlığı ile sigara kullanımı ile ilişkili sosyal ve klinik faktörler

    University students studying in the Turkish Republic of NorthernCyprus and the social and clinical factors associated with smoking were examined

    CÜNEYT GORAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikolojiUluslararası Kıbrıs Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUAZZEZ MERVE AVCIOĞLU

  2. Tez No

    700097

    Denizcilik Fakültesi öğrencilerinin staj süreci memnuniyetlerinin özgüven, öz yeterlik, stresle başa çıkma tarzları, benlik saygısı ve kişilik değişkenleri açısından incelenmesi

    Examination of internship process satisfaction of Maritime Faculty students in terms of self-confidence, self – efficacy, stress coping styles, self-esteem and personality variables

    İREM BAYRAMOĞLU ERDEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Psikolojiİstanbul Aydın Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAHİDE GÜLİZ KOLBURAN

  3. Tez No

    697823

    Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve stresle başa çıkma tarzları ile psikolojik yardım arama tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi; İstanbul örneklemi

    An investigation of the relationship between the attitude of university students' self-esteem, coping with stress and psychologi̇cal help seeki̇ng atti̇tudes; İstanbul sample

    BEGÜM KALENDER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Psikolojiİstanbul Aydın Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ KEYVAN

  4. Tez No

    879361

    Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve stresle başa çıkma tarzları ile depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Examining the relationship between university students' self-esteem and stress coping styles and depression

    BESTE DUMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Psikolojiİstanbul Gelişim Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NECMETTİN AKSOY

  5. Tez No

    880273

    Türk ve yabancı uyruklu üniversite öğrencilerinin benlik saygısı, yalnızlık ve stresle başaçıkma tutumlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi

    A comparative examination of turkish and foreign university students' attitudes on self-respect, loneness and stress management

    ENAYAT M. H. ELYAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikolojiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELAHATTİN AVŞAROĞLU

Geri Dön