Geri Dön

İş-aile çatışmasının duygusal tükenmişlik üzerindeki etkisinde psikolojik sermaye ve işkolikliğin düzenleyici rolü: Bir alan çalışması

The moderating effects of workaholism and psychological capital on the relationship between work-family conflict and emotional exhaustion

PDF İndir

  1. Tez No: 658196
  2. Yazar: HANDE TOSUNOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGE TAYFUR EKMEKCİ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: İşletme, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 277

Özet

Küreselleşme, rekabet, ve iş yapısının değişmesi gibi faktörler, kısıtlı olan zamanın iş ve aile alanları arasında adil bir şekilde bölüştürülmesine engel olmakta ve artan taleplerin karşılanması yönündeki baskılar çalışanları işte daha fazla vakit geçirmek zorunda bırakmaktadır. Meydana gelen bu değişikliklerin iş ve aile alanları arasında çatışma yaşanma ve tedbir alınmadığı taktirde duygusal tükenmişlik gibi kronik rahatsızlıkların ortaya çıkma olasılığını arttırdığı düşünülmektedir. Bununla birlikte iş-aile çatışmasının herkes için aynı sonuçlara yol açmaması; bazı insanların sahip oldukları kaynaklar nedeniyle daha avantajlı olmaları, bazı insanların ise kişisel eğilimleri nedeniyle duygusal tükenmişlik yaşama ihtimallerinin daha yüksek olması beklenmektedir. Buradan hareketle bu araştırmanın amacı iş-aile çatışması ve duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide psikolojik sermaye ve işkolikliğin düzenleyici bir rolü olup olmadığını tespit etmektir. Finans sektöründe istihdam edilen beyaz yakalı çalışanlardan tek bir zaman diliminde toplanmış olan veriler kullanılarak iş-aile çatışması, duygusal tükenmişlik, işkoliklik ve psikolojik sermaye arasındaki ilişkiler iki model altında incelenmiştir. Çalışma kapsamında literatür temel alınarak değişkenler arasındaki olası ilişkilerin incelendiği iki ayrı model önerilmiş ve her bir modelin analizi Hayes (2018) tarafından geliştirilen PROCESS Macro ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular incelendiğinde iş-aile çatışmasının duygusal tükenmişliği pozitif yönde tahmin ettiği ancak aile-iş çatışmasının duygusal tükenmişlik üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Ayrıca işkoliklik ve psikolojik sermayenin ise iş-aile ve aile-iş çatışmalarının duygusal ükenmişlik üzerindeki etkisinde düzenleyici bir role sahip olmadığı tespit edilmiştir. Alternatif modelde ise işkolikliğin iş-aile çatışması aracılığıyla duygusal tükenmişliği tahmin ettiği, ancak işkolikliğin duygusal tükenmişlik üzerindeki pozitif etkisinin psikolojik sermayesi yüksek olan bireylerde azalacağı varsayılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, işkolikliğin iş-yaşam çatışması aracılığıyla duygusal tükenmişliği etkilediği, ancak söz konusu aracılık ilişkisinin psikolojik sermayenin orta ve yüksek seviyelerinde anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Yapılan incelemelerde, psikolojik sermayenin iş-aile çatışması duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleyici rolünün olmadığı, sadece işkoliklik iş-aile çatışması arasıdaki ilişkide düzenleyici rol üstlendiği görülmüştür. Sonuçlar, psikolojik sermayenin işkolikliğin iş-aile çatışması üzerindeki pozitif yöndeki etkisini azaltarak, işkoliklik eğilimlerin iş-aile çatışmasını arttırma olasılığını azalttığını göstermektedir. Ancak psikolojik sermayenin iş-yaşam çatışması-duygusal tükenmişlik arasındaki ilişkide düzenleyici etkiye sahip olmaması, iş-aile çatışması belli bir seviye ulaştığı takdirde, psikolojik sermayenin duygusal tükenmişliği azaltmada herhangi bir koruyuculuğunun bulunmadığını göstermektedir. Elde edilen bulgular iş-aile çatışmasının ve işkolikliğin duygusal tükenmişlik gibi olumsuz çıktılar ile ilişkili olduğunu; psikolojik sermayenin ise belirli bir noktaya kadar çalışanları koruyan bir mekanizma olarak rol aldığını göstermektedir. Buradan hareketle yöneticilere çalışanların psikolojik sermaye kaynaklarını geliştirmeleri ve iş-aile çatışması ve işkoliklik eğilimlerin ortaya çıkmasını engellemeleri veya zararlı etkilerini azaltabilmeleri için faydalı olabileceği düşünülen çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

Factors such as globalization, competition, and changing business structure prevent a fair division of limited time between work and family areas, and pressures to meet growing demands forces employees to spend more time at work. It is believed that these changes increase the likelihood of conflict between the work and family areas and if precautions are not taken lead to chronic conditions such as emotional exhaustion. However, work-family conflict does not have the same consequences for everyone; some people are expected to have more advantage because of their personal resources, while others are more prone to experience emotional exhaustion due to their personal inclinations. Based on this, the purpose of this study is to determine whether psychological capital and workaholism have a moderating effect on the relationship between work-family conflict and emotional exhaustion. The relationships between work-family conflict, emotional exhaustion, workaholism and psychological capital were examined under two models using data collected from white-collar employees employed in the financial sector over a single period of time. As part of this study, two separate models were proposed which examined the possible relationships between the variables based on the literature, and the analysis of each model was carried out using PROCESS Macro developed by Hayes (2018). When we examined the results it was seen that while work-family conflict positively predicted emotional exhaustion the effect of family-work conflict on emotional exhaustion was not statistically significant. It was also found that workaholism and psychological capital did not have a moderating effect on the relationship between work-family conflict and emotional exhaustion. In the alternative model, it is assumed that workaholism predicts emotional exhaustion through work-family conflict, but the positive effect of workaholism on emotional exhaustion will decrease in individuals with high psychological capital. According to the findings, it was found that workaholism effects emotional exhaustion through work-family conflict, but the mediation in question is only significant at the medium and high levels of psychological capital. It was also found that psychological capital moderated the relationship between workaholism and work-family conflict and did not have a moderating role on the relationship between work-family conflict and emotional exhaustion. The results showed that psychological capital reduces the negative impact that workaholism causes on work-family conflict thus reducing the likelihood that workaholic tendencies will lead to work-family conflict. But the fact that psychological capital does not moderate the relationship between work-family conflict and emotional exhaustion shows that psychological capital does not provide any protection in reducing emotional exhaustion if work-family conflict has reached a certain level. The findings show that work-family conflict and workaholism are associated with negative outcomes such as emotional exhaustion, while psychological capital plays a role as a mechanism that protects employees to a certain point. Thus, several suggestions which were thought to be useful were made to managers to help develop employees' psychological capital resources and to try and reduce the harmful effects or prevent the emergence of work-family conflict and workaholism.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    651887

    The relationship between emotional labor and burnout among cabin crew: The roles of person-job fit and work-family conflict

    Kabin ekipleri arasında duygusal emek ve tükenmişlik ilişkisi: Kişi-iş uyumu ve iş-aile çatışmasının rolü

    GAMZE İPEK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2020

    Psikolojiİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Örgüt Psikolojisi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İDİL IŞIK

  2. Tez No

    686836

    İş-aile ve aile-iş çatışmasının duygusal tükenmeye etkisinde stresin aracı, işkoliklik ve uyku probleminin düzenleyici etkisi

    Mediatiton effects of stress and moderator effect of workaholism and sleep disorder on the relationship between work-family/family work conflict and emotional exhaustion

    ÖZGE YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    İşletmeGümüşhane Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ORKUN DEMİRBAĞ

  3. Tez No

    861564

    Enerji sektöründe çalışanların iş yükü algısının mesleki tükenmişliğe etkisinde iş-aile çatışmasının aracılık rolü üzerine bir araştırma

    A research on the mediating role of work-family conflict on the effect of workload perception on professional burnout of employees in the energy sector

    TUBA KOŞARSOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    İşletmeİSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİ

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU ÖZGÜL

  4. Tez No

    481503

    An examination of work-family conflict from the self-determination theory perspective

    İş-aile çatışmasının öz-belirleme kuramı çerçevesinde incelenmesi

    ASLI YALÇIN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    PsikolojiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. REYHAN BİLGİÇ

  5. Tez No

    620353

    Aile hekimlerinin elektronik sağlık kayıt sistemi hakkındaki görüşleri ve elektronik sağlık kayıtlarının aile hekimlerinin tükenmişliği üzerindeki etkileri

    The opinions of family physicians about the electronic health record system and the effects of electronic health records on the burnout of family physicians

    MESUT ŞAHİN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Aile HekimliğiPamukkale Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TAMER EDİRNE

Geri Dön