Bilişsel temelli duygusal zekâ psiko-eğitim programının ortaokul öğrencilerinin boyun eğici davranışları, benlik saygıları, sosyal becerileri ve okula uyum düzeyleri üzerindeki etkisi
Effect of a cognitive-based emotional intelligence psycho-education program on submissive behavior, self-esteem, social skills and school adjustment levels of middle school students
- Tez No: 671319
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE ODACI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Bireylerin yaşamında duyguları anlamlandırma, yönetebilme becerileri oldukça önemlidir. Özellikle duygusal ve sosyal gelişim alanlarında hızlı değişim yaşayan ergenler için duyguları tanıma, değerlendirme ve yönetebilme becerileri birçok sosyal ve kişisel kazanımı beraberinde getirmektedir. Bu araştırmada bilişsel temelli duygusal zekâ psiko-eğitim programının ortaokul öğrencilerinin boyun eğici davranışları, benlik saygıları, sosyal beceri ve okula uyum düzeyleri üzerindeki etkiliği sınanmıştır. Yarı deneysel desene göre tasarlanan bu araştırmanın çalışma grubu deney, plasebo ve kontrol gruplarına seçkisiz olarak atanmış 45 ortaokul öğrencisinden oluşmaktadır. Deney grubu, plasebo ve kontrol gruplarının her birinde 15'er öğrenci bulunmaktadır. Deney grubundaki öğrencilere 12 oturum süren bilişsel temelli duygusal zekâ psiko-eğitim programı uygulanmıştır. Plasebo grubundaki öğrencilerle 12 oturum süren etkileşim grubu oturumları gerçekleştirilirken, kontrol grubunu oluşturan öğrencilerle herhangi bir müdahale yapılmamıştır. Araştırmanın verileri, deney, plasebo ve kontrol gruplarındaki öğrencilere uygulanan ön test, son test, izleme ölçümleri (birinci izleme ve ikinci izleme) ile elde edilmiştir. Veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu (KBF), Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği (BEDÖ), İki Boyutlu Benlik Saygısı Ölçeği (Kendini Sevme ve Öz-Yeterlik Ölçeği-KSÖYÖ), Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) kullanılmıştır. SPSS 23.0 paket programına aktarılan verilerin analizinde Tek Yönlü Varyans Analizi, Karışık Ölçümler İçin İki Yönlü Varyans Analizi ve Bonferroni Çoklu Karşılaştırma Testinden yararlanılmıştır. Deneysel müdahalenin etki büyüklüğünü belirlemek için kısmi eta kare değerlerine bakılmıştır. Araştırma sonuçları, bilişsel temelli duygusal zekâ psiko-eğitim programının öğrencilerin boyun eğici davranışlarını azaltmada, benlik saygısı ile sosyal beceri ve okula uyum düzeylerini artırmada etkili bir program olduğunu ortaya koymuştur. Müdahale programının boyun eğici davranışlar ile sosyal beceri ve okul uyum düzeyleri üzerindeki etkililiğinin 1 ay ve 3 aylık süre zarfında kalıcılık göstermediği, programın benlik saygısı üzerindeki etkisinin kalıcılığının 1 aylık süre ile sınırlı kaldığı bulgulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, ilgili alan yazının sunduğu bilgiler ışığında tartışılmış ve ileride yapılacak çalışmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The skills in giving meaning to and managing feelings are very important in an individual's life. Adolescents, especially experiencing rapid change in emotional and social development areas, require many social and personal acquirements for identification of feelings, and assessment and management skills. In this research, the efficacy of a cognitive-based emotional intelligence psycho-education program was tested in terms of the submissive behavior, self-esteem, social skills and school adjustment levels of middle school students. The study group, placebo and control groups in this research, designed according to the semi-experimental pattern, comprised 45 middle school students assigned randomly to the groups. The experiment group, placebo and control groups each contained 15 students. Students in the experiment group were administered a cognitive-based emotional intelligence psycho-education program lasting 12 sessions. Students in the placebo group completed interaction group sessions lasting for 12 sessions, while students in the control group did not receive any intervention. Research data were obtained from pre-test, post-test and follow-up measures (first follow-up and second follow-up) administered to students in the experiment, placebo and control groups. Data collection tools included the Personal Information Form (PIF), Submissive Behavior Scale (SBS), Two-Dimensional Self-Esteem Scale (Self-love and Self-efficacy Scale (SLSES), and Walker-McConnell Scale of Social Competence and School Adjustment (WMC-SSCSA). Data uploaded to the SPSS 23.0 program were analyzed with the one-way analysis of variance, two-way analysis of variance for mixed measures and Bonferroni multiple comparison test. The partial eta square values were examined to determine the effect size of the experimental intervention. The research results reveal that the cognitive-based emotional intelligence psycho-education program was an effective program to reduce submissive behavior of students, and increase self-esteem, social skills and school adjustment levels. The efficacy of the intervention program on submissive behavior, social skills and school adjustment levels was not permanent for the 1-month and 3-month durations, and the permanence of the effect of the program on self-esteem was documented to be limited to 1-month duration. Results obtained in the research are discussed in light of the literature and recommendations are made about future studies.
Benzer Tezler
- Psikolojik sağlamlık odaklı psiko-eğitim programının bir grup yetişkinin psikolojik sağlamlık, duygusal zeka ve toplumsal ilgi düzeylerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effects of psychological resilience-oriented psycho-education program on a group of adult psychological resilience, emotional intelligence and social interest levels
MURAT SİNAN ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2021
PsikolojiBursa Uludağ ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİGEN AKÇA
- Bilişsel davranışçı terapi temelli psikoeğitim programının özel öğrenme güçlüğü olan ergenlerin duygusal zeka ve sosyal kaygı düzeylerine etkisi
The effect of cognitive behavioral therapy-based psychoeducation program on emotional intelligence and social anxiety levels of adolescents with special learning disabilities
CANAN KILIÇKAYA
Doktora
Türkçe
2024
HemşirelikAtatürk ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL ASİ KARAKAŞ
- Duygusal zekâ temelli oyun programının çocuklarda duygusal zekâ, bilişsel esneklik ve eleştirel düşünme becerisine etkisi
The effect of an emotional intelligence-based play program on children's emotional intelligence, cognitive flexibility, and critical thinking skills
BURCU KINIK CANDEMİR
Doktora
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN TAYYAR ÇELİK
- Duygusal okuryazarlık eğitimlerinin sosyal zekâ gelişimine yansıması: Arabulucular üzerine bir inceleme
The reflection of emotional literacy training to the improvement of social intelligence: A study on mediators
SULTAN ERGUN
- Duygusal zekanın örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde işyeri yalnızlığının aracı rolü
The mediating role of workplace loneliness in the effect of emotional intelligence on organizational commitment
İREM ÇİNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Kültür ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT TUYSUZ