Karikatür dili - bir ihlaller dünyası iletişimsel bir değer olarak karikatürün edimbilimsel ve toplumdilbilimsel incelemesi: Çocuk ve yetişkin karikatür dergileri örneği
Cartoon language - a world of violations a pragmatic and sociolinguistic study of cartoon as a communicational value: Case of children and adult cartoon magazines
- Tez No: 676283
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FARUK GÖKÇE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 284
Özet
Mizah, insanlığın ortak kültürel değerleri arasında yer alır. Bu yönüyle evrensel özellikler barındırmakta ve her sosyal toplulukta karşılık bulmaktadır. Sosyal bir fenomen olması nedeniyle sosyoloji, psikoloji, siyaset, iletişim, dil ve kültür gibi çoğu alanla ilgili ve ilişkilidir. Mizahın bu alanlarla olan ilişkisi çok anlamlı ve çok çeşitli yapısal özellikler göstermesi ile sonuçlanmıştır. Bu bağlamda bu çalışma, mizahın ardındaki anlam arayışı ve bu anlamın toplumdilbilimsel bir değişken olan 'yaş' bağlamındaki farklılığını araştırma çabası içerisindedir. Mizahın iletişimsel mesajı, açık ve basit olabildiği gibi çoğu zaman örtük ve karmaşıktır. Bu karmaşa, anlamı çeşitlendirip zenginleştirmekle birlikte kapalı ve gizli bir özellik de katmaktadır. Anlamın anlaşılması için söylenenden çok söylenmek istenen iletinin çözümlenmesi gerekir. Edimbilimsel bir yaklaşım iletinin ardındaki anlamın anlaşılmasını mümkün kılarken, toplumdilbilimsel parametreler de yaş değişkenine dair çeşitliliğin anlaşılmasını mümkün kılmaktadır. Bu noktadan hareketle toplumdilbilimsel bir değişken olan yaş, edimbilimsel ölçütler çerçevesinde araştırmaya dâhil edilmiştir. Bu çalışmada mizahî ve dilsel öğeler barındırması nedeniyle yazınsal ve görsel bir tür olan karikatür örneklem olarak belirlenmiştir. Yaş değişkeni göz önünde bulundurularak yetişkin ve çocuk karikatür dergilerinden seçilen bir korpus oluşturulmuş ve bu korpus edimbilimsel ölçütler ışığında içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Çalışmada yaş değişkeni odağında karşılaştırmalı bir değerlendirme yapılmış olup teorik bağlamda en çok hangi mizah teorisinin kullanıldığına, simgesel bağlamda hangi karakterlere yer verildiğine, tematik bağlamda hangi temaların kullanıldığına, edimbilimsel bağlamda hangi ilkelerin ne düzeyde ihlal edildiğine ve bu bağlamların toplumdilbilimsel bir değerlendirmesine yer verilmiştir. Çalışma sonucunda mizahın oluşumunda çoğunlukla uyumsuzluk teorisinden yararlanıldığını ve edimbilimsel ilkelerin ihlal edildiği gözlenmiştir. İhlal kavramının karikatür mizahının merkezinde yer aldığı bulgusundan hareketle mizah teorileri arasında yer alabilecek şekilde bir 'ihlal teorisi' önerisi geliştirilmiş ve sunulmuştur. Bununla birlikte karikatür dilinin - belirgin birkaç farklılık dışında - yaşa bağlı olarak değişkenlik göstermediği ve buradan hareketle de ortak bir mizah dilini işaret ettiği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Humor is among the common cultural values of humanity. In this aspect, it has universal features and finds a response in every society. Considering it is a social phenomenon, it is associated with many fields such as sociology, psychology, politics, communication, language, and culture. The relationship of humor with these fields has resulted in very significant and various structural features. In this regard, this study attempts to search for meaning behind humor and to investigate the differences of these meanings in the context of the sociolinguistic variant 'age'. The communicative message of humor can be clear and simple, but often implicit and complex. While this complexity diversifies and enriches the meaning, it also adds a closed and covered aspect. In order to grasp the meaning better, the message that is meant must be analyzed rather than the message that is said. While a pragmatic approach makes it possible to understand the meaning behind the message, sociolinguistic parameters make it possible to understand the diversity in the age variant. Accordingly, age as a sociolinguistic variant was included in the study within the framework of pragmatic criteria. In this study, cartoon, which is a literary and visual genre due to its humorous and linguistic elements, was determined as the sample. Considering the age variant, a selected corpus of adult and children cartoon magazines was formed and this corpus was analyzed using the content analysis method in light of pragmatic criteria. A comparative analysis based on the age variant was made in the study. In this regard, it was determined which humor theory was used the most in the theoretical context, which characters were used in the symbolic context, which themes were used in thematic context, and which principles were violated in the pragmatic context. Finally, a general overview of these contexts from the sociolinguistic perspective has been included. As a result of the study, it was observed that the incongruity theory was mostly used in the construction of humor and that pragmatic principles were violated. Based on the finding that the concept of violation is at the center of cartoon humor, a“violation theory”proposal has been developed and presented to be included among the humor theories. However, it was concluded that the language of cartoons - except for a few distinct differences - does not vary depending on the age, and hence indicates a common humor language.
Benzer Tezler
- Ay Dede Mizah Dergisi'nin İncelenmesi
Examination of the Ay Dede Humour Magazine
ÖZLEM COŞKUNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. RAHİM TARIM
- Karikatürün tarihi ve karikatürün grafik sanatlarla ilişkisi
Başlık çevirisi yok
BORA ÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜRBÜZ DOĞAN EKŞİOĞLU
- Karikatürlerle Türkiye'de başörtüsü sorunu (1980-2015)
Headscarf problems and caricatures in Turkey
MERVE CİHANGİROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERCAN KARAKOÇ
- Avrupa Birliği-Türkiye ilişkileri bağlamında karikatürle mizah yaratma eylemi (1980-2016)
The process of humor creation in the cartoons in the context of the relations between European Union and Turkey (1980-2016)
EVRİM ULUSAN ÖZTÜRKMEN
Doktora
Türkçe
2017
Gazetecilikİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR EMEKSİZ
- Karikatür penceresinden Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatı (1923-1940)
Republican Period of Turkish literature through the perspective of caricature (1923-1940)
HÜLYA TEPEDELEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİLEM TERCÜMAN