Osmanlı Türkçesindeki çekimsiz fiil şekilleri üzerine bir inceleme
A study on the non-conjugated verb forms in Ottoman Turkish
- Tez No: 672802
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZKAN ÖZTEKTEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 386
Özet
Genel dil biliminde kelime türü olarak isimler ve fiiller kabul edilir. Fiiller, gramatikal bir zaman ve şahısta bildirilerek bize cümleyi verir. Fiil bildirmesi, fiil kök veya gövdesine şekil (tasarlama kipleri) ve zaman (haber kipleri) çekimleriyle ve şahıs çekimiyle gerçekleşir. Fiiller dilde yalnızca çekime girerek yani yüklem olarak kullanılmazlar. Fiiller, cümle içerisinde çekimlenmeden veya yapıma uğramadan da var olabilirler. Bu var oluş onlara cümle içerisinde çeşitli işlevler kazandırır. Çekime girmeden yani yüklem olmadan cümlede işlerlik kazanan bu yapılara çekimsiz fiil diyoruz. Bunlar isim-fiil (infinitif), sıfat-fiil (partisip) ve zarf-fiillerdir (gerundiyum). Asıl fiiller gibi çekimlenemeyen ve şahıs eklerini alamayan, işlerliğine göre isim çekim eklerini alabilen, geçici niteleyici olan yapılardır. Bu çalışmada öncelikli olarak Türk dili gramerleri taranmış, bu gramerlerdeki çekimsisz fiil şekilleri ile ilgili bilgilere ulaşılmıştır. Daha sonra çekimsiz fiil şekillerini oluşturan isim-fiiller, sıfat-fiiller ve zarf-fiiller hakkında literatür taraması yapılarak tarihî-karşılaştırmalı yöntem ile Osmanlı Türkçesindeki kullanımlarına örnek gösterilmiştir. Gramerler ve transkripsiyon/çeviriyazı metinleri incelenerek Eski Türkçe döneminden beri devam eden ya da Osmanlı Türkçesinde oluşmaya başlamış yapılar gösterilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In general linguistics, as word types are accepted nouns and verbs. Verbs provide us sentence -predicate- by being informed in a grammatical tense and person. Verb intimation occurs with morph (optative mood) and tense (indicative mood) conjugation and personal conjugation to verb root or stem. Verbs are not used in language only by entering the conjugation, that is, as predicate Verbs can also exist without being conjugated or constructed in the sentence. This existence brings them various functions within the sentence. We call these structures, which become functional in the sentence without conjugation, that is, without being predicate, as non-finite verb. These are verbal-noun (infinitive), verbaladjectives (participle) and verbal-adverb (gerundium). These are temporal qualifier structures that cannot be conjugated like actual verbs and cannot take personal suffixes; can take noun inflexional suffix according to their functionality. In this study, firstly, Turkish grammars has been scanned and information about non-finite verb forms in these grammars have been obtained. Afterwards, by making a literature review about verbal-nouns, verbal-adjectives and verbal-adverbs that generate the forms of non-finite verbs, it is exemplified to their use in Ottoman Turkish with the historical-comparative method. By examining grammars and transcription/ transliteration texts, the structures that have been continuing since the Old Turkish period or started to be formed in Ottoman Turkish have been tried to be shown.
Benzer Tezler
- Osmanlı Türkçesindeki eş anlamlı sözcükler üzerine bir inceleme
A study on the synonym words in Ottoman Turkish
BEYZA ELMAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZKAN ÖZTEKTEN
- Osmanlı Türkçesinde imla sorunları çerçevesinde Usul-i İmla (1333-1335) adlı eserin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
Orthographic problems in Ottoman Turkish and transcription and evaluation of the work named Usul-i İmla (1333-1335)
RECEP AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH BAĞDEMİR
- Osmanlı edebiyatında Mem û Zîn mesnevisi ve yayılımı
Mem û Zîn in the Ottoman literature and its propagation
AYHAN TEK
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAVVA NURAN TEZCAN
- Şemseddin Sâmi'nin Kâmûsu'l-A'lâm'ında ismi geçen Osmanlı Dönemi şair ve yazarları (I. II. ve III. cildler)
Başlık çevirisi yok
HÜSEYİN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıQafqaz UniversityTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER OKUMUŞ
- Türkçede Arsène Lupın çevirileri üzerine betimleyici bir çalışma
A descriptive translation study on Arsène Lupin translations in Turkish
GÜLAY GÜLER
Doktora
Türkçe
2022
Batı Dilleri ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE BANU KARADAĞ