Neoliberal özne inşasının ortaöğretim kurumlarındaki gerçekleşme sürecine ilişkin beşerî sermaye söylemlerine dayalı bir çözümleme
The analysis of neoliberal subject construction in secondary schools based on human capital discourses
- Tez No: 687713
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN HÜSEYİN AKSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Ekonomisi ve Planlaması Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 272
Özet
Birçok kamusal hizmetin serbest piyasa koşulları altında sunulmasını öngören neoliberalizm esnek, uyarlanabilir ve rekabetçi bir özneyi varsaymakla birlikte özneye ilişkin söylemlerini beşerî sermaye anlayışıyla şekillendirmektedir. Bu bağlamdan hareketle bu araştırmanın amacı, neoliberal öznelliklerin ortaöğretim kurumlarında nasıl inşa edildiklerinin beşerî sermaye söylemi bağlamında çözümlenmesidir. Bu amaçtan hareketle araştırma, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması desenine uygun olarak tasarlanmıştır. Bu çalışmada da araştırılmak istenen olguyu ortaya koyacak en uygun örnekleme yaklaşımının tipik örnekleme olduğu düşünülmüştür. Bu bağlamda İstanbul ilinde faaliyet gösteren kamuya bağlı bir Anadolu lisesi ve bir meslek lisesi tipik durumlar olarak tercih edilmiştir. Durum çalışmaları, araştırılmak istenen olguya ilişkin bütünlüklü bir kavrayışı gerekli kıldığından, her iki okuldaki öğrenciler, öğretmenler ve okul yöneticileri çalışma grubuna dahil edilmiştir. Sonuç olarak çalışma grubu, 37'si öğrenci, 17'si de öğretmen ve okul yöneticisi olmak üzere toplam 54 katılımcıdan meydana gelmiştir. Araştırma verilerini oluşturmak için hem öğrenci hem de öğretmen ve yönetici katılımcılar ile gerçekleştirilen derinlemesine görüşmelerin yanı sıra odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, araştırmacının aldığı alan notları ve katılımcı olmayan gözlemler de araştırma verilerine dahil edilmiştir. Oluşturulan verinin analizi için ise içerik analizi tekniğine başvurulmuş ve analiz sürecinde MAXQDA programından yararlanılmıştır. Bu kapsamda yazılı hale getirilen veriler kodlanmış; elde edilen kodlar ise anlamlı bir örüntü oluşturacak şekilde alt tema ve temalarda bir araya getirilerek örnek katılımcı ifadeleriyle sunulmuştur. Yürütülen içerik analizi sonucunda ise 3 ana tema elde edilmiştir. Bu temalar, 'Öznelliğin Varoluş Koşulları', 'Kendilik Kaygısı ve Kendilik Pratikleri' ve 'Eğitim ve Öznellik' başlıkları ile tanımlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre katılımcılar, neoliberalizmin karakteristiği sayılabilecek güvencesizliği ve rekabeti deneyimlemektedirler. Katılımcıların öznelliklerini, neoliberal bireyin varoluş koşullarını oluşturan güvencesizlik altında rekabet normunu içselleştirmiş bir biçimde inşa etmeye çalıştıkları görülmüştür. Sonuç olarak katılımcılar, kendi yaşamlarını bir girişim olarak ele alıp, beşerî sermaye yatırımlarını kendilerine en fazla faydayı sağlayacak şekilde gerçekleştirmeye çalışmaktadırlar. Ortaöğretim kurumlarında öğrenciler, rekabetin ve güvencesizliğin şekillendirdiği yaşamlarında öznelliklerini, neoliberal yönetimselliğin varsaydığı birey kavramsallaştırmasına uygun bir biçimde inşa etmeye çalışmaktadırlar.
Özet (Çeviri)
Neoliberalism, which envisages the provision of many public services under free market conditions, assumes a flexible, adaptable and competitive subject, but shapes this subject within the discourse of human capital. In this context, the purpose of this study is to analyze how neoliberal subjectivities exist in secondary schools in the context of human capital discourse. For this purpose, the research was designed in accordance with the case study design, one of the qualitative research designs. Qualitative research makes it necessary to resort to purposeful sampling techniques. In this study, it was thought that the most appropriate sampling technique that would reveal the case to be investigated was the typical sampling. In this context, one Anatolian high school and one vocational high school were chosen as typical cases. As case studies require a holistic understanding of the case to be investigated, teachers, students, and school administrators were included in the study group of the research. As a result, the study group of the research consists of 54 participants, 37 of which are high school students, 17 of which are teachers and school administrators. The data of the research was constructed with in-depth interviews and focus group interviews. Furthermore, field notes and non-participatory observations were included in the research data. To analyze the data, the content analyzing technique was embraced and this analysis was conducted with MAXQDA software. In this context, the data which was transcribed beforehand was coded; The codes obtained were brought together in sub-themes and themes to create a meaningful pattern and presented with exemplary participant expressions. As a result of the content analysis, 3 main themes emerged. These three themes were identified as“Existence Conditions of Subjectivity”,“The Care and the Practices of the Self”, and“Education and Subjectivity”. According to the results, the participants experience the precariousness and competition that can be considered as characteristic of neoliberalism. It was observed that the participants try to construct their subjectivity under the conditions of precariousness in a way that internalized the norms of competition. As a result, the participants consider their own lives as enterprises and try to realize their human capital investments in a way that will bring them the most benefit. In secondary education institutions, students try to construct their subjectivities in accordance with the individual conceptualization assumed by neoliberal governmentality.
Benzer Tezler
- Kentsel bir altyapının biyopolitikası: D-100 karayolu
Biopolitics of an urban infrastructure: D-100 highway
ERDEM ÜNGÜR
- Neoliberal subjectification through family medicine model in Turkey: An online ethnography
Türkiye'de aile hekimliği modeli ve neoliberal öznellik inşası
EMİNCAN FİDAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
DR. CEMİL YILDIZCAN
- Governing aging in Turkey: Municipal active aging discourses and the construction of the desirable older subject
Türkiye'de yaşlanmanın yönetimi: Belediyelerin aktif yaşlanma söylemleri ve makbul yaşlının inşası
DAMLA YAZAR
Doktora
İngilizce
2022
Siyasal Bilimlerİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA TAHİRE ERMAN
- Examining the relationship between the political leader and the political subject from a Lacanian perspective in understanding the prevalence of populist leaders
Popülist liderlerin yaygınlığı olgusunu anlamada siyasal lider ile siyasal özne arasındaki ilişkinin Lacancı bakışla incelenmesi
UĞUR SALMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Siyasal Bilimlerİstanbul Teknik ÜniversitesiSiyaset Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE ASLI ÇALKIVİK
- Bir iktidar modeli olarak neoliberal yönetimsellik ve neoliberal özne
Neoliberal governmentality as a power model and neoliberal subject
BAŞAK COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Felsefeİstanbul Bilgi ÜniversitesiFelsefe ve Toplumsal Düşünce Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERDA KESKİN