Türkçedeki durum eklerinin anadilde ve ikinci dilde işlemlenmesi
The processing of Turkish case suffixes in native language and second language acquisition
- Tez No: 661543
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET AYGÜNEŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Education and Training, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Durum özellikleri, bir tümcenin temel ögelerinin bir biçimbirim yardımıyla dilbilgisel işlevlerin açık bir şekilde ifade edilmesi olarak tanımlanmaktadır (Spencer ve Zwicky, 1998). Buna ek olarak, durum özellikleri, özne ve nesne gibi tümcenin temel ögelerinin dilbilgisel işlevlerinin tanımlanmasını sağlayan biçimbirimlerdir (Spencer ve Zwicky, 1998). Çoğunlukla eylemi sonda olan ve serbest sözcük dizilişine izin veren Türkçe, Rusça, Baskça, Japonca, Fince, Almanca gibi dillerde tümcedeki öğelerin rolleri hakkında bilgi vermek için kullanılmaktadır (Díaz B., v.d., 2011). Durum özellikleri sözdizimsel, biçimbilimsel ve anlambilimsel süreçlerin hepsi ile ilişkilendirilmektedir (Frisch ve Schlesewsky, 2005). Bu nedenle, bu dilsel özellik benzersiz derecede çok boyutluluk ile karakterize edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkçede + belirtili ve – belirtili nesnelerin işlemleme sürecine nasıl etki ettiğini belirlemek ve nesne durumu ile özne durumunun yetkilendirilmesinde işlemleme farklılığının olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu amaç için öz ilerlemeli okuma yöntemi uygulanmıştır. Yapılan ilk analizde + belirtili nesnelerin -belirtili nesnelere göre daha kolay işlemlendiği belirlenmiştir. Bunun olası nedenleri olarak +/- belirtili nesnelerin özgüllük ve belirtililik özelliklerinin farklı olması ve – belirtili nesnelerin eylemle yalancı geçişim oluşturması ve bunun da ek işlemleme maliyeti oluşturması görülmektedir. Özne ve nesne durum özelliklerinin incelendiği ikinci analizde ise özne durumunun işlemlenmesinin nesne durumunun işlemlenmesine göre daha fazla işlemleme yükü oluşturduğu görülmektedir. Nesnenin durum özelliğinin EÖ içerisinde yetkilendirilmesinin aksine öznenin durum özelliğinin ZÖ içerisinde yetkilendirilmesi, dahası özne-eylem arasındaki çizgisel mesafenin fazla olması ve öznenin yetkilendirilmesinde daha fazla özelliğin devreye girmesinin bu farklılığa neden olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Case suffixes are defined as expressing the grammatical functions of the main arguments of a sentence with the help of a morpheme (Spencer & Zwicky, 1998). Case suffixes are mostly used to give information about the arguments roles of the sentence in verb- final and free word order languages such as Turkish, Russian, Basque, Japanese, Finnish, German (Díaz, et al., 2011). Case suffixes are associated with all syntactic, morphological and semantic processes (Frisch & Schlesewsky, 2005). Therefore, this linguistic feature is characterized by a unique degree of multidimensionality. The purpose of this study is to determine how + definite and - definite objects affect the processing cost and to reveal whether there is a processing difference in the authorization of object case and subject case. For this purpose, self-paced reading method was applied. In the first analysis, it is determined that + definite objects are processed more easily than the - definite objects. Possible reasons for this are that definiteness and specificity features of + definite and - definite objects are different, and - definite objects create pseudo incorporation with verb, which creates additional processing costs. In the second analysis, in which subject and object case suffixes are examined, it is seen that processing of the subject case creates more processing cost than processing of the object case. It is thought that, contrary to the authorization of the case suffixes of the object within VP, the authorization of the case suffixes of the subject within TP, furthermore the linear distance between subject and verb, and the involvement of more features in the authorization of the subject may cause this difference.
Benzer Tezler
- Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Arap öğrencilerin durum eklerinin öğrenimi ile ilgili görüşleri
Opinions of Arab students who learn Turkish as a foreign language regarding learning prepositions
LAMİAA SALAH THABET
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET GÜRLEK
- Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde Türkçe dil bilgisi ve ad durum eklerine ilişkin öğrenci görüşleri
Student opinions regarding the Turkish grammar and nominal case suffixes in teaching Turkish as a foreign language
HATİCE ÇİĞDEM YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DilbilimGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN GÜZEL
- Türkçe konuşan işitme engelli çocukların ad durum eklerini kullanım becerilerinin incelenmesi
Investigation of hearing imparied childrens use of nominal suffixes in Turkish
DUYGU EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DilbilimAnadolu ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapistliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET CEM GİRGİN
- Case grammar and case roles in Turkish
Durum kuramı ve Türkçe'de durum ekleri üzerine bir çalışma
BAŞARAN TÜRKER
- Almanca ve Türkçede çekim ekleri
Inflectional endings in german and Turkish
MEHMET DUDAR CANLI
Doktora
Türkçe
2018
Alman Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN ZENGİN
