Ortaokul matematik ders kitaplarındaki matematiksel görev türlerinin bilişsel istem düzeyleri açısından incelenmesi: Cebir öğrenme alanı
Examining mathematical task types in middle school mathematics textbooks in terms of cognitive demand levels: Algebra learning domain
- Tez No: 697581
- Danışmanlar: PROF. DR. YÜKSEL DEDE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İlköğretim Matematik Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 455
Özet
Bu çalışmanın amacı; 2005, 2009, 2013 ve 2018 ortaokul matematik öğretim programlarına göre yazılan ortaokul matematik ders kitaplarının cebir öğrenme alanında yer alan matematiksel görevler ve türleri ile bu görev türlerinin hedefledikleri bilişsel istem düzeylerini incelemektir. Bu bağlamda bu çalışma bir doküman incelemesidir ve 6, 7 ve 8. sınıf ortaokul matematik ders kitaplarındaki bölümlerin (kavramın sunumu ve kavramın uygulanması) içerdiği matematiksel görev türlerini ve bu görevlerin bilişsel istem düzeylerinin incelenmesini kapsamaktadır. Çalışmada ders kitaplarında yer alan görev türleri ve bu görev türlerinin bilişsel istem düzeyleri incelenmiş ve karşılaştırmalı olarak analizler yapılmıştır. Matematiksel görev türleri, ders kitaplarındaki bölümlere göre gerçek hayatla ilişkili bilimsel açıklama sunma, şekil/grafik ile matematiksel durumların keşfini içerme vb. şeklinde araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Belirlenen görev türleri ise Stein ve Smith (1998) tarafından önerilen bilişsel istem düzeylerine göre (ezberleme (D-E), ilişkilendirmeye dayanmayan işlemler (D-İ), ilişkilendirmeye dayanan işlemler ve (Y-İ) matematik yapma (Y-M) analiz edilmiştir. Bu bağlamda, 2005, 2009, 2013 ve 2018 matematik dersi öğretim programlarına göre yazılan 6, 7 ve 8. sınıf düzeyinde toplam 16 matematik ders kitaplarının cebir alt öğrenme bölümleri, süreç içerisinde araştırmacı tarafından oluşturulan görev türleri analiz şablonu ve Stein ve Smith (1998) tarafından yapılandırılan bilişsel istem düzeyleri çerçevesi kodlama yapısına göre derinlemesine incelenmiştir. Çalışmada elde edilen veriler, anlamsal içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlardan bazıları ise şunlardır: 2005, 2009, 2013 ve 2018 matematik dersi öğretim programlarına göre yazılan ders kitaplarının, kazanım, bölüm ve ünite sonu soruları alt bölümlerinde klasik soru, çoktan seçmeli soru ve görselleştirilmiş soru (tablo/şekil/model) görev türlerine yer verildiği belirlenmiştir. İncelenen ders kitaplarının konuya giriş kısımlarının hepsinde ortak olarak bulunan bir görev türünün olmadığı, ders kitaplarındaki görev tür dağılımlarının dengeli olmadığı klasik soru, çoktan seçmeli soru görev türlerine diğerlerine göre daha fazla yer verildiği tespit edilmiştir. Diğer taraftan, matematik ders kitaplarındaki görevlerin, bilişsel istem düzeylerine ilişkin yapılan analizler sonucunda, 2005, 2009, 2013 ve 2018 matematik dersi öğretim programlarına göre yazılan ve incelenen matematik ders kitaplarının genellikle ilişkilendirmeye dayanmayan işlemler (D-İ) ve ilişkilendirmeye dayanan işlemler düzeyindeki (Y-İ) görevleri içerdiği de belirlenmiştir. Ayrıca, matematiksel görevlerin bilişsel istem düzeylerinin, matematik dersi öğretim programlarındaki kazanımların hedeflediği bilişsel istem düzeyi/düzeyleri ile genel olarak uyumlu olduğu fakat bazı sınıf düzeylerindeki (örneğin, 2009 öğretim programı 7. sınıf) matematik ders kitaplarındaki görevlerin bilişsel istem düzeylerinin, müfredat kazanımlarının hedeflediği bilişsel istem düzeyleriyle paralellik göstermediği de tespit edilmiştir. Ek olarak, matematik ders kitaplarındaki görevlerin bilişsel istem düzeylerinin öğretim programı, sınıf ve ders kitaplarının iç bölümlerine göre farklılıklar gösterdiği de belirlenmiştir. Çalışmanın sonunda, paydaşlar ve ileri araştırmalar için bazı önerilerde de bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of the study is to explore the mathematical tasks and types in the algebra learning domain and the cognitive demand levels targeted by these task types in the middle school mathematics textbooks written according to the 2005, 2009,2013 and 2018 middle school mathematics curriculum. In this context, this study is a document review and covers the types of mathematical tasks contained the sections (presentation and implementation of the concept) of the 6th, 7th and 8th grade middle school mathematics textbooks and the cognitive demand levels of these tasks. In the study, the types of tasks in the textbooks and the cognitive demand levels of them were examined and analyzed comparatively. Mathematical task types were designed by the researcher in the form of providing real-life scientific explanation according to the sections in the textbooks, including the discovery of mathematical situations with shape/graph, etc. identified task type. The identified task types (memorization, procedures without connections, procedures with connections associative doing mathematics) were analyzed according to the cognitive demand levels suggested by Stein and Smith (1998). In this context, algebra sub-learning modules of 16 mathematics textbooks at the 6th, 7th, 8th grade levels written according to the 2005, 2009, 2013 and 2018 mathematics course curriculums were examined in depth according to analysis template the coding structure of the task types made by researcher within the process and cognitive demand levels framework designed by Stein and Smith (1998). The data were analyzed by semantic content analysis method. Some of the results from the study are: In the textbooks written according to the 2005, 2009, 2013 and 2018 mathematics curriculums, it was determined that the classical question, multiple choice question and visualized question (table/figure/model) task types were included in the subsections of the acquisition department and end-of-unit questions. It has been determined that there is no common task type in all of the introductory parts of the examined textbooks. The distribution of task types in the textbooks is not balanced, and the classical question and multiple choice question task types are given more space than the others. On the other hand, as a result of the analyzes made on the cognitive demand levels of the tasks in the mathematics textbooks, it was determined that the mathematics textbooks written and examined according to the 2005, 2009, 2013 and 2018 mathematics curriculum generally include non-correlation-based operations and tasks at the level of operations based on association. In addition, it was found that the cognitive demand levels of the mathematical tasks were generally compatible with the cognitive demand level/levels targeted by the learning outcome of the mathematics curriculum, but the cognitive demand levels of the tasks in some class levels (e.g., 2009 curriculum 7th grade) did not parallel to them. Additionally, it was determined that the cognitive demand levels of tasks in mathematics textbooks differed according to the curriculum, class and internal sections of the textbooks. At the end of the study, some suggestions were also made for shareholders and further research.
Benzer Tezler
- Ortaokul matematik ders kitaplarının ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi
Analysis of secondary school mathematics textbooks in terms of connecting skills
HÜSEYİN KEREM ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET AYHAN
- Ortaokul matematik ders kitaplarının farklı temsilleri kullanım biçimlerinin araştırılması
An investigation of middle school mathematics textbooks' inclusion of multiple representations
SEMAHAT İNCİKABI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimKastamonu Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ÇAĞRI BİBER
- Uluslararası Bakalorya Programı ve Milli Eğitim Bakanlığı ortaokul matematik ders kitaplarının prakseolojik analizi: Cebirsel ifade, denklem ve eşitsizlikler
Praxeological analysis of the international Baccalaureate Programme and the Ministry of National Education secondary school mathematics textbooks: Algebraic expression, equations and inequalities
LALE GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMEL ÖZDEMİR ERDOĞAN
- Sekizinci sınıf matematik ders kitaplarındaki matematiksel görevlerin bilişsel istem düzeylerine göre incelenmesi: Sayılar ve işlemler öğrenme alanı
Analyzing of mathematical tasks of eighth grades' maths course books according to cognitive demands: Numbers and operations learning domain
HAKAN NURLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAmasya ÜniversitesiFen ve Matematik Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİDA EMÜL
- Ortaokul matematik ders kitaplarındaki görevlerin matematiksel yaratıcılık bağlamında incelenmesi
Examination of the tasks in the mathematics textbooks of secondary schools in the context of mathematical creativity
MERVE YAZOĞLU YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALAATTİN PUSMAZ