Tarihsel anlambilimi açısından islami terminolojinin anlam değişiminin incelenmesi: Fetih, cihat ve şehit terimleri örneği
A historical semantic analysis of the semantic change of islamic religious terminology: The cases of fath, jihâd and shahîd
- Tez No: 676524
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSA YILDIZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Religion, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Anlambilim, tarihsel anlambilim, anlam değişimi, İslami terim, bağlam analizi, semantics, historical semantics, semantic change, religious term, contextual analysis
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Dünya ve içerisindeki tüm varlıklar devamlı bir değişim ve dönüşüme maruz kalmaktadır. Bu değişimden, en önemli bilgi alışverişi, iletişim araçlarından biri olan dil ve dilin iletmekle, simgelemekle mükellef olduğu anlamın etkilenmesi de kaçınılmazdır. Anlamın ifade ve aktarım aracı sadece dil olmadığı gibi, anlamı inceleyen tek bilim dalı dilbilim değildir; anlamın incelenmesi disiplinlerarası bir araştırma alanıdır. Bu araştırmada ise anlam dilsel açıdan ele alınmıştır. Genel olarak anlam değişimleri tarihsel anlambilim tarafından ele alınır. Bu araştırmada tarihsel anlambilimin ışığında birer İslami terim olmalarıyla zaten özel bir anlam iklimine dâhil olan fetih, cihat ve şehit terimlerinin; İslami terim olmadan önce ifade ettiği anlamlar ve İslami terim olduktan sonra ifade ettiği anlamlar arasındaki değişimin izi sürülmüştür. Çalışmanın ilk kısmını anlambilim ve anlam değişimi konularının ele alındığı teorik kısım oluşturmaktadır. Ardından bahsi geçen terimler ilk olarak, etimolojik açıdan klasik sözlüklerde, ardından bazı Cahiliye kaynaklarında, ardından Kur'an ayetlerinde ki bu aşamada aralarında ikişer asır bulunan dört büyük tefsirde ve son olarak çoğu İslami terimler sözlüğü olan modern sözlüklerde taranmış ve bağlamsal analiz yapılarak anlam değişimleri ele alınmış ve yorumlanmıştır.
Özet (Çeviri)
World and everything in it are subject to constant change and transformation. Accordingly, it is inevitable that language, which is, among others, an instrument of communication, changes as well, along with the meanings that it denotes and conveys. As language is not the only instrument conveying meaning, linguistics is not the only discipline examining meaning—the study of meaning is an interdisciplinary endeavor. However, meaning is explored in this study largely from a linguistic perspective. Semantic changes are commonly explored by historical semantics. In this study, semantic change of three words, fath, jihâd, and shahîd, are traced by using the tools of historical semantics. These words entered a particular semantic realm as soon as they became Islamic religious terms and therefore their meanings have been transformed from pre-Islamic era to the Islamic era, i.e. after the advent of Islam. The first part of this study is theoretical preliminaries addressing the theoretical concerns of this study in semantics and semantic change. Then, pre-Islamic (Jahiliyya) sources, the Qur'an, major classical Arabic dictionaries, four commonly-used Qur'anic exegeses, and several major modern Arabic dictionaries are scrutinized to detect the occurances of these terms. Lastly, the semantic contexts in which these terms are used are analyzed to track how their meanings have evolved over time.
Benzer Tezler
- Ebû Hâtim er-Râzî ve Kitâbu'z-Zîne adlı eserinin Arap anlambilim tarihindeki yeri ve önemi
Abu Hatim ar-Razi and the place and importance of his book titled Kitab al-Zeenah in the history of Arabic semantics
MANSUR TEYFUR
Doktora
Türkçe
2016
DilbilimUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN TAŞDELEN
- Kur'ân'da k-r-m kökünün etimolojik yapısı ve semantik analizi
Semantic and etymological analysis for k-r-m root in the Qur'an
MUSTAFA NEBHEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KESKİN
- La problématique de l'espace et du temps dans l'écriture d'Assia Djebar et de Nedim Gürsel
Assia Djebar'ın ve Nedim Gürsel'in yazınında zaman ve mekan sorunsalı
CANSU GÜMÜŞTAŞ ŞEN
Yüksek Lisans
Fransızca
2014
Fransız Dili ve EdebiyatıGalatasaray ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SIDIKA SEZA YILANCIOĞLU
- An account of reductionism in biology; practices of molecular biology as instruments
Biyolojide indirgemecilik konusu üzerine bir çalışma; araçlar olarak moleküler biyoloji pratikleri
OZAN ALTAN ALTINOK
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
FelsefeOrta Doğu Teknik ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN SOL
- Kınderlieder im Deutschen und im Turkischen ein beitrag zur semantischen und lexikalischen sprachanalyse im vergleich
Almanca ve Türkçe çocuk şarkılarının sözcükbilim ve anlambilim açısından karşılaştırmalı dil analizi üzerine bir çalışma
SİNEMİS SUN
Doktora
Almanca
2004
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE YILDIZ