Geri Dön

Mesnevî-i Manevî'den hareketle Mevlevîlik'te velî tipi

Sample from spiritual of Mathnawi the types of saint in the Mavlaviyye order

  1. Tez No: 691413
  2. Yazar: EDA TANYILDIZI
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BİROL AZAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Fırat Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 344

Özet

Türk-İran edebiyatı üzerinde büyük tesiri olan Mevlânâ Celaleddin-i Rûmî, Tanrı-âlem arasındaki ilişkiyi, kendi ruh dünyasında yeniden biçimlendirdiği hikâyeler ve manzumeler vasıtasıyla Mesnevî-i Manevî adlı eserinde aktarmıştır. Bu aktarımı Mesnevî'nin içine gizlediği hikmetler, benzetmeler, örnekler aracılığıyla gerçekleştirmiştir. Nitekim Mevlânâ'nın âlemin özü ve kitabı olarak nitelendirdiği insandan, Mesnevî'de yaratıcının âlemi husule getirme sebebi olarak bahsedilmiştir. İnsandan kasdı insan-ı kâmil olan Mevlânâ, yaşadığı ve yetiştiği muhitin siyasi, sosyal ve kültürel birikimini, aşk ve cezbeye dayanan tasavvufi fikir potasında eritmiş; felsefesini ve fikirlerini hakikatin hakikatine eren kâmiller üzerinden Mesnevî'de örneklendirmiştir. Ayrıca insan-ı kâmil olma sürecinde nefis mücadelesine önem veren Mevlânâ, insanı hakikatine ve asli vatanına ulaştıracak uyanış yolunda zaruri yapılması gereken arınma pratiklerini ve bunların ehemmiyetini vurgulamış, velî olma sürecindeki nefis terbiyesine dikkat çekmiştir. Mesnevî'de zühdî yönü ön plana çıkan zahitler ve mutasavvıfi yönü ön plana çıkan kâmiller olmak üzere iki tip tespit edilmiştir. Bu tiplerin fikrî ve ruhi olarak Mesnevî'ye katkıları çıkartılarak Mevlevîlikte velî tipi oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, Mesnevî'de arif, şeyh, eren, hakikat, kutup olarak anılan zatların hayatı, fikirleri ve felsefeleri incelenerek Mevlevîlik'teki velîlerin nitelikleri ortaya çıkartılmıştır.

Özet (Çeviri)

Mawlana Calaleddin Rumi who had a great influence on Turkish-Iranian literature narrated the relationship between God and the universe in his work called“Spiritual of Mathnawi”through the stories and poems he reshaped in his spiritual world. The intellectual and spiritual world of Mathnawi is interwoven with metaphors, examples and wisdow hidden is various symbols. Man whom Mawlana describes as the essence and book of the world is described in the Mathnawi as the reason why the creator brought the world to life. Mawlana who means perfect man by human has melted the political social and cultural accumulation of neighborhood in which he lived and grew up in the pot of sufi ideas based on love and ecstasy and exemplified his philosophy and ideas in Mathnawi through the perfectionists who reach the truth of the truth. In addition Mawlana who attaches importance to the struggle of the soul in the process of becoming a perfect human being emphasized the purification practices that must be done in the way of awakening that will bring people to their original homeland and their truth and drew attention to the self-education in the process of becoming a saint. In the Mathnawi, two types are determined, namely namely zahids whose ascetic aspect is prominent and theosophists whose mystic aspect is prominent. The contribution of these types to Mathnawi in terms of intellectual and spirituality was tried to be created in the Mavlavi style. In this study the life, ideas and philospies of the people who are known as wisdom, sheikh, truth, pole in Mathnawi were examined and the qualities of the saints in Mavlavi order we reveald.

Benzer Tezler

  1. Arapgirli Ali Baba Rûmî'nin Dürrü'l-Fu'âd ve Şeyhü'l-İrşâd'ı (İnceleme, edisyon kritikli metin, indeks)

    Durr al-Fu'âd and Sheikh al-Irshâd of Arapgirli Ali Baba Rûmî (Analysis, critical text, index)

    SELİM ÜMÜTLÜ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinHitit Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEYDİ KİRAZ

  2. Şeyh Galib Divanı

    Başlık çevirisi yok

    M. MUHSİN KALKIŞIM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1992

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    PROF.DR. KEMAL YAVUZ

  3. Seyyid Mehmed Ali Mesnevî-yi Ma'nevî (281A-320B arası) (inceleme-metin-sözlük-tıpkıbasım)

    Seyyid Mehmed Ali Mesnevî-yi Manevî (281A-320B pages) (review-text-dictionary-facsimile edition)

    BETÜL ZEYBEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZİYA AVŞAR

  4. Baba Rahim Meşreb'in Kitab-ı Mebde-i Nur Mesnevisi (İnceleme-metin-gramer-dizin)

    The book of Mebde-i Nûr Masnavi of Baba Rahim Mashrab (Research-text-grammar-index)

    SADİ GEDİK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    DilbilimGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATMA ÖZKAN

  5. Mevlânâ'da kadın

    The woman in Mawlana

    REYHAN BAŞKENT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VEYİS DEĞİRMENÇAY