The relation between environmental consciousness and evaluation of post-consumer recycled plastic products
Çevre bilinci ile geri dönüştürülmüş plastikten üretilenürünlerin değerlendirilmesi arasındaki ilişki
- Tez No: 666251
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF KÜÇÜKSAYRAÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Ürünleri Tasarımı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 233
Özet
Günümüzde etkileri gözle görünür şekilde artan küresel iklim krizi, toplumun her kesiminde çevresel bilincin artmasına yol açmıştır. Bilgiye ulaşmanın kolaylaşmasıyla beraber bireyler, tükettikleri ürünlerin imalatından yok edilişine dek sürecin tüm aşamalarına dair kaynaklara erişim sağlayabiliyorlar. Bu özgürlük beraberinde kullanıcılara kendi yararlarına olduğu kadar gezegen için de en faydalı ürün ya da sistemleri tanıma ve tercih etme imkanını getiriyor. Üretim ve tüketim alışkanlıklarının büyük ölçüde plastik odaklı olması yer altı sularının zehirlenmesi, okyanusların kirlenmesi, suda yaşayan canlıların sindirim sistemlerini işgal eden plastic parçaları nedeniyle ölmesi gibi pek çok çevresel soruna neden olmaktadır. Plastik, dayanıklılığı ve ekonomik avantajları nedeniyle endüstride tercih edilirken; onu bu kadar uzun ömürlü kılan özellikleri sebebiyle aslında yarardan ziyade zarara sebep olmaktadır. Doğrusal ekonomi sistemi dünya genelinde artık aşamalı olarak yerini döngüsel ekonomiye bırakacaktır. Ancak geçişin tam anlamıyla sağlanmasına uzun yıllar olmasıyla birlikte, her geçen dakika milyonlarla tonluk plastik üretimi ve tüketimi devam etmektedir. Peki bu sorun nasıl çözülebilir? Elbette akla ilk gelen çözüm plastiğe olan ihtiyacımızı azaltmak adına, terchihlerimizi ürünlerin sürdürülebilir alternatiflerinden yana kullanarak. İzlenmesi gereken aşamalar sırasıyla ihtiyaç olmayan plastiği reddetmek, plastic kullanımını önemli ölçüde azaltmak, var olan plastic eşyaları tekrar tekrar kullanmak, plastiğe yeni işlevler katmak ve son aşamada ise plastiği geri dönüştürmek olmalıdır. Üretim esnasında oluşan atıklar endüstride tekrar ham madde olarak yıllardır kullanılmaktadır. Ancak plastik atığın, kullanıcılardan ve okyanuslardan toplanarak çeşitli işlemlerden geçmesi ve tekrar üretim döngüsüne katılması göreceli olarak yeni bir uygulamadır. Kullanıcı sonrası geri dönüştürülmüş (PCR) plastiğin günlük ihtiyaç objelerine dönüştürülerek ekonomiye geri kazandırılması, ham madde ihtiyacını ve buna bağlı olarak karbon salınımını azaltması olduçka olumlu bir gelişmedir. Fakat bu yeni malzemenin kullanıcıların gözünde nasıl bir yere sahip olduğuna dair literatürde henüz fazla bilgi bulunmamaktadır. Özellikle PCR plastikten üretilen ve kullanımı sırasında yakın temas gerektiren ürünler, kullanıcılara farklı yönleri ile riskli gelebilir. Ürünlerin ve sistemlerin sürdürülebilir alternatiflerini tercih etmek çevreye duyarlı davranışlara bir örnektir. Literatürde bu davranışlar yüksek çevre bilinci, çevresel bilgi, çevresel kimlik, çevresel kaygı gibi parametreler ile doğrudan ilişkilendirilmektedir. Peki ya bu ürünlerin tercih edilmesinde duyguların rolu nedir? Bu tez kapsamında duyguların ve çevresel bilincin PCR plastik ürünlerin değerlendirilmesinde oynadığı rol incelenmiştir. Bu araştırma çalışmasının bulgularıyla tasarımcılara, her çevresel bilinç düzeylerinden tüketicinin PCR plastik ürünleri olumlu değerlendirmeleri adına ürünlerini duygusal açıdan geliştirmelerini sağlayacak içgörüler sağlamak hedeflenmiştir. Bu çalışma 7 bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm, çalışma konusu hakkında genel bilgi sağlar; çalışmanın kapsamını ve araştırma sorularını sunar. İkinci bölüm, plastiğin tasarım malzemesi olma yolculuğuna dair tarihsel bilgi verir. Üçüncü bölüm, plastik kirliliği ile mücadele için alınan tasarım odaklı eylemleri örneklendirmekte ve geri dönüşüm sürecini ayrıntılı olarak açıklamaktadır. Yeşil tüketicilik, çevre yanlısı davranış, ürün duyguları gibi kavramlar dördüncü bölümde literatürdeki çalışmalarla açıklanacaktır. Literatür taramasından sonra; araştırma metodolojisi açıklanmıştır. Altıncı bölümde araştırmanın bulguları sunulur ve son olarak bulgular yardımıyla araştırma soruları yanıtlanır ve tartışılır. Araştırmada kullanmak üzere tekstil, yeme-içme ve kişisel hijyen olmak üzere toplamda üç ürün kategorisi belirlenmiştir. Her kategoriyi incelemek için dörder adet kullanıcıyla yakın temas gerektiren ürün seçilmiştir. Araştırma sorularını yanıtlamak adına, katılımcıların kendi kendilerine cevaplayabilecekleri online bir anket formu hazırlanmış ve kartopu örneklemesiyle katılımcılara ulaştırılmıştır. Formun ilk kısmında kullanıcılar çevresel bilinç düzeylerini ölçmek için 22 adet soru yöneltilmiştir. Soruları yanıtlarken çevreci davranışlarını 5 üzerinden puanlamaları istenmiştir. nİkinci kısmında 12 ürünün duygusal değerlendirmelerini yapmaları istenmiştir. Duygusal değerlendirme için Pietr Desmet'in geliştirdiği PrEmo yani“Ürün Duygu Ölçüm Aracı”yazılımda kullanılan duygu seti kullanılmıştır. PrEmo, bir ürünün görünümüyle kullanıcıda uyandırdığı duyguları ölçmek için tasarlanmış bir yazılımdır. Yazılımın arayüzü, bu duyguların evrensel ifadelerini temsil eden dinamik yüz, vücut ve ses ifadeleri aracılığıyla canlandırılmış bir karakterin 14 farklı duygusal durumundan oluşur. Bu 14 duygudan yedisi olumlu (yani arzu, hoş şaşkınlık, ilham, eğlence, hayranlık, tatmin, hayranlık) ve yedisi olumsuzdur (ör. Kızgınlık, aşağılama, tiksinme, hoş olmayan sürpriz, tatminsizlik, hayal kırıklığı ve can sıkıntısı). Katılımcılardan PCR plastik ürünlerin onlarda uyandırdığı olumlu ta da olumsuz duyguları formu kullanarak raporlamaları istenmiştir. Katılımcılara ürünün imal edildiği malzemenin bilgisi ürünün fotoğrafıyla birlikte verilmiştir. Sonraki aşamada PCR plastik malzeme hakkında kısa bir bilgilendirme metni yer almaktadır. Dördüncü aşamada, PCR plastik malzemenin katılımcının satın alma kararını ne yönde etkilediğini belirtmesi; olumsuz etkilediği koşulda bunun hangi risk ya da risklere bağlı olduğunu aktarması istenmiştir. Formun son aşamasında ise cinsiyet, eğitim düzeyi, yaş gibi demografik bilgiler sorulmuştur. Araştırmaya toplamda 239 katılımcı internet üzerinden iletilen formu doldurarak değerlendirmelerini raporlamışlardır. Katılımcılar yapılan iki aşamalı kümeleme analizi sonucunca çevresel bilinç düzeylerine göre üç gruba ayrılmıştır, bunlar; çevre bilinci aşırı yüksek katılımcılar, çevre bilinci ortalama düzeyde olan katılımcılar ve düşük çevre bilincine sahip katılımcılar olarak sıralanabilir. Katılımcılar tarafından en sık bildirilen olumlu duygu ilham iken, en sık bildirilen olumsuz duygular tiksinti ve memnuniyetsizliktir. Ürünler arasından en olumlu değerlendirmeye sahip ürün sabunluk olurken, en az olumlu değerlendirme erkek bokserı için yapılmıştır. En az olumsuz değerlendirmeye sahip ürün losyon şişesidir. En olumlu olarak değerlendirilen ürün grubu kişisel hijyen ürünleri olarak belirlenmiştir. Kişisel hijyen ürünlerininden sonra en fazla olumlu değerlendirmeye sahip ürün grubu yeme-içme, son olarak da tekstil grubu ürünleridir. En fazla duyguya sebebiyet veren ürün grubu kişisel hijyen ürünleridir. Bunu yemeiçme ve tekstil grubu izlemektedir. Bulgular genel olarak değerlendirildiğinde çevre bilincinin PCR plastik ürünlerinin yeşil satın alma davranışları üzerindeki olumlu etkisi beklentilerle büyük ölçüde örtüşmektedir. Çevre bilincinin PCR plastik yeme-içme ve kişisel hijyen ürünlerinin satın alma davranışına olumlu etkisi beklentilerle tutarlı sonuçlar vermektedir. Sonuç olarak, beklentilerin aksine bir sonuç olmadığı gerçeğinden yola çıkarak, PCR plastik ürünlerinin çevreye duyarlılık düzeyi ile çevreci satın alma davranışı arasında kısmen de olsa anlamlı bir ilişki olduğunu söylemek mümkündür. Çalışmada verileri bir yazılım yardımı olmadan manuel olarak toplayarak anlamlı bulgular sunmak mümkün olmuştur. Bu araştırma, çeşitli düzeylerde çevre bilincine sahip tüketiciler tarafından yakın ilişkili PCR plastik ürünlerinin değerlendirlmesine dair teorik anlayışa katkıda bulunur. Farklı ürün kategorileri farklı pazarlama ve tasarım yaklaşımları gerektirdiğinden bu araştırmanın bulguları ile tasarımcılar, tasarımlarının duygusal tepkilerini kontrol edebilir ve hatta PCR plastik malzeme ile algılanan risklerin ve hoş olmayan duygularının üstesinden kullanıcılarda hoş duygular uyandırarak gelebilir. Araştırmanın hedefi ortaya konan bulgular ile şirketlerin PCR plastik ürünlerinin farklı tüketici gruplarında farklı duygular uyandırdığını ve hedeflenen tüketici gruplarına duyuşsal duyguları ortaya çıkarmak için ürünlerini nasıl geliştireceklerini anlamalarına yardımcı olmaktır.
Özet (Çeviri)
Within the scope of the thesis, the association between environmental consciousness and the emotional appraisal of post-consumer recycled plastic products has been examined. Additionally, both the positive and the negative effects of the PCR plastic material on the purchase decision of participants with various levels of environmental consciousness has been evaluated. At this point, it is vital to abandon our linear economy and make a decisive shift into the circular economy model. Even if it is done this instant, what are we going to with plastic waste until the transition from linear to a circular economy is complete? This study consists of seven chapters. The first chapter aims to introduce the research study by providing background information, and presenting the purpose of the study, the scope, and the research questions. The second chapter aims to give general information about the history of plastic as a design material. The third chapter exemplifies the design-oriented actions taken to combat plastic pollution and explains the recycling process in detail. Notions such as green consumerism, pro-environmental behavior, product emotions will be explained by studies in the literature in the fourth chapter. After the literature review; the research methodology is explained. The findings of the research are presented and finally, in the discussion, the findings of the research are shared. In total, twelve different high-involvement PCR plastic products from three product groups; textile, food & drink, and personal hygiene are presented to the participants using a self-administered online questionnaire. Participants are asked to report the emotions elicited by the stimuli using an adapted version of Product Emotion Measurement Instrument (PrEmo). PrEmo is a non-verbal online self-report instrument which consists of 14 emotions. Of these 14 emotions, seven are pleasant; desire, pleasant surprise, inspiration, amusement, admiration, satisfaction, fascination, and seven are unpleasant; indignation, contempt, disgust, unpleasant surprise, dissatisfaction, disappointment, and boredom. The main study carried out with 239 participants whom later divided into three participant groups using two-step cluster analysis according to their level of environmental consciousness; the extremely concerned, the moderately concerned, and the slightly concerned consumers. The most frequently reported pleasant emotion is inspiration and unpleasant emotions are disgust and dissatisfaction. While the most positively appraised product is the soap tray, the least positively appraised products are the men's boxers. Men's boxers are the most negatively appraised products. The least negatively appraised product is the lotion bottle. The most positively appraised product group is personal hygiene products, followed respectively; food & drink, and textile products. Overall, the positive association between environmental consciousness and perception of PCR plastic products substantially coincides with the expectations. The positive relation between the level environmental consciousness and the emotional appraisal of PCR plastic food & drink and personal hygiene products yields consistent results with the expectations. In conclusion, based on the fact that there is no result contrary to expectations, it is possible to say that there is a somewhat meaningful relationship between the level of environmental consciousness and green purchase behavior of PCR plastic products.
Benzer Tezler
- Sigortada dağıtım ve tutundurma metodları
Başlık çevirisi yok
BANU GÖNENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
SigortacılıkMarmara ÜniversitesiSigortacılık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN GÜRBÜZ
- Kentsel mekanda konut sorununa bir çözüm olarak gecekonduların değerlendirilmesi
The Evaluation of squatter settlements as a solution to housing problem in urban space
HALİL DİNÇEL
- Mevcut konut stokunda yenileştirme yaklaşımları: 1930-1970 dönemi modern konut yerleşmelerine yönelik bir model önerisi
Housing regeneration approaches in existing housing stock: A model for 1930-1970 period modern housing settlements in Turkey
HATİCE SADIKOĞLU
Doktora
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA AHSEN ÖZSOY
- Mimari kuramda post-antroposentrik bir yaklaşım: Hayvanı mimarlık nörofenomenolojisinde edinimleri bağlamında tartışmak
A post-anthropocentric approach in architectural theory: Debating on the animal in the context of its possessions in architectural neurophenomenology
UĞUR SARIŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER
- İşletmelerde üretim ve çevreyi bütünleştirmede ıso 14000 yaklaşımı: Bir alan araştırması
Iso 14000 approach on integration of production and environment in managements: A field work
ZEHRA GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Siyasal BilimlerKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. NUSRET GÖKSU