Arapgirli Ali Baba Rûmî'nin Dürrü'l-Fu'âd ve Şeyhü'l-İrşâd'ı (İnceleme, edisyon kritikli metin, indeks)
Durr al-Fu'âd and Sheikh al-Irshâd of Arapgirli Ali Baba Rûmî (Analysis, critical text, index)
- Tez No: 907790
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEYDİ KİRAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hitit Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1586
Özet
XIX. yüzyılın ikinci yarısı ile XX. yüzyılın başında yaşadığı düşünülen Ali Baba Rûmî, Kâdirîliğe mensup bir şeyhtir. Müellifin 1321/1903-1904'te tamamladığı Dürrü'l-fu'âd ve şeyhü'l-irşâd; tasavvufi muhtevası ağır basmakla beraber dili ve üslubu itibariyla nasihat-nâme geleneğine eklemlenebilen, biri 601 diğeri 674 sayfa olmak üzere iki nüshadan müteşekkil hacimli bir eserdir. Müellif, eserini Abdülkâdir-i Geylânî, Muhyiddin İbnü'l-Arabî ve Eşrefoğlu Rûmî'den manevi feyz alarak yazdığını ifade etmektedir. Eserin yaklaşık 9500 beyitten oluşan ana bölümleri mesnevi nazım biçimiyle kaleme alınmıştır. Bunun yanı sıra eserde, ana bölümlerde işlenen konuları desteklemek üzere kaleme alınmış, farklı nazım biçimlerinde ve türlerinde çok sayıda manzumeye yer verilmiştir. Rûmî, eserinde bölüm başlıklarına yer vermemiş; zaman zaman konuyu desteklemek ve muhatabını ikna etmek için Arapça kaynaklardan uzun alıntılar yapmıştır. Müellif, eserinde tarikat silsileleri, Hurûfîlerin ve Bâbîlerin bozuk itikadları, bazı kimselerin Mehdî hakkındaki yanlış görüşleri, cehrî zikrin mübah oluşu, hak yoldan sapan çeşitli toplulukların ahvâli, Abdülkâdir-i Geylânî hakkında hatalı bilgiler içeren bazı kitapların eleştirisi, Abdülkâdir-i Geylânî'nin ve Muhyiddin İbnü'l-Arabî'nin eserlerinin değiştirilip başkalarına mal edilmesi gibi hususları nasihat-âmiz bir üslupla ele almıştır. Muhataplarına muhtevayı en kestirme yoldan ulaştırmayı amaçlayan şair, onların anlayabileceği sade bir dili tercih etmiş; sanatlı anlatımdan uzak durmuştur. Bu çalışmada, biyografik kaynaklarda hakkında herhangi bir bilgiye rastlanmayan Arapgirli Ali Baba Rûmî'nin hayatını ve edebî kişiliğini ortaya koymanın yanı sıra Dürrü'l-fu'âd ve şeyhü'l-irşâd adlı eserinin çeviri yazılı metnini ve tahlilini araştırmacıların istifadesine sunmak amaçlanmıştır. Bu amaçla, öncelikle nasihat-name türüyle ilgili genel bilgiler verilmiş; ardından şairin hayatı ve edebî kişiliği, eserinden hareketle ortaya konulmuştur. Eser, biçim ve muhteva yönünden tahlil edilmiş; mevcut iki nüshadan hareketle oluşturulan transkripsiyonlu metin sunulmuştur. Ekler kısmında indekse, yazma nüshalardan örneklere ve eserde geçen bazı mekânlara ait fotoğraflara yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Ali Baba Rûmî, who is thought to have lived in the second half of the 19th century and the first quarter of the 20th century, is a sheikh belonging to the Qâdirî order. Durr al-fu'âd and sheikh al-irshâd, completed by the author in 1321/1903-1904, is a voluminous work that is articulated with the nasihat-nâme tradition in terms of its language and style, although its sufistic content predominates. There are two copies of the work, one with 601 pages and the other with 674 pages. The author states that he wrote his work by receiving spiritual inspiration from Abdülkâdir-i Geylânî, Muhyiddin ibnü'l-Arabî and Eşrefoğlu Rûmî. The main parts of the work, consisting of approximately 9500 couplets, were written in masnavi verse. In addition to this, many poems written in different verse forms and genres related to the subjects covered are also included in the work. The main topics in Durr al-fu'âd are as follows: Sequences of sects, corrupt creeds of Hurufis and Babis, wrong opinions of some people about al-Mahdi, the fact that jahri dhikr is right, the situation of various communities that deviate from the right path, criticism of some books containing erroneous information about Abdülkâdir-i Geylânî, falsification of the works of Abdülkâdir-i Geylânî and Ibn al-Arabî. These are discussed in an advisory manner. Aiming to convey the content to his addressees in the shortest way, the poet preferred a plain language that they could understand; stayed away from artistic expression. In this study, it is aimed to reveal the life and literary personality of Arapgirli Ali Baba Rûmî, about whom there is no information in biographical sources, as well as to present the transcripted text and analysis of his work Durr al-fu'âd and sheikh al-irshâd for the benefit of researchers. For this purpose, first of all, general information about the type of nasihat-name was given, then the life and literary personality of the poet was revealed based on his work. The work has been analyzed in terms of form and content. The transcripted text created from the two existing copies is presented. Under the heading of additions, there is an index, examples from the manuscripts and photographs of some of the places mentioned in the work.
Benzer Tezler
- Arapgir'de yetiştirilen Karaoğlan ve Aşık Beyazı üzümlerinden elde edilen şarapların fenol bileşikleri ve aroma maddelerinin belirlenmesi
Investigation of phenolic and aroma compounds of the wines made from Karaoğlan and Aşık Beyazı grapes grown in Arapgir
NİMET KOCABEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Gıda Mühendisliğiİnönü ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ ADNAN HAYALOĞLU
- Arapgir Mor Reyhan çayı ve şerbetinin üretim olanaklarının araştırılması
Researching the production possibilities of Arapgir purple basil tea and the sherbet
İSRA YİĞİTVAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Gıda Mühendisliğiİnönü ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ADNAN HAYALOĞLU
- Arapgir semahlarının inançsal ve müzikal analizi Arapgir semahlarında inançsal, koreografik ve müziksel yapı
Belief and musical analysis of Arapgir semas faith, choreographic and musical structure in Arapgir semah
GAMZE GÜLMEZ
- Keban (Elazığ) civarındaki metamorfitlerin yapısal analizi ve tektonik evrimi
Structural analysis and tectonic evolution of the metamorphites in the Keban (Elazığ) vicinity
ALİ KAYA
Doktora
Türkçe
2001
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TURAN
- Farklı yöntemlerle kurutulan Arapgir mor reyhanının (Ocimum basilicum) kuruma davranışlarının incelenmesi ve kuru ürünün bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi
Investigation of the drying behaviour of Arapgir purple basil (Ocimum basilicum) dried using different methods and determining some quality characterictics of the dry product
KADRİYE ALTAY
Doktora
Türkçe
2019
Gıda MühendisliğiEge ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. SAFİYE NUR DİRİM
PROF. DR. ALİ ADNAN HAYALOĞLU