Nev'îzâde Atâyî Divanı'nda anlatıcı aşık tipi
Narrator minstrel type in Nevîzâde Atâyî Divan's
- Tez No: 677498
- Danışmanlar: PROF. DR. NAZMİ ÖZEROL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Nev'îzâde Atâyî, divan, anlatıcı âşık tipi, Nevizade Atayi, Ottoman Poetry, narrator lover type
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Divan şiirinin lirik metinlerinde; sevgiliye karşı hislerini, onunla ilgili fikirlerini, ahvalini kısacası kendi gönül macerasını aktaran bir anlatıcı âşık tipi vardır. Şairin ilham ve yeteneği ile şiir evreninde tasarladığı bu tipin kaynağını edebî gelenek ile birlikte sosyal gerçeklik oluşturmaktadır. Bu çalışma, Nev'îzâde Atâyî Divânı'ndaki anlatıcı âşığın konumunu ve hususiyetini seçilen beyitlerden hareketle ve anlatıbilimin sağladığı olanaklardan da faydalanarak tespit etme gayretinin ürünüdür. Giriş, iki bölüm, sonuç ve kaynakçadan oluşan çalışmanın girişinde Atâyî'nin hayatı, kişiliği, edebî anlayışı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, edebî eserlerde yer alan anlatıcı ve tip kavramları açıklandıktan sonra Nev'îzâde Atâyî Divanı'nda anlatıcı âşık tipinin çeşitliliği ve şiirsel kurgudaki görevi izah edilmiştir. İkinci bölümde ise söz konusu divanda anlatıcı konumunda olan âşık,“klasik âşık tipi”ve gelenekte pek sık rastlanmayan“çizgi dışı âşık tipi”biçiminde ve alt başlıkları ihtiva etmek suretiyle tasnif edilmiştir. Klasik âşık tipi, birden fazla duygusal ve fiziksel hususiyetiyle, çizgi dışı âşık ise farklı davranış ve söylemleriyle tematik olarak incelenmiştir. Konunun her alt başlığında genel bir açıklama yapıldıktan sonra bir anlatıcı tarafından aktarılan ve konuya emsal teşkil eden beyitler, künyeleriyle gösterilmiştir. Beyitlerin dil içi çevirisi ile birlikte anlamı zenginleştiren kavramlar, mazmunlar, benzetmeler, edebî sanatlar gibi unsurlar açıklanmıştır. Böylelikle şairin şiir evrenine anlatıcı âşık cihetinden bakılmaya çalışılmıştır. Sonuçta, Nev'îzâde Atâyî'nin divanında anlatıcı durumundaki âşık tipinin tasavvur edilen maddi ve manevi hâlleri, geleneksel söylemleri ve çizgi dışı tavırları kendine özgü yönleriyle ortaya çıkarılmıştır.
Özet (Çeviri)
There is a type of the narrator lover who narrates his feelings to the beloved, his thoughts about her, his circumstances in brief his adventure in Ottoman Poetry. The origin of this type which is designed with poet's inspiration and talent in the universe of poem occurs with literal tradition and social reality. This study is the output of the endeavour for detecting the importante of the narrator lover and his position in Nevizade Atayi Ottoman Poetry with reference to the chosen verses by taking advantage of opportunity which narratology provides. It is informed about Atayi's life, personality, literal intellection and his works in the introduction of this study which involves introduction, two sections, conclusion and reference. The varieties of the type of the narrator lover and his duty in poetical fiction in Nevizade Atayi Ottoman Poetry are interpreted after the notions of“the narrator and the lover”which take part in the first section of the literal works are clarified. In the second section the lover who is the narrator in the Ottoman Poetry that is being mentioned about is classified by“classical type of lover”and“unclassical type of lover”that is not often encountered traditionally by involving the subtopics.“The classical type of lover”is analyzed more than one sentimental and physical speciality. On the other hand,“the unclassical type of lover”is analyzed with different behaviours and discourses in a thematic way. After an overview in every subtopic of the theme, the verses which are narrated by a narrator as a model of the theme are indicated with these personal records. Some factors such as notions that enrich the meaning, propositions, metaphors, literary arts are analyzed with the intralingual translation of verses. In this way, it is tried to be looked the poet's universe of poem from the aspect of the narrator lover. In conclusion the type of the narrator lover in Nevizade Atayi Ottoman Poetry, his material and moral condition that is envisined, his traditional discourses, his out of step attitudes are revealed with his unique aspects.
Benzer Tezler
- Nev'îzâde Atâyî Dîvânı'nda sosyal unsurlar
Social aspects in Nev'îzâde Atâyî Dîvâni
FAHRETTİN KASSAP
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRULLAH YAKUT
- Nev'î-zâde Atâyî Divanı'nda poetik unsurlar
Poetic elements in the divan of Nev'îzâde Atâyî
ŞURA CEREN ÇEŞTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ZAFER TOPAK
- Neşâtî Divan'ında sevgili tipinin incelenmesi
An analysis of the beloved prototype in Nesati's Poetry
MURAT YANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜRKAN ALVAN
- Nev'îzâde Atâ'î, Hadâ'iku'l-Hakâ'ik fî Tekmileti'ş-Şakâ'ik(Özcan, 1989: 486-623), (İnceleme – çeviri yazı)
Nev'îzâde Atâî, Hadâ'i̇ku'l-Hakâ'i̇k fî Tekmileti'ş-Şakâ'ik(Özcan, 1989: 486-623), (Review-transcription)
VELİ SAĞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VOLKAN KARAGÖZLÜ
- Nev'i-zade Atayi divanı, kısmi tahlil-metin (2. cilt)
Başlık çevirisi yok
SAADET KARAKÖSE
Doktora
Türkçe
1994
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HASAN KAVRUK