Erken cumhuriyet döneminde mekan üretim süreci: Diyarbakır örneği
Production of space process in early republic era: Diyarbakir example
- Tez No: 684110
- Danışmanlar: PROF. DR. MURAT CEMAL YALÇINTAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: mekân üretimi, ulus inşa, Erken Cumhuriyet, Diyarbakır, production of space, naion-building, the Early Republic, Diyarbakir
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehircilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
Zihinsel olanla kültürel olanı, toplumsalla tarihsel olanı birbirine bağlayan Lefebvre'in kuramı ile mekân, geometrik biçimselliğin sınırlarından çıkarak yeni bir perspektif kazanmamızı sağlamıştır. Tarihin çeşitli anlarında politik ve stratejik bir alan olarak mekân üretimin konusunu oluştururken, ulus inşa süreci bu anlamda özellikle kent mekânının üretiminde etkili bir döneme işaret etmektedir. Heterojen bir yapıya sahip, stratejik bir alan olan mekân, uluslaşma sürecinin homojenleştirici politikaları ile zorlayıcı bir üretim alanına dönüşmüştür. Ülkemizde Erken Cumhuriyet döneminin mekân üretimindeki rolünün arka plandaki belirleyicisi de ulus inşa süreci ve bu sürecin politik unsurları olarak öne çıkmıştır. Bu dönemin mekân üretimi yaklaşımı modern kent mekânını üretme hedefiyle hareket etmiştir. Biçimsel hatlarla oynayan ve geometrik unsurların ön plana çıktığı düzenlemeler sadece görsel bir bütünlük oluşturma amacı taşımamıştır. Bu sayede mekândaki kontrol mekanizmasına da işlerlik kazandırılmaya çalışılmış, homojen bir ulus yaratma düşü farklı ölçeklerde, kimi zaman çok simgesel unsurlarla mekân üretimine yön vermiştir. Cumhuriyet öncesinde Osmanlı döneminin eyalet başkenti Diyarbakır kenti, bir idari ve askeri merkez olmanın yanı sıra, tarih boyunca bir ticaret kenti olarak da öne çıkmış; çok kültürlü ve kimlikli bir toplumsal yapıya sahip olarak kent yapısının biçimselliği, bu heterojen yapıyla gelişmiştir. Bu anlamda ulus inşa sürecinin homojenleştirici yaklaşımıyla Diyarbakır kentinin mekân üretimini ele alış biçimi kayda değer şekilde dikkat çekicidir. Bu çalışma, sınırların ve ideolojilerin yeniden şekillendiği, mekânı üreten ilişkilerin ve aktörlerin değişime uğradığı ulus inşa sürecinde Erken Cumhuriyet döneminin Diyarbakır kentindeki mekân üretimini, mekân üretim teorisinin çerçevesinde ele alarak incelemektedir.
Özet (Çeviri)
With Lefebvre's theory, which connects the mental and the cultural as well as the social and the historical, space has enabled us to gain a new perspective by getting out of the boundaries of geometric formalism. While space constitutes the subject of production as a political and strategic field in various moments of history, the process of nation-building in this sense points to an effective period especially in the production of urban space. Space, which is a strategic area with a heterogeneous structure, has turned into a compelling production area with the homogenizing policies of the nationalization process. In our country, the determinant of the role of the Early Republican period in the production of space has also come to the fore as the nation-building process and the political elements of this process. The space production approach of this period acted with the aim of producing a modern urban space. The arrangements that play with formal lines and where geometric elements come to the fore, are not only intended to create a visual integrity. In this way, the control mechanism in the space was tried to be functional, and the dream of creating a homogeneous nation guided the production of space at different scales, sometimes with very symbolic elements. Diyarbakir, the provincial capital of the Ottoman period before the Republic, has stood out as a commercial city throughout history, in addition to being an administrative and military center; the formality of the urban structure, having a multicultural and identifiable social structure, has developed with this heterogeneous structure. In this sense, the homogenizing approach of the nation-building process and the way Diyarbakır city handles space production is remarkably striking. This study examines the space production in Diyarbakir city of the Early Republic period, in the framework of space production theory, in the nation-building process where borders and ideologies are reshaped, relations and actors that produce space are changed.
Benzer Tezler
- Urban transformation as political and ideological intervention in space: A case study in Diyarbakır
Mekana politik ve ideolojik bir müdahale olarak kentsel dönüşüm: Diyarbakır örneği
DİREN TAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BARIŞ MÜCEN
- The time of modern: Space, architecture and time management in Early Republican Turkey
Modernin zamanı: Erken Cumhuriyet Türkiye'sinde mekân, mimarlık ve zaman yönetimi
MERVE KÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
MimarlıkYaşar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHENK YILMAZ
DOÇ. DR. KIVANÇ KILINÇ
- Antalya'da sanayileşme süreci ve mekânsal etkileri: Antalya Dokuma Fabrikası yerleşkesi örneği
The industrialization process in Antalya and its spatial effects: Case of Antalya Cotton Mill
EMİNE BARBAROS AKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkAkdeniz ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL TUĞBA ÖRMECİOĞLU
- Türk Cumhuriyetleri'nin ekonomik dönüşüm süreci ve bu süreçte uygulanan iktisat politikaları
The Process of economic transformation in Turkish republics and the economic policies
MEHMET DİKKAYA