Türkçede kuraldışı durum imleme
Exceptional case marking in Turkish
- Tez No: 675241
- Danışmanlar: PROF. DR. SALİH SELÇUK İŞSEVER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Bu çalışma, Türkçedeki kuraldışı durum imleme yapılarını, yeni verilerle inceleyerek KDİ öznesinin durum eşleme ve sözdizimsel konumuna yönelik tartışmalara katkı sunmayı amaçlamaktadır. Alanyazındaki çalışmalara göre, Türkçede KDİ öznesi, ana eylemden belirtme durumunu (i) yerleşmiş tümcenin [Gös,TümÖ] konumundan ya da yerinden uzaktan uyumla, (ii) ana tümcenin [Gös, eÖ] konumuna yükselerek ya da (iii) doğrudan ana tümcede üretilerek almaktadır. Olumsuzluk-niceleyici açısını inceleyecek olursak: (i) kuraldışı durum imlenmiş niceleyiciler, normalde hem dar hem geniş açı okuması alabilenlere göre zorunlu olarak geniş açı almakta ya da (ii) sadece dar açı okuması alabilenlere göre tamamen dilbilgisidışı olmaktadır. Bu veriler, uzaktan uyum açıklamalarının aksine, KDİ öznesinin dar açı okuması kazanabilmesi için geri kurulum yapılamadığı bir Ü-konumuna taşındığına işaret etmektedir. Bir diğer güçlü argüman ise Knecht'in (1986) KDİ öznesinin ana tümcedeki [Gös, ZÖ] konumuna yükselebildiğini gösteren edilgenleştirme incelemesidir. Bu taşıma, Uygunsuz Taşıma Yasağı da göz önünde bulundurulursa, ancak KDİ öznesinin taşımadan önce Ü-bar olmayan bir konumda bulunmasıyla mümkün olabilmektedir. Öneri olarak, Mizuguchi (2019) çerçevesinde Türkçe KDİ tümcelerinde yerleşik alanda çift-Birleştirilmiş olduğu varsayılacaktır. Tüm'ün φ-özellikleri Z'ye aktarılmamakta ve bileşik baş TümÖ olarak işlev görmektedir. Bu durumda uyum sondası Tüm'dür. Dahası, yalın durum eşleyicisi Z, Tüm'e baş eklenme ile birleştirildiği için etkin değildir ve uyumun gerçekleşmesi halinde bile yalın durum eşlemesi gerçekleşememektedir. Bu noktada, BelÖ hala yorumlanamaz durum özelliklerine sahiptir ve belirtme durumu alabilmek için ana tümcedeki eÖ'ye yükselmektedir (Chomsky, 1993 gös-baş). [BelÖ+BEL E-uyum] türetimlerinde ise yerleşik alanda φ-eksikli Tüm varsayılacaktır. Bu kez, yerleşik alandaki özne tarafından sondalanmadan, ana tümceye durum güdülü olarak taşınabilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to explore ECM structures in Turkish by presenting novel data to contribute to the discussions on the syntactic positions and case checking properties of ECM-subjects, which are argued to get their accusative case from the matrix verb by (i) establishing long-distance agreement in either in-situ or embedded [Spec,CP], or either (ii) raising to or (iii) being base-generated in the matrix [Spec,vP]. If we are to investigate the quantifier scope in negated ECM domains: (i) ECM quantifiers take obligatory wide scope for the people who normally get double reading or (ii) derivations are ungrammatical for the people who only get narrow scope reading. This data means, the ECM-subject ends up in an A-position, from where reconstruction is not possible, contrary to the long-distance agreement approaches. Another strong argument comes from Knecht's (1986) passivisation analysis, where the ECM subject could be raised to matrix [Spec, TP], which is only possible if the ECM subject was not in an A-bar position prior to movement, considering the Ban on Improper Movement. As a proposal, I will be assuming a pair-Merged head (Mizuguchi, 2019) in the embedded domain for Turkish ECM clauses, where the φ-features of C is not inherited to the T and the complex head still functions as a CP, which means the probe for agreement is C. Furthermore, NOM case assigner T is inactive due to head-adjunction and even though the agreement is allowed to take place, NOM case checking is not. At this point, as the DP would still have uninterpretable case features, it raises further into matrix vP and gets its ACC case under a local domain (à la Chomsky, 1993 spec-head). For the [DP+acc V-agr] derivations, I will be assuming a φ-defective C in the embedded domain. This time, embedded subject could directly raise to the matrix level for case purposes without being probed by .
Benzer Tezler
- Kuraldışı durum belirleme yapılarında özne-eylem bağımlılığının işlemlenmesinde uzaklık uyum ve anlamsal karışma etkileri
The Effects of distance agreement and semantic interference in the processing of subject-verb dependencies in exceptional case marking structures
SÜHEYDA SARIKAYA
- From past to virtual realities: An art historical look into virtual reality as an art medium
Geçmiş gerçekliklerden sanal gerçekliğe: Sanal gerçeklik medyumuna sanat tarihsel bir bakış
PELİNSU SELİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU BELGİN YETİŞKİN DOĞRUSÖZ
- The impact of lexical-semantic information in verbs on the interpretation of reflexive pronouns in L1 and L2 Turkish
Fiillerdeki sözcük anlamının D1 ve D2 Türkçe'de dönüşlülük zamirlerinin yorumlanması üzerine etkisi
ZELİHA KARGA
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Dilbilimİstanbul Aydın Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ ÇELE
- Non-canonical morphological patterns in Turkish: Evidence from person-number markers
Türkçede kuraldışı biçimsel yapılar: Kişi eklerinden kanıt
MÜNEVVER ERDEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE HAMİDE ASLI GÖKSEL
- Bulanık mantık ve yapay sinir ağları ile Türkçe yazım denetleyicisi
Turkish spell checker and correction with fuzzy logic and artificial neural networks
SİMLA DİLSİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. EŞREF ADALI