Geri Dön

Proaktif kişiliğin ve kontrol odağının yenilikçi iş davranışına etkisinde işe adanmanın aracı rolü: Yiyecek içecek çalışanlarına yönelik bir uygulama

The mediating role of work engagement on the effect of proactive personality and locus of control on innovative work behavior: An application for food and beverage employees

  1. Tez No: 666777
  2. Yazar: MEHMET TEKELİ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AZİZ GÖKHAN ÖZKOÇ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Turizm, İşletme, Tourism, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 203

Özet

Bu araştırmanın amacı, yiyecek içecek çalışanlarında proaktif kişiliğin ve kontrol odağının yenilikçi iş davranışına etkisinde işe adanmanın aracı rolünü test etmektir. Araştırmanın amacı doğrultusunda, araştırma hipotezleri geliştirilmiş ve kuramsal bir model oluşturulmuştur. Araştırmanın teorik kısmında detaylandırılan proaktif kişilik, kontrol odağı, yenilikçi iş davranışı ve işe adanma etkileşimine dair önermelerin ampirik bazda çözümlenmesi amacıyla, alan araştırması yapılmış ve veriler anket tekniği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın evrenini, Antalya ilinde bulunan 5 yıldızlı otel işletmelerinin yiyecek içecek çalışanları oluşturmaktadır. Bu kapsamda 432 yiyecek içecek çalışanından, anket tekniği kullanılarak araştırma verileri elde edilmiştir. Araştırmada olasılığa dayalı olmayan örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler istatistik programlarına yüklenmiş ve uygun analiz teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın kuramsal çerçevesi doğrultusunda geliştirilen araştırma hipotezlerinin sınanabilmesi amacıyla, yapısal eşitlik modelinden (Structural Equation Modeling-SEM) yararlanılmıştır. Bu doğrultuda, öncelikle araştırmada kullanılan ölçeklerin geçerlik ve güvenirliklerine bakılmıştır. Hipotezlere ilişkin bulgular ise doğrudan ve dolaylı etkiye ilişkin oluşturulan yapısal modeller aracılığıyla test edilmiştir. Araştırma bulgularına göre proaktif kişiliğin ve işe adanmanın yenilikçi iş davranışı üzerinde pozitif yönlü anlamlı bir etkisi varken, dış kontrol odağının negatif yönlü anlamlı bir etkisi bulunmaktadır. Ancak iç kontrol odağının yenilikçi iş davranışı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca proaktif kişilik ve iç kontrol odağının işe adanma üzerinde pozitif yönlü anlamlı bir etkisi tespit edilmiştir. Ancak dış kontrol odağının işe adanma üzerinde herhangi bir anlamlı etkisinin olmadığı saptanmıştır. Araştırmada, işe adanmanın aracılık rolünü tespit edebilmek için toplam, doğrudan ve dolaylı etkilere bakılmıştır. İşe adanmanın aracılık etkisinin anlamlı olup olmadığının test edilmesi için ise Bootstrapping yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda proaktif kişiliğin ve iç kontrol odağının yenilikçi iş davranışına etkisinde işe adanmanın aracı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Ancak dış kontrol odağının yenilikçi iş davranışına etkisinde işe adanmanın herhangi bir aracı etkisi tespit edilememiştir.

Özet (Çeviri)

The aim of the study was to discover the mediating role of work engagement over the effect of proactive personality and locus of control on the innovative work behavior of the workers in the field of food and beverage. In line with the objective, the hypotheses were devised and a conceptual model was constituted. A broad review of the literature was carried out and related data were collected via the application of survey technique in order to empirically analyse the terms proactive personality, locus of control, innovative work behavior, and the work engagement interaction, which were elaborated in the theoretical part of the study. The food and beverage workers of five-star hotel companies operating in the province of Antalya was the research universe of the study. With this respect, the research data were elicited from 432 food and beverage workers through the employment of the questionnaire technique. In the research, convenience sampling, one of non-probability sampling methods, was employed. The data obtained were then uploaded to statistics programme and analyzed via proper techniques. So as to test the research hypotheses, Structural Equation Modeling was benefitted from. Accordingly, the validity and reliability of the scales applied in the research were priorly investigated. The findings regarding the hypotheses were then tested via structural models aiming to estimate direct and indirect effects. The findings of the research indicated that whereas proactive personality and work engagement had a significant positive effect on innovative work behavior, external locus of control posed a significant negative effect. On the other hand, it was found out that internal locus of control did not pose a significant impact on innovative work behavior. Furthermore, it was detected that proactive personality and internal locus of control had a significant positive effect over work engagement. On the other hand, it was determined that external locus of control had no significant effect on work engagement. In the study, total, direct and indirect impacts were investigated to be able to identify the mediating role of work engagement, and Bootstrapping method was employed to test whether the mediating role of work engagement was significant. In this context, it was signified that work engagement had a mediating effect on the effect of proactive personality and internal locus of control on innovative work behavior. On the other hand, no mediating effect of work engagement was detected on the effect of external locus of control on innovative work behavior.

Benzer Tezler

  1. Yöneticilerde gelecek odaklılık eğilimi ve kurumsal performans üzerine etkisi

    Future orientation of managers and impact on organizational performance

    SALİH AKYÜREK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    İşletmeGazi Üniversitesi

    İşletme Bölümü

    PROF. DR. BİROL BUMİN

  2. Üniversite öğrencilerinin kariyer uyumlarını yordamada psikolojik sağlamlık, bilişsel esneklik ve proaktif kişiliğin rolü

    The role of psychological resilience, cognitive flexibility and proactive personality in predicting career adaptability of university students

    MEHMET ZİYAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Eğitim ve ÖğretimÇukurova Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OĞUZHAN KIRDÖK

  3. Proaktif kişilik ve bireysel yenilikçiliğin girişimcilik eğilimi üzerindeki etkisi: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesinde bir uygulama

    The effect of proactive personality and individual innovation on entrepreneurial tendency: An application in Agrı İbrahim Çecen University

    NİHAL ÖZKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    İşletmeAğrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCAN KESER

  4. Proaktif kişilik ve iş becerikliliğinin problem çözme becerilerine etkisi: Turist rehberleri üzerine bir araştırma

    The effect of proactive personality and job crafting on problem solving skills: A study on tourist guides

    ZUHAL YAŞAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    TurizmAnadolu Üniversitesi

    Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OKTAY EMİR

    DOÇ. DR. YASİN KELEŞ

  5. Psikolojik güçlendirmenin öz liderliğe etkisinde proaktif kişiliğin aracı rolü: Havacılık sektörüne yönelik bir araştırma

    The instrumental role of proactive personality in the effect of psychological empowerment on self leadership: A research for the aviation sector

    MESUT ÖZTIRAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    İşletmeİstanbul Aydın Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SALİH GÜNEY