Psikolojik belirtiler ve erken dönem uyum bozucu şemalar arasındaki ilişki: Üstbiliş ve duygu düzenlemenin rolü
The relationship between psychological symptoms and early maladaptive schemas: The role of metacognition and emotion regulation
- Tez No: 690517
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERHAT YÜKSEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Doğuş Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Yetişkinlik döneminde açığa çıkan psikolojik belirtiler farklı faktörler bağlamında gelişmekte ve sürdürülmektedir. Erken dönem uyumsuz şemaların, olumsuz duygu düzenleme stratejilerinin ve üstbilişlerdeki bozulmaların psikolojik belirtilerin gelişmesi ve sürdürülmesinde etkili faktörler olduğu bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, erken dönem uyumsuz şema alanları ile psikolojik belirtiler arasında duygu düzenleme güçlüğü ve üstbilişin aracı rolünü incelemektir. Çalışmanın örneklemi 18-65 yaş arası, 248 kadın, 168 erkek olmak üzere toplam 416 katılımcıdan oluşmaktadır. Çalışmadaki değişkenleri ölçmek amacıyla katılımcılara Sosyodemografik Bilgi Formu, Young Şema Ölçeği-Kısa Form 3, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği, Üstbilişler Ölçeği-30 ve Belirti tarama listesi uygulandı. Yapılan analizlerde tüm değişkenler arasında yüksek düzeyde, pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu hem şema alanlarının hem de üstbiliş ve duygu düzenleme güçlüğünün psikolojik belirtileri yordadığı gözlendi. Kopukluk, zedelenmiş sınırlar, diğeri yönelimlilik, zedelenmiş otonomi ve yüksek standartlar şema alanları ile depresyon, anksiyete ve obsesif kompulsif belirtileri arasındaki ilişkide duygu düzenleme güçlüğü ve üstbilişin kısmi aracılık etkisi bulundu. Yüksek standartlar şema alanı ile somatizasyon ve fobik anksiyete ilişkisinde duygu düzenleme güçlüğü ve üstbilişin tam aracılık etkisi olduğu; somatizasyon ve fobik anksiyete ile kopukluk, zedelenmiş sınırlar, diğeri yönelimlilik ve zedelenmiş otonomi şema alanları arasında duygu düzenleme güçlüğü ve üstbilişin kısmi aracılık etkisi olduğu saptandı. Çalışmanın sonuçları ve sınırlılıkları ilgili literatür bağlamında tartışıldı.
Özet (Çeviri)
Psychological symptoms, that reveal itself during adulthood, develop and continue in the context of different factors. It is known that early maladaptive schemas, negative emotion regulation strategies, and impairments in metacognition are effective factors in the development and persistence of psychological symptoms. The aim of this study is to examine the mediating role of difficulty in emotion regulation and metacognition between early maladaptive schema domains and psychological symptoms. The study group consists of a total of 416 participants, 248 females and 168 males, between the ages of 18-65. Sociodemographic Information Questionnaire, Young Schema Questionnaire-Short Form-3, Difficulties in Emotion Regulation Scale, Metacognitions Questionnaire-30 and Symptom Check List-Revised were applied to the participants in order to measure the variables in the study. In the analysis, it was found that there is a high level, positive and statistically significant relationship between all variables; It was observed that both schema domains and metacognition and emotion regulation difficulties predicted psychological symptoms. Difficulty in emotion regulation and metacognition were found to have a partial mediating effect on the relationship between disconnection, impaired limits, other directedness, impaired autonomy, unrelenting standards schema domains with depression, anxiety, and obsessive-compulsive symptoms. Emotion regulation difficulties and metacognition have a complete mediating effect on the relationship between unrelenting standards schema domain with somatization and phobic anxiety; difficulty in emotion regulation and metacognition were found to have a partial mediating effect between somatization and phobic anxiety with disconnection, impaired limits, other directedness and impaired autonomy schema domains. The results and limitations of the study were discussed in the context of the relevant literature.
Benzer Tezler
- Psikolojik sağlamlık ve psikolojik belirtilerin ilişkisinde erken dönem uyum bozucu şemaların rolü
The role of early maladaptation schemas in the relationship between psychological resilience and psychological symptoms
ZÜHRE İŞMAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER
- Erken dönem uyumsuz şemalar ile psikolojik belirtilerin ruminatif düşünme biçimi üzerindeki etkileri
The effects of early maladaptive schemas and psychological symptoms on ruminative thinking style
BERİL DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU SEVİM
- Erken dönem uyum bozucu şemalar ile romantik ilişki ve partner odaklı obsesif-kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide, mükemmeliyetçilik ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün aracı rolü
The mediating role of perfectionism and intolerance of uncertainity in the relationship between early maladaptive schemas and relationship and partner related obsessive-compulsive symptoms
BELİZ TOROSLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKAN CEM ÇIRAKOĞLU
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar ile romantik ilişkilerde obsesif kompulsif belirtiler ve ilişki doyumu arasındaki ilişki
Relationship between early maladaptive schemas and romantic relationship obsessive compulsive symptoms and relationship satisfaction in university students
CANSU BATMAN KAVAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ P. SEVDA BIKMAZ
- Obsesif kompulsif belirtilerin yordanmasında algılanan ebeveyn tutumları, kişilik inançları ve erken dönem uyum bozucu şemaların rolü: Nicel ve nitel bir araştırma
The role of perceived parental attitudes, personality beliefs, and early maladaptive schemas in predicting obsessive compulsive symptoms: A quantitative and qualitative research
BANU ÇİÇEK ÇEKÇİ